Under Ground
Profesyonel Üye
- Katılım
- 25 Ocak 2016
- Mesajlar
- 6,238
- Puanları
- 2,556
- Yaş
- 40
İşletme topraklaması sadece trafonun yanında olmaz . Dağıtım bölgesinde de işletme topraklaması bulunuyor .
Nötr Topraklama Direnci Hk.
- Konbuyu başlatan yildirimbeg
- Başlangıç tarihi
kocamanusta
Profesyonel Üye
- Katılım
- 14 Nis 2009
- Mesajlar
- 2,833
- Puanları
- 1,231
Topraklamalar yonetmeligini inceleyebilirsiniz ama olayi kavraminiz acisindan topragin cinsi, sicakligi ve nemi gibi faktorler toprak direncini etkiledigini bilmelisiniz. O yuzden hata akiminin koruma elemani yani KAKŞ'yi acmasi icin iyi bi topraklama sart. Bu sistemde beklenti topragin olabildingince iyi bi iletken gibi davranmasidir. Anladiniz mi?
- Katılım
- 27 Eki 2007
- Mesajlar
- 2,296
- Puanları
- 481
Arkadaşlar yazımın altına soru yöneltmişler;
1- Gövdelerin topraklanması; ATEX yönergeleri doğrultusunda yeraltındaki bütün elektriksel ekipman( trafo, şalter, armatür, kablo), metal su ve hava boruları ile, tahkimat demirleri, raylı sistem rayları gibi bütün metal donatı birbirleri ile irtibatlanıp yer üstünden topraklanır. Bunun amacı potansiyel dengelemeyi sağlamak içindir. Maalesef ülkemiz yeraltı ocaklarında bu duruma tamamen veya kısmen uymayan yerler olabilir.
2-IT sistemde gövdeye geçen faz yıldız noktasına gidemez. IT sistem trafoların büyük çoğunluğunun sekonderi üçgendir. Yıldız noktası yoktur. Sekonderi yıldız olan trafolarda ise yıldız noktası boştadır. Torak ile veya başka bir nokta ile irtibatı yoktur.
1- Gövdelerin topraklanması; ATEX yönergeleri doğrultusunda yeraltındaki bütün elektriksel ekipman( trafo, şalter, armatür, kablo), metal su ve hava boruları ile, tahkimat demirleri, raylı sistem rayları gibi bütün metal donatı birbirleri ile irtibatlanıp yer üstünden topraklanır. Bunun amacı potansiyel dengelemeyi sağlamak içindir. Maalesef ülkemiz yeraltı ocaklarında bu duruma tamamen veya kısmen uymayan yerler olabilir.
2-IT sistemde gövdeye geçen faz yıldız noktasına gidemez. IT sistem trafoların büyük çoğunluğunun sekonderi üçgendir. Yıldız noktası yoktur. Sekonderi yıldız olan trafolarda ise yıldız noktası boştadır. Torak ile veya başka bir nokta ile irtibatı yoktur.
kocamanusta
Profesyonel Üye
- Katılım
- 14 Nis 2009
- Mesajlar
- 2,833
- Puanları
- 1,231
Bilgilendirmeniz icin tesekkur ederim. Sekonderi yildiz bagli trafolarda ilk hata akimi olustugunda uyari algilamasi nasil yapiliyor aciklayabilir misiniz lutfen?
Under Ground
Profesyonel Üye
- Katılım
- 25 Ocak 2016
- Mesajlar
- 6,238
- Puanları
- 2,556
- Yaş
- 40
Bu bahsettiğiniz IT sistem ile ilgili döküman ya da link paylaşımında bulunabilirmisiniz ?
Son düzenleme:
yildirimbeg
Üye
- Katılım
- 28 Ağu 2017
- Mesajlar
- 177
- Puanları
- 1
Anladım kocamanusta'm teşekkür ederim. Bir şey daha soracağım. Profil fotoğranızdaki siz misiniz? Büyültemediğim için çok iyi göremiyorum. Değilse bir film kahramanı gibi sanırım. Hangi filmden bu fotoğraf?
Teşekkür ederim.
kocamanusta
Profesyonel Üye
- Katılım
- 14 Nis 2009
- Mesajlar
- 2,833
- Puanları
- 1,231
kocamanusta
Profesyonel Üye
- Katılım
- 14 Nis 2009
- Mesajlar
- 2,833
- Puanları
- 1,231
- Katılım
- 27 Eki 2007
- Mesajlar
- 2,296
- Puanları
- 481
Sn. Kemal SARI'nın dökümanından bazı alıntılar aşağıdadır. Tamamını internetten bulursunuz.
GRİZULU YER ALTI KÖMÜR MADENLERİNDE ELEKTRİK ŞEBEKESİ VE ELEKTRİK TEÇHİZATI M.Kemal SARI
Yeni yönetmelik Ek-1 madde 2 de Elektrik ve mekanikle ilgili hükümler bulunmaktadır. Kullanılan teçhizatın ATEX 94/9 Grup I özelliklerine uygun olacağından söz edilmektedir. Şebeke şeklinden bahsedilmemektedir. Madde 2.1.8. de "Elektrik tesisatıyla ilgili mevzuat, başka bir topraklama sistemine izin vermedikçe, ocak içi şebekesinin herhangi bir noktasındaki topraklama, ancak ocak dışındaki bir topraklama tesisiyle birleştirilerek yapılabilir" denilmektedir. Burada yer altı topraklamasının nasıl yapılacağı tarif edilmektedir. Aynen IEC 80079-38 de olduğu gibi, toprak hattı yer üstünden doğru yer altına kadar devam etmek zorundadır. Madde 2.2.3 de geçen "Devre kesiciler, devreyi otomatik olarak kestiklerinde, kendi kendilerine tekrar kapanmayacak özellikte olmalı ve dış etkilere karşı korunmalıdır" sözü büyük ve geniş OG şebekesi olan madenlerin hoşuna gitmeyecektir. Madde 5.1.1 de detaylı bir ölçü ve izleme sistemi tarif edilmekte ve "erken uyarı" tabir edilen ölçü ve izleme sistemi kurulması zorunlu hale gelmektedir. Madde 13.6. da "Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunur" ifadesi maden elektrikçilerini meşgul edeceğe benzemektedir. Bizce ana yollardaki floresan veya benzeri aydınlatma armatürlerinin otel, AVM ve hastanelerde olduğu gibi akülü ve "acil aydınlatma özelliğine" sahip olmaları zorunlu hale gelmektedir. Madde 10.15. de "Genel havasındaki metan oranı % 1,5’i geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal kesilir ve şartlar düzelmedikçe yeniden verilmez" denilmektedir ki, bu bilinen bir uygulamadır. Bu madde erken uyarı (metan izleme) tesisi kurulması ve elektrikli aletlerin buna göre seçilmesi gibi bir çok güçlüğü de beraberinde getirmektedir ki, elektrik teçhizatı konusunda dışa bağımlılığımızın devem edeceğini de göstermektedir. Çünkü şalt tesislerine Ex-ia tipi konuma düzeyine sahip kumanda devresi tasarlamak her firmanın işi değildir. 2. ELEKTRİK ŞEBEKESİ Elektrik şebekesi bir trafoya bağlı elektrik dağıtımıdır, dağıtım şeklidir. Bu bakımdan müstakil trafoları bulunan kuruluşlar kendilerine göre şebeke seçme hakkına sahiptirler. TT, TN-C, TN-S, TN-C-S ve IT adı altında 5 çeşit şebeke uygulaması mevcuttur. TN-S-C şebeke şekline müsaade edilmemektedir. Bilindiği gibi Türkiye'de en yaygın şebeke şekli TT dir. "Madenlerde şu şebeke kullanılır" gibi kesin bir hüküm yoktur. IEC 60079-14 standardına göre patlayıcı ortamlarda, dolayısı ile grizulu madenlerde kullanılması yasak olan TN-C ve TN-C-S şebeke şeklidir. Grizulu maden ocaklarında Dünyada yaygın uygulanan elektrik şebeke şekli IT dir. IT şebekenin yapısı resim N-01'de görülmekte olup, iki şekilde uygulamaya rastlanmaktadır. Birinci uygulamada (resim N-01a) transformatörün nötrü çıplaktır ve her hangi bir yere bağlı değildir. İkinci tip uygulama da ise (resim N-01b) transformatörün nötrüne yüksek dirençli bir empedans bağlanmaktadır. Bu tarz şebekeyi bazı kaynaklar IT-N olarak da adlandırmaktadır. Bu şebeke tarzı 1960'lı yıllarda devrin İngiliz Kömür Kuruluşu olan NCB (National Coal Bord) tarafından geliştirilmiştir. Zonguldak TTK'da (Türkiye Taş Kömürü Kurumu) 1992 yılından sonra uygulanmaya başlanmıştır. Tam izoleli şebekede trafonun nötründe her hangi bir
bağlantı yok ise de, kablolar ve trafonun yapısı dolayısı ile toprağa karşı bir kapasitans mevcuttur. Bu kapasitans izolasyon rölelerinin çalışmasını etkilemektedir. Nötründe direnç bağlı IT şebeke ise, TT şebekeye benzemektedir ve izolasyon direnci yerine kaçak akım ölçülmektedir. Her ne kadar izolasyon direnci ve artık akım ölçme prensipleri bir birlerine benziyorlar ise de, artık akım ölçerek şebekeyi korumanın bazı avantajları mevcuttur. x Türkiye'de Elektrik Dağıtım Kuruluşlarınca uygulanan TT şebekenin yapısı resim N02'de görülmekte olup, transformatörün nötrü ile gövdesi ayrı ayrı topraklanmakta ve arada 20 m gibi bir mesafe bırakılmaktadır. Maksat nötr ile toprak arasında yaklaşık 1 Ohmluk bir direnç oluşmasını sağlamaktır. Faz-faz arası 400 Volt olan bir şebekede toprak kaçağı durumunda gerilim 230 Volt ve 1 ohmluk toprak direnci durumunda toprağa akan akım 230 Amperi aşmayacaktır. Böylece kesicilerin kesme gücü makul seviyelerde kalmakta ve kısa devre akımı küçük olan TMŞ (termik manyetik şalter) kullanma imkanı sağlanmaktadır. TN şebekenin yapısı resim N-03'de görülmekte olup, trafo merkezinde yalnızca 1 adet topraklama yapılmakta ve transformatörün nötrü ile gövdesi bitiştirilmektedir. İkinci ve müstakil bir toprak tesisine gerek duyulmadığından uygulaması kolaydır. Bu tip şebekelerde, kaçak anında. arada bir direnç olmadığı için (nötr hattı direnci dışında) çok yüksek akımlar akmaktadır. Bu akımlara dayanabilecek TMŞ'lerin kesme kapasiteleri yüksek dolayısı ile iri yapılı ve pahallı olmaları dezavantajlarıdır. Resim “N-03” deki gibi TN-S şebeke kullanılır ise artık akım koruması çalışacağından kullanımı daha elverişli hale gelmektedir. TT şebekenin kötü tarafı ise teorisinde olduğu gibi toprak ile nötrün ayrı kalmasını sağlamanın zorluğudur. Kullanıcının nötr ile toprak hattını birleştirmesi (sıfırlama yapması) önlenememektedir. Trafonun tek bir kullanıcıya ait olduğu durumlarda ise
GRİZULU YER ALTI KÖMÜR MADENLERİNDE ELEKTRİK ŞEBEKESİ VE ELEKTRİK TEÇHİZATI M.Kemal SARI
Yeni yönetmelik Ek-1 madde 2 de Elektrik ve mekanikle ilgili hükümler bulunmaktadır. Kullanılan teçhizatın ATEX 94/9 Grup I özelliklerine uygun olacağından söz edilmektedir. Şebeke şeklinden bahsedilmemektedir. Madde 2.1.8. de "Elektrik tesisatıyla ilgili mevzuat, başka bir topraklama sistemine izin vermedikçe, ocak içi şebekesinin herhangi bir noktasındaki topraklama, ancak ocak dışındaki bir topraklama tesisiyle birleştirilerek yapılabilir" denilmektedir. Burada yer altı topraklamasının nasıl yapılacağı tarif edilmektedir. Aynen IEC 80079-38 de olduğu gibi, toprak hattı yer üstünden doğru yer altına kadar devam etmek zorundadır. Madde 2.2.3 de geçen "Devre kesiciler, devreyi otomatik olarak kestiklerinde, kendi kendilerine tekrar kapanmayacak özellikte olmalı ve dış etkilere karşı korunmalıdır" sözü büyük ve geniş OG şebekesi olan madenlerin hoşuna gitmeyecektir. Madde 5.1.1 de detaylı bir ölçü ve izleme sistemi tarif edilmekte ve "erken uyarı" tabir edilen ölçü ve izleme sistemi kurulması zorunlu hale gelmektedir. Madde 13.6. da "Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunur" ifadesi maden elektrikçilerini meşgul edeceğe benzemektedir. Bizce ana yollardaki floresan veya benzeri aydınlatma armatürlerinin otel, AVM ve hastanelerde olduğu gibi akülü ve "acil aydınlatma özelliğine" sahip olmaları zorunlu hale gelmektedir. Madde 10.15. de "Genel havasındaki metan oranı % 1,5’i geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal kesilir ve şartlar düzelmedikçe yeniden verilmez" denilmektedir ki, bu bilinen bir uygulamadır. Bu madde erken uyarı (metan izleme) tesisi kurulması ve elektrikli aletlerin buna göre seçilmesi gibi bir çok güçlüğü de beraberinde getirmektedir ki, elektrik teçhizatı konusunda dışa bağımlılığımızın devem edeceğini de göstermektedir. Çünkü şalt tesislerine Ex-ia tipi konuma düzeyine sahip kumanda devresi tasarlamak her firmanın işi değildir. 2. ELEKTRİK ŞEBEKESİ Elektrik şebekesi bir trafoya bağlı elektrik dağıtımıdır, dağıtım şeklidir. Bu bakımdan müstakil trafoları bulunan kuruluşlar kendilerine göre şebeke seçme hakkına sahiptirler. TT, TN-C, TN-S, TN-C-S ve IT adı altında 5 çeşit şebeke uygulaması mevcuttur. TN-S-C şebeke şekline müsaade edilmemektedir. Bilindiği gibi Türkiye'de en yaygın şebeke şekli TT dir. "Madenlerde şu şebeke kullanılır" gibi kesin bir hüküm yoktur. IEC 60079-14 standardına göre patlayıcı ortamlarda, dolayısı ile grizulu madenlerde kullanılması yasak olan TN-C ve TN-C-S şebeke şeklidir. Grizulu maden ocaklarında Dünyada yaygın uygulanan elektrik şebeke şekli IT dir. IT şebekenin yapısı resim N-01'de görülmekte olup, iki şekilde uygulamaya rastlanmaktadır. Birinci uygulamada (resim N-01a) transformatörün nötrü çıplaktır ve her hangi bir yere bağlı değildir. İkinci tip uygulama da ise (resim N-01b) transformatörün nötrüne yüksek dirençli bir empedans bağlanmaktadır. Bu tarz şebekeyi bazı kaynaklar IT-N olarak da adlandırmaktadır. Bu şebeke tarzı 1960'lı yıllarda devrin İngiliz Kömür Kuruluşu olan NCB (National Coal Bord) tarafından geliştirilmiştir. Zonguldak TTK'da (Türkiye Taş Kömürü Kurumu) 1992 yılından sonra uygulanmaya başlanmıştır. Tam izoleli şebekede trafonun nötründe her hangi bir
bağlantı yok ise de, kablolar ve trafonun yapısı dolayısı ile toprağa karşı bir kapasitans mevcuttur. Bu kapasitans izolasyon rölelerinin çalışmasını etkilemektedir. Nötründe direnç bağlı IT şebeke ise, TT şebekeye benzemektedir ve izolasyon direnci yerine kaçak akım ölçülmektedir. Her ne kadar izolasyon direnci ve artık akım ölçme prensipleri bir birlerine benziyorlar ise de, artık akım ölçerek şebekeyi korumanın bazı avantajları mevcuttur. x Türkiye'de Elektrik Dağıtım Kuruluşlarınca uygulanan TT şebekenin yapısı resim N02'de görülmekte olup, transformatörün nötrü ile gövdesi ayrı ayrı topraklanmakta ve arada 20 m gibi bir mesafe bırakılmaktadır. Maksat nötr ile toprak arasında yaklaşık 1 Ohmluk bir direnç oluşmasını sağlamaktır. Faz-faz arası 400 Volt olan bir şebekede toprak kaçağı durumunda gerilim 230 Volt ve 1 ohmluk toprak direnci durumunda toprağa akan akım 230 Amperi aşmayacaktır. Böylece kesicilerin kesme gücü makul seviyelerde kalmakta ve kısa devre akımı küçük olan TMŞ (termik manyetik şalter) kullanma imkanı sağlanmaktadır. TN şebekenin yapısı resim N-03'de görülmekte olup, trafo merkezinde yalnızca 1 adet topraklama yapılmakta ve transformatörün nötrü ile gövdesi bitiştirilmektedir. İkinci ve müstakil bir toprak tesisine gerek duyulmadığından uygulaması kolaydır. Bu tip şebekelerde, kaçak anında. arada bir direnç olmadığı için (nötr hattı direnci dışında) çok yüksek akımlar akmaktadır. Bu akımlara dayanabilecek TMŞ'lerin kesme kapasiteleri yüksek dolayısı ile iri yapılı ve pahallı olmaları dezavantajlarıdır. Resim “N-03” deki gibi TN-S şebeke kullanılır ise artık akım koruması çalışacağından kullanımı daha elverişli hale gelmektedir. TT şebekenin kötü tarafı ise teorisinde olduğu gibi toprak ile nötrün ayrı kalmasını sağlamanın zorluğudur. Kullanıcının nötr ile toprak hattını birleştirmesi (sıfırlama yapması) önlenememektedir. Trafonun tek bir kullanıcıya ait olduğu durumlarda ise
Benzer Konular
Forum istatistikleri
Yeni konular
-
-
-
Elektrik Olmadan Kaçak Akım Tespiti Nasıl Yapılır?(Yardım Arkadaşlar)
- Başlatan thechernobyl
- Cevaplar: 2
-
-
-
-
-
-
-