Trafo Sekonder DaĞitim Sorusu

[zeum]

Arkadaşım az yüklenen kablolar 8 kablonun olduğu barada mı , 2 kablonun olduğu barada mı öyle bir ölçüm yaptın mı ?

Trafonun iki şaltere de uzaklığı hemen hemen aynı 20m. Birinci 4000A lik şalterden max. 2000A geçiyor ki oda sadece tristör kontrollü ısıtıcılar (1500A) çalıştığında. Diğer şalterden sürekli 3200A akım geçiyor tabi bazen 2700A kadar düşebiliyor.

 

[edremit]

rakani arkadaşım bu konuda haklısınız pratik olarak bunu yaşayıp yaşamadığınızı bilmiyorum fakat % 100 haklısınız. elek nikli arkadaşın da duyup anlattığı aynı şeydir doğrudur.
Bu konu önemli olduğu için şunları başlangıçta açık yüreklilikle belirtmekte fayda var. 1- Ben konunun uzmanı bir mühendis değilim, teknikerim. 2- Birileri yoktan bir iş yapmışsa burada en ufak bir problem dahi olsa -ya işte bu böylemi yapılır doğrusu şöyle olacaktı- diyen çok olur bu bilinçle yargılama yapmadan şunları söylemek istiyorum.
3 yerde ayni olayı yaşadım ilki izmirde (17-18 sene önce) yaklaşık 500- 600 amper akımı paralel bağladığımız kaynak kabloları ile taşımak istedik neredeyse yangın çıkartıyorduk. O dönemde okuduğum için olayı inceleme fırsatım oldu.
2 olarak kendi iş yerimde 15kV tan 34,5 kV'a geçerken 4 adet 1000 kVA trafoyu iptal edip yerine 2 adet 1600 kVA trafo bağladığımızda (fotoğrafını verdiğim bağlantı) fabrikanın alt ve üst bölümlerinde 1 er adet 3200A şalterden eski trafoların ana şalter girişlerine yaptığımız parallel kablolarda. İşi yapan arkadaşlar ile konuyu konuştuğumuz halde alt bölümdeki ekip buna dikkat etmemiş. Sisteme enerji verip büyük makinaları devreye alırken tavaların vınlaması, kabloların ısınması hepimizi korkuttu. (tavalar topraklı olduğu halde titreşimden bazılarının bağlantı civataları düştü)
3 size bahsettiğim resmi kurumda otomatik jeneratör transfer panosunda kontaktörler arıza yaptığı için bir süre elektiriksiz kalındı böyle bir olayın bir daha yaşanmaması için komple transfer panosunu da enversör edecek bir sistem düşünmüşler sorumlu elektriçi arkadaş rica etti 3 enversörlü (mekanik kilitlemeli) bir düzenek çizip faxladım hem telefon ile hem de fax'ın altında not olarak bu olaya dikkat edilmesini belirttim (yeni konulacak pano yer olmadığı için biraz uzaktı) iş ihaleye çıkmış sistemi yapanlar da - ya bukadar kalın kablo çekiyoruz ne olacak ki hem böylesi daha nizami görülür demişler bizim teknik tavsiyemiz nizami görüntüye (orada bu da önemli ) kurban gitmiş. Sonrasını önceki yazımda anlattım.
Evet bu anlatıklarım sonucunda kabloların manyetik alanlarının birbirini etkilediği için böyle birşeyin yaşandığını söylemek boş konuşmak olmaz sanırım. Elimden geldiği kadar işin teknik izahatını da yapmaya çalışayım: (BİLDİĞİM KADARIYLA) manyetik alanın şiddetinin akım ve gerilim ile doğru uzaklığın karesiyle ters orantılı olduğunu bilirsiniz birbirine yapışık olarak döşenmiş paralel koblolarda mesafe olayı minimuma inmiş oluyor. rakani arkadaşımın anlattığı gibi bir kablo yanındaki kablonun üzerinde bir manyetik endiksiyon oluşturuyor dolayısıyla manyetik alan ve mehmet 95 hocamın söylediği gibi ısı artıyor bu bileşkeler yüksek akımlarda tahmin edemiyeceğimiz hatta hayret edeceğimiz (sizin örneğinizde ki gibi) sonuçlar ortaya çıkarıyor.
Burada asıl önemli konu 3 fazlı sistemlerde (ayni nört fazdan önce açarsa ne olur konusunda tatıştığımız gibi) birbirleri ile 120 derce faz farkı olan eşit manyetik alanların bileşke manyetik alanının "0" sıfır olduğunun bilinmesidir. Dolayısıyla aşağıdaki çizime eklediğim gibi yapılan kablo döşemelerinde bu problem daha az yaşanır. Şekil 1 de yan yana şekil 2 de toplu olarak döşenecek kabloları çizmeye çalıştım (maviler nötr dür) işte elek nikli arkadaşın bahsettiği kabloları söküp çaprazlama yapmışlar düzelmiş cümlesinin anlamı budur.

Resimleri incelediğim kadarıyla şu hatalı bu hatalı demekten se ben olsam şunları yapmaya çalışırdım diyeceğim. (yapılmış işe ahkam kesmek kolay oluyor )
Öncelikle trafodan şöyle bir çıkış yapmayı düşünürdüm; buşinglerden ilk çıkışım feksbl kablo ile olurdu trafonun 2-3 milim çökmesinde yada küçük bir sallantıda ya da ısınıp soğuma sonucu buşingleri elime almamak için.
Sonra 2 kalın bara ile müsait ise trafonun ön duvarına yer yok ise iç duvarına koyacağım (araları biraz açık ) baralara geçiş yaparak 2 şaltere dağıtımı buradan verirdim dolayısı ile 48 adet 300 lük faz kablosunu aynı noktadan çıkıp gitmek derdinden kurtulurdum. (Şaltere kadar Bara ile taşımanın mümkün olmadığını var sayıyorum).
Kablo kesitini 1 yada 2 boy küçülterek ( kesitin azalması maliyet ve akım taşıma ve işçilik açısından yarar sağlar örneğin 240 lık NYY kablodan 600 amper akım geçiremezken 2 adet 95 lik NYY kablodan 600 amper'e yakın akım geçirebilirsiniz) sayıları (gerekiyorsa ki burada gekekmiyebilir) 1 yada 2 adet arttırır daha esnek bir yapı oluşturarak şekilde çizdiğim gibi bir kablo dizaynı yapmaya çalışırdım. Hatta mümkün oluyorsa bunları 1-2 yerden dahi olsa birbirine örmeye çalışırdım.
Benden bu kadar bildiklerim (aklıma genler) bu kadar bundan sonra ne yapacağınıza karar verecek olanlar sizlersiniz. İsterseniz önce bir çaprazlama yapmayı deneyin Özellikle belirtiyorum ben bir teknikerim bu yazdıklarıma bir otoritenin vermiş olduğu rapor mantığıyla bakmayın. Sadece araştırmanızı yaparken bunları da göz önünde bulundurun fakat ne yaparsanız yapın bu dertten kurtulmaya bakın. Bence Kablo kesitlerinin biraz kalın ve fazla olması, kabloların çok nizami olmaması (kargaşadan dolayı doğal çaprazlama ) , şimdilik başınıza iş açılmasını önlüyor ......... Saygılar

 

[elek]

eski bir Elektrik dergisinde rastlamıştım benzer bir olaya.şimdi hatırladım.bir fabrikada trifaze bir kablo lazım olmuş.fakat daha ince bir kabloyu üçe ayırmışlar ve her bir parçayı kendi arasında paralel yapıp
fazlara bağlamışlar.kablolar aşırı ısınmış.hoca yazıda olayın magnetik alanlardan kaynaklandığını
söylüyor.üç fazlı bir kabloya pens ampermetreyi tutarsanız sıfır gösterir.birbirlerini yok ettiği için.
diğer durumda magnetik alanlar birbirini kuvvetlendiriyor.bu olayda eğer böyle ise bütün kablolar
sökülecek ve iyi bir planlama yapılıp tekrar bağlanacak.

 

[rakani]

Bu olayı yaptığım bir şantiyede yaşadım.Paralel döşenmiş kablolarda faz sıralarının akım taşıma kapasitesine etkisi anlattığım sebepten kaynaklanmaktadır.Konuyu açan arkadaşımın yaşadığı sorun tahminime göre kuvvetle ihitimal bu sebepten kaynaklanmaktadır.sn edremit arkadaşımın tavsiyesine mümkün mertebe uyun bu tarz sorunlarla karşılaşma olasılığınız minimuma inecektir.Ayrıca kesinlikle birbiri üzerinden kablo geçirmek zorunda kalsanız bile 90 derece ile birbirlerini kesmesinden kaçınınız çünkü bu durum maksimum etkileşim sağlayacağından akım taşıma kapasitesini düşürür.Ayrıca kabloların sarmal şeklinde birbirlerine dolanmasından da kaçınınız.Temas yüzeyi artacağından yine aynı sorunla karşılaşabilirsiniz.Kablo dizilişi hakkında emo nun ajandasının arkasında bulunan teknik bilgiler bölümünde detaylı bilgi var ,incelerseniz faydası olacaktır.selamlar ,saygılar.

 

[engineerfire35]

besleme kablolarını örneğin r s yanyana ise t onların üstünde yani üçgen şeklinde taşımakta fayda var yanyana götürülünce manyetik alan sıfırlanmadığından dolayı kablolar ısınır akım taşıma kapasiteleri değişir ve aynı fazın paralel kabloları da farklı yüklenebilir.

 

[zeum]

Arkadaşlar çok güzel bir paylaşım oldu bu sayfa. 20 mt.mesafede manyetik alandan dolayı kablolarda 10 kat akım farklılaşması konusunda herkes hemfikir oldu. Konu kapandı gibi sanki.

Benim gözüm Olgu arkadaşımızın çektiği resimdeki şalter çıkışındaki bara bağlantılarında kaldı.İniş barasına kablolar 6-2 değilde 4-4 bağlansa idi değişen bir şey olurmuydu ?

Birde Trafo buşinginden itibaren 1x300 kablo yerine 3x300 NYY kullanılsa idi. Aynı durumla karşılaşılırmıydı ?

Resimlere bakmaktan başıma ağrılar girdi. Benzer bir kaç yerde akım ölçtüm.sırf merakımı gidereyim diye.600-700 Amper çeken tesislerde .Böyle bir farklılaşmaya rastlayamadım.Büyük tesislerde çalışan arkadaşlar biraz daha bu konuya ilgi gösterseler memnun olurum. Saygılar..

 

[edremit]

80A ile 450A akım farklarını ben de çok düşündüm. (Acaba biraz abartıldımı diye dahi düşündüm)
Anlatığım manyetik alanın ettikleri konusunda karşıma çıkan yaşadığım şeylerdir.
Fakat bu kadar fark beklemiyordum doğrusu. En azından ciddi bir titreşim sesinin gelmesi lazım. şalterin 1 tanesinden 3200 A akım çekiliyor.
Ben kablo kalınlıkları hakkında dahi şüpheye düştüm. 268.8 amper çekilen fotoğrafı ölçekli bir hale getirdim. Kullanılan fulke336 cihazın çene çapı 42mm dir. 300lük kablonun çapı 32mm dir ölçü aletinin boşluğu 10mm olması gerekir bu da ölçekte aynen çıktı ( 5.5+5=10.5mm ). Fakat bazı yerlerde 185 lik SKP okuyabiliyorum. 300 lük kablo norm 185 lik SKP ye zor da olsa girebilir. Bazılarında 1-2 tel de feda edilmiş olabilir. (SKP lerin izole bant sarılmış kısımları çok farklı görülüyor) Dikkat ederseniz bu pabuçlar ile 1-2 kez oynanmış farklı penseler ile pabuçlar sıkılmış. Kalınlıklar ve pabuçlar konusu tam anlaşılamıyor.
Fotoğraflardan da kablo uzunluklarının eşit olmadığı anlaşılıyor. Mesafe konusunu bütün arkadaşlar belirtmiş. Şu hususa özellikle dikkat çekmek istiyorum son yapılan 3 ölçüm (268.8 A), (515.1 A), ve (OL -735 A) arasındaki sıralama kabloların mesafeleri ile de mantıklı bir şekilde orantılı olabilir. Eğer kablolar önceden ölçülüp kesilmedi ise tek tek çekilip kesildi ise. (fotoğrafta görüldüğü kadarıyla az mesafe farklı ile de olsa) 268.8 A en uzun kabloya denk gelir 735 A en kısa kabloya denk gelir bu da az dirençten çok akım geçer kuralına uygundur. Elbette bu nedenle bu kadar büyük fark olamaz.
Nötr kablolarına bakıyorum 1 panoda tek görülüyor 2 panoda 3 tane....... Açıkça söylemem gerekirse bu tesisatta çok şey olabilir. Manyetik alanın etkisi de buna ilave edilirse her şey olabilir. Konuyu açan arkadaş'a asıl nötr dönüş akımlarını sormak isterdim. Tecrübeli arkadaşların düşünce ve tecrübelerini öğrenmek isterdim. Zeum abimin sorularına özellikle baralara 4-4 bağlanması hakkında yorum yapılmasını isterdim..... (konu beni aşmaya başladı) Saygılar.

 

[rakani]

Arkadaşlar merhaba.

Zeum kardeşimin sorusu aslında sorunuda ihtiva ediyor.Üç damarlı kablolar ile taşınabilecek akımı aynı kesitte tek damarlı kablolarla taşımak daha avantajlıdır.Çünkü manyetik alan etkisini minimuma indirmiş olursunuz (sözde) ama burda gördüğüm kadarı ile sıralama pek dikkate alınmamış ve manyetik alan etkisi ile oluşabilecek iletim kayıplarının olması son derece normal.Yani üç damarlı kablo yerine tek damarlı kablo kullanmanın hiç bir esprisi kalmamış.Ancak bahsi geçen akım oranları arasında gerçekten ciddi farklar var.
Örnek olarak sistem trifaze 3200 A çekiyorsa her fazda 1850 A civarında akım ölçmek lazım.resimde ölçüm yapılırken bir fazı oluşturan kablolardan sadece biri ölçülüyor hepsinin toplam akımı bu akıma tekabul edecektir.Fazı oluşturan 7 kablodan (yanlış saymadysam) geçen toplam akım trifaze 3200 A çekilmesi durumunda 1850 A civarı olmalıdır.

Şimdi olayı monofaze olarak düşünürsek R fazını 6 paralel kola bölüp akım taıyorsunuz.Kabloların kesiti eşitse ,metrajları eşitse normal olarak R fazının akımını 6 ye bölerek her damardan eşit akımın yani 1850/6=308 A geçmesi gerekir.Kablo kesidi ve metrajı aynı ise ve bağlantı noktalarında direnç oluşturacak bir gevşeklik yoksa geriye bir alternatif kalır o da birbirini etkileyen manyetik alanların oluşturduğu manyetik endüksiyon ve bunun oluşturduğu direnç.Düşük akım ölçtüğün kablonnun güzergahına bir bak S veya T fazına en yakın olan damar mı yoksa en uzak olan yada tam ortadan geçen damar mı?Bunu tesbit edip bize bilgi verirsen sana bu konuda hesabıyla birlikte daha detaylı bilgi veririm.
Örneğin tek damarlı kabloları yanyana dizmekle üçgen eklinde dizmek arasında %20 lik bir akım taşıma kapasitesi değişikliği olur.Üçgen dizersen akım taşıma kapasitesini azaltmış olursun.Çünkü temas yüzeyini arttırmış olursun.Bu tesiste de aynı şey var ortada olan yani sağından solundan hatta üstünden altından kablo geçen damarlar var.Muhtemelen senin düşük akım ölçtüğün kablo bunlardan biridir.

Kısaca bu durumun sebebi:
1-Kablolar üzerine etki eden manyetik alanlar.
2-kablo uzunlukları ve buna bağlı olarak değişen direnç değerleri.
3-Bağlantı noktalarındaki direnç arttıran sebepler.(gevşeklik ,pabuç iletkenlik katsayısı vs)
4-Hepsi
Selamlar ,saygılar.

 

[Teknikadam_41]

İşlerimin yoğunluğundan dolayı siteye uzun bir süreden beri bakamadım olayı şimdi gördüm fotoğrafları inceledim. Burada akım baradan itibaren iki ana kola dağılmakta benim çizimiş olduğum şekilde I1 ve I2 adıyla nitelendirdiğim. İlk verilen fotoda Kırmızı ve sarı bara çıkışlarında I1 akım yolunda 6 adet 300mm2'lik kablo varken I2 yolunda yalnız iki adet 300'lük kablo bağlı olduğunu gördümki bu I2 yolundaki iletken direncinin I1 yolundaki iletken direnciden 3 kat fazla olduğu anlamına gelir. İki ölçüm sonucu arasındaki iki kat fark bundan kaynaklanmaktadır. Zaten arkadaşımız olayın farkına varmış yada birileri uyarmış olmalıki sonraki fotoğrafta her iki akım yolunada 4 adet 300'lük kablo bağlayarak iki akım yolunun kablo dirençlerini dengelemiş dikkatli bakarsanız sizde göreceksiniz* *Böyle bir sistemde en ideal dağıtımda busbar ile sağlanır. saygılarımla...

 

[elek]

arkadaş faza bağlı kabloların farklı akımlar çektiklerini söylüyor. çizdiğin resimdeki gibi
her fazdaki baranın iki ayrı çıkışındaki toplam akımlardan bahsetmiyor.neticede bunlar paralel bağlı.
zaten bu iki koldaki akımların farklı olması sorun yaratmaz.sorun düzensiz faz sıralaması gibi gözüküyor.

İşlerimin yoğunluğundan dolayı siteye uzun bir süreden beri bakamadım olayı şimdi gördüm fotoğrafları inceledim. Burada akım baradan itibaren iki ana kola dağılmakta benim çizimiş olduğum şekilde I1 ve I2 adıyla nitelendirdiğim. İlk verilen fotoda Kırmızı ve sarı bara çıkışlarında I1 akım yolunda 6 adet 300mm2'lik kablo varken I2 yolunda yalnız iki adet 300'lük kablo bağlı olduğunu gördümki bu I2 yolundaki iletken direncinin I1 yolundaki iletken direnciden 3 kat fazla olduğu anlamına gelir. İki ölçüm sonucu arasındaki iki kat fark bundan kaynaklanmaktadır. Zaten arkadaşımız olayın farkına varmış yada birileri uyarmış olmalıki sonraki fotoğrafta her iki akım yolunada 4 adet 300'lük kablo bağlayarak iki akım yolunun kablo dirençlerini dengelemiş dikkatli bakarsanız sizde göreceksiniz Böyle bir sistemde en ideal dağıtımda busbar ile sağlanır. saygılarımla...