4013 entegresi 2 adet flip-floptan oluşur. butona basılması sırasında 1. flip-flopun set girişi 1uf kondansatör üzerinden anlık olarak tetiklenir ve Q çıkışı lojik 1 konumuna gelir. bu sırada 68k değerindeki R1 direnci 100uf'lık C1 kondansatörünü şarj etmeye başlar. bu şarj süresi ilk 10sn'lik zamanı belirler. kondansatör yeterli şarj seviyesine ulaşınca 1.flip-flopu reset bacağından sıfırlar ve aynı zamanda 2. flip-flopu set bacağından tetikler. bu sırada 2. flip-flopun Q çıkışı lojik 1 olur ve Bc337 transistörünü tetikleyip röleyi enerjilendirir. bu sırada Q çıkışına bağlı 15k'lık R2 direnci üzerinden 100uf'lık C2 kondansatörü şarj olmaya başlar. belli bir seviyeye ulaşınca 2. flip-flopun reset bacağını tetikler ve röle kesime gider. yani R2 ve C2 elemanları 2 saniye olarak rölenin çalışma süresini belirler. kısaca böyle.
ek olarak, 1uf kondansatör butonun sürekli basılı kalma durumunu önleme amaçlıdır. istersen clock girişinden harici dijital komut vererekte tetikleyebilirsin.
1N4148 diyotu ise C1 kondansatörünu hızlı deşarj etmesi için eklenmiştir.
4013 entegresini 5v ile beslemen gerekiyor. 12v ile de çalışabilir ama zamanlama süreleri değişiklik gösterir.
zamanlama sürelerini kendin ayarlamak istersen R1 ve R2 dirençleri yerine uygun değerde pot bağlayabilirsin. devreyi aynen şemada gördüğün gibi yaparsan sorunsuz çalışacaktır. gerçekte denemesini yaptım.
devrenin çalışmasını daha iyi anlamak istiyorsan proteus programından çalıştırarak faydalanabilirsin.