Arkadaslar merhaba,
Tesisimizde 10 adet 1600 KVA yağlı tip trafo bulunmaktadır.Her trafonun power logic analizorlerine baktığımda THD current oranı:%30( en yüksek gorulen),THD voltage oranı:%4 civarında seyretmektedir.Harmonik analizi yapılırken bildiğim kadar ile gerilim oranı gozonune alınıyor.Akımın bu kadar yuksek olması normal mı? yani tesisimizde harmonik oran nasıldır?kompanzasyon panolarından reaktorler var.
tesekkürler....
Enerji kalitesi denince önemli unsurlardan bir tanesi harmonik distorsiyonlardır. Yüklerin şebekeye geri vermiş olduğu akım harmonikleri, kabloların ve trafonun Xd" değeri nedeniyle akım harmonikleri ile aynı frekansda bir gerilim endüklerler ve bu gerilim mevcut gerilimin dalga formu ile birleşerek gerilimde bir bozulmaya neden olurlar. Sistemde harmonik akımların var olmasının temel olarak aşağıdaki etkileri vardır.
1- Yüksek frekanslı akımlar kablolarda deri etkisi nedeniyle, kablo kesitini tam kullanmazlar. Bu nedenle harmonik akımlar kablolarda, bağlantı parçalarında ve trafolarda ısınmaya ve kayıpların artmasına neden olur.
2-Akımın sinüs dalga formu bozulacaktır ve tepe değerinin artmasına sebeb olacaktır. Krest faktörü bu nedenle yüksektir. Örneğin 100A çeken bir PC besleme kablosunda akımın tepe değeri 250A'e kadar gelebilir. Bu değerlerin yüksek olması koruma elemanlarında probleme yol açabileceği gibi kayıplarında artmasına sebeb olur.
3- Akım harmoniklerinin var olması nedeniye akımın dalga şekli bozulduğundan dolayı artık güç faktörü = Cosphi değildir. Cosphi değeriniz 0.98 olabilir ancak güç faktörünüz 0.65 olabilir.
4- Yüksek frekanslı (50Hz'den yüksek) akımlar yüksek frekanslı reaktif güç çekimine neden olurlar.
5- Yüksek frekanslı harmonik akımlar elektro magnetik alanların artmasına neden olacaktır.
6- Diğer tüm harmonikler trafonun yıldız noktasında kendilerini elimine ederken 150Hz yani 3. harmonik ve katları tüm fazların toplamı kadar toprağa akacaktır. Örneğin 1000A her fazda %20 oranında 3.harmonik akımınız mevcut ise her fazdan 200A toplamda 600A'lik akım toprağa akacaktır. Buda toprak nötr arasında gerilim endüklenmesine neden olacaktır.
ve bunun gibi akım harmoniklerinin zararlı etkileri mevcuttur. Ancak en tesirli etkisi gerilimde oluşturduğu gerilim distorsiyonudur. Zira bu distorsiyon trafoya bağlı tüm cihazların beslemesi için geçerli olacaktır.
Harmoniklerin etkisinin zararlı olup olmadığını söylemek için detaylı analizlere ihtiyaç olacaktır. Ancak genellikle ilk bakmanız gereken gerilim harmonikleridir. Genel tüm cihazlar için gerilim distorsiyon değeri %8'den, genel cihazlar için %5'den hassas cihazlar için %3'den düşük olması standardlar gereğidir.
Eğer elektronik kartlarınızda herhangi bir problem yaşamıyorsanız çok acil bir probleminiz yok anlamına gelebileceği gibi harmoniklerden dolayı probleminizin olup olmadığına karar verebilmek için yeterli datamızda yoktur.
Sistemlerinizde bulunan enerji analizörleri aslında genel ölçüm yanında problem anındaki değerleri de saptayabilmeniz toplam enerji kalitesi yönetiminde önemli olacaktır. Örneğin belirlediğiniz limit aşım durumlarında, anlık durumlarda, enerji piklerinde ve düşümlerinde interharmonik değerlerininde saptanması gerekir. Yani normal çalışma şartlarında herhangi bir problem olmayan işletmenin örneğin gerilimin 10msn veya daha düşük değerlerdeki transientlerde anlık yükselmesi veya düşmesi neticesinde oluşan harmonik değerleri aslından önemli olabilir. Ancak bunları belirleyebilmeniz için daha hassas enerji analizörleri kullanmanız gerekir.