digitalist
Üye
- Katılım
- 27 Ağu 2006
- Mesajlar
- 290
- Puanları
- 16
- Yaş
- 62
ELEKTRİK KULLANIMINDA UYGULANACAK TASARRUF TEDBİRLERİ
İşletme Ve Kurumlarda Elektrik Kullanımı ve Aydınlatmada Alınacak Tasarruf Tedbirleri
a. İşletme ve kurumlarda elektrik iletim, dağıtım ve aydınlatma tesisatına ait plan ve proje bulunmalı, buna göre tesisatın bakım ve kontrol sorumluluğu yerine getirilmelidir.
b. İşletme ve kurumlarda, şartnamelere uygun olmayan ve TSE damgası bulunmayan elektrik malzemeleri kullanıldığından, sık arızalar meydana gelmekte, bunun neticesinde yangın tehlikesi artmakta, elektrikle çalışan cihaz ve makineler arızalanmakta, hatta yaralanma ve ölümler olabilmektedir. Bu nedenle, elektrik tesisatının değiştirilmesi veya onarımını gerektiren durumlarda, gerek emniyet gerekse tasarruf maksadıyla TSE damgası bulunan malzemeler kullanılmalıdır.
c. Bina ve tesislerin elektrik tesisatına proje/plan harici ilaveler yapılmamalıdır.
d. Kullanılmayan bina, tesis ve bölümlerde elektrik ana Sigorta/şalterden kesilmelidir.
e. Herhangi bir oda veya çalışma yerinde birden fazla lamba veya flüoresan olması halinde, sadece aydınlatmaya yetecek miktarda ışık kullanılmalıdır. (Örneğin 4 fluoresandan 1 veya 2 tanesi kullanılmalıdır.) Bu maksatla, lüzumsuz olan ışıklar yetkili kişilerce tespit edilerek, devreleri bizzat elektrik sorumlusu tarafından iptal edilmelidir.
f. Haftalık kontrol ve muayeneler esnasında bütün elektrik hatları gözden geçirilmeli, telefon kablolarının elektrik direk ve tellerine temas etmesine müsaade edilmemeli, elektrik tellerinin ağaç dallarına temasının lüzumsuz yere elektrik kaybına neden olduğu daima göz önüne alınmalıdır. Çatıya temas ederek yangına neden olabilecek kablolar tespit edilerek uygun şekilde değiştirilmelidir.
g. Elektrikle ilgili tasarruf yazıları büyük puntolar halinde personelin devamlı olarak bulunduğu yerlerde herkesin dikkatini çekecek şekilde asılmalı, her fırsatta tasarrufun önemi personele açıklanarak tasarruf bilinci yaratılmalıdır.
ğ. İşletme ve kurumlarda, üç fazlı akım kullanılan yerlerde reaktif güce ödeme yapılmaması için kompanzasyon sisteminin yapılması sağlanmalıdır.
h. Elektrik tasarrufu nedeniyle emniyet zaafa uğratılmamalı, EMNİYET’in EN BÜYÜK TASARRUF TEDBİRLERİ OLDUĞU HİÇBİR ZAMAN UNUTULMAMALIDIR.
ı. Zorunlu olmadıkça elektrik enerjisi ısıtma ve mutfakta kullanılmamalıdır.
i. Dış aydınlatmanın otomatik kontrolü için zaman saatli ve fotosel kontrollü açma-kapama tertibatı kullanılmalı, Doğal ışığın o anki durumuna göre dahili aydınlatmayı kontrol etmek için fotoselli kontrol tertibatının kullanılabilirliği araştırılmalıdır.
j. Dış çevre aydınlatmada cıva buharlı ampullerin yerine 2 kat fazla ışık veren ve % 60 elektrik tüketimi az olan sodyum buharlı ampuller kullanılmalıdır.
k. Aydınlatma tesisatının yılda en az 2 defa bakımı yapılmalıdır.
l. Lamba seçimleri en yüksek lümen/watt oranına göre yapılmalıdır. Değiştirme durumunda en doğru lamba tiplerinin kullanılması sağlanmalıdır.
m. Akkor telli lambaların yerine, tükettiği enerjisi düşük, ışık verimi yüksek ve % 80 enerji tasarrufu sağlayan kompakt flüoresan lambalar kullanılmalıdır.
n. Odadan veya ortamdan ayrılırken lambalar kapatılmalıdır.
o. Doğal aydınlatmanın kullanımı daha iyi olup, ortam doğal aydınlık avantajını daha iyi kullanacak şekilde düzenlenmesi halinde elektrik faturalarında gerçek bir azalma sağlanabilir. Bu nedenle hassas işler, gün ışığının yeterli olduğu pencere önlerinde yapılmalıdır.
ö. Lambaların ve armatürlerin tozu alınmalıdır. Tozlanan armatür ışığın % 50’sini yayar, % 50’sini yutar. Bunları temiz tutmakla daha fazla enerji harcamadan aydınlatma seviyesi artırılır. Bu nedenle lamba ve armatür temizliği sık sık yapılmalıdır.
p. Yerler, duvarlar ve tavan için renkli ışıklar kullanılabilir. Daha büyük yansıma değeri, mevcut aydınlatmanın daha fazlasını sağlar. Tavan ve duvarların rengi, aydınlatma verimliliğini etkilediği için, ışığı daha iyi yansıtması bakımından bu yüzeyler açık renkli boya ile boyanmalıdır.
q. Temizleme periyotları sırasında aydınlatma seviyelerinin azaltılmasını sağlayacak bir anahtarlama metodu sağlanmalı ve alternatif olarak temizlik personeli sadece temizlemekte olduğu bölgede aydınlatma yapılması gereğinin bilincinde olmalıdır.
r. Elektrik sayaçları ve kompanzasyon sistemi sürekli faal tutulmalıdır.
s. Aydınlatma sistemleri, emniyet ve güvenlik ihtiyaçları dışında, sadece insanların bulundukları yerlerde kullanılmalıdır.
t. Lambaların değiştirilmesi yeterli ve ehliyetli personel tarafından yapılmalıdır.
u. Toplantı salonu, yemekhane ve sinema gibi yerlerde yakılacak lambalar asgari tutulmalı, kullanılmayan yerlerde söndürülmelidir. Bu yerlerde bilhassa uzun süreli aydınlatmanın gerekli olduğu koridor v.s. gibi bölgelerde kısmi aydınlatma ile mutlaka enerji tasarruflu kompakt fluoresan lamba kullanılmalıdır.
v. İşletme ve kurumlarda yedekgüç kaynağı (jeneratör) zorunlu hallerde devreye sokulmalıdır.
w. Kurumlarda görevli personele gereksiz aydınlatmayı söndürmesi bilinci kazandırılmalıdır.
x. İç mekan kullanımı için tasarlanan lambalar dış aydınlatmada kullanılmamalıdır. Örneğin soğuk su ile temas etmesi durumunda ince camlı lamba kırılacağından harici aydınlatma için tavsiye edilmez.
y. Spesifik yerleri (sahne v.s.) aydınlatmak için düşük voltajlı halojen lambalar ile uzun ömürlü ve verimi yüksek enerji tasarruflu lambalar kullanılmalıdır.
aa. Aydınlatma sistemlerinde (panolarda ışık ve priz sortilerde) uygun otomatik sigorta veya v-otomat sigorta, ana dağıtım panolarında ise kompakt şalterler kullanılmalıdır.
bb. Aydınlatmada renk uyumu ve aydınlık seviyesini karşılayacak en etkin lamba kullanılmalıdır. Yeni tasarımlanmış bir aydınlatma tesisatı gözden geçirilirken ilk yapılacak iş lamba türüne bakmaktır. Eğer kullanılan lambanın etkinlik faktörü düşük ise, enerji israfını önlemek için daha verimli lamba seçilmelidir.
cc. Lambaların yaydığı ışığı verimli bir şekilde kullanarak enerji tasarrufu yapmak için ışığın aydınlatılan yüzeylere etkin ve amacına uygun ulaştırılmasını sağlayacak armatür seçilmelidir.
dd. Lambaların ekonomik ömürlerinin dolması halinde elektriksel enerji girişi aynı kaldığı halde, ışık kapasitesinin sadece bir kısmını yayacakları için verimlilikleri azalacaktır. Enerji tasarrufu sağlamak için ekonomik ömürleri dolan lambalar yenileri ile değiştirilmelidir.
ee. Fluoresan lamba kullanımında endüktif balastlı fluoresan lamba yerine enerji tüketimi daha az Elektronik balastlı fluoresan lamba kullanılmalıdır.
ff. İşletme ve kurumlarda bireysel olarak elektrik ocağı, elektrik sobası ve elektrikli ısıtma cihazları kullanılmamalıdır.
gg. Elektrik faturaları zamanında ödenmelidir.
hh. Elektrik enerjisi tasarrufuna ilişkin tedbirler sürekli olarak alınmalı, takip edilmeli ve denetlemelerde aranmalıdır.
Elektrikle Çalışan Makine, Araç ve Gereçlerin Kullanımında Alınacak Tasarruf Tedbirleri
a. Mümkün olduğunca asansörler 4/5 nci kata kadar kullanılmamalı ve daha yukarı katlara çıkıp inmek için kullanılmalıdır.
b. Arızalı cihazlar ehliyetli kişiler tarafından hemen onarılmalıdır.
c. Meydana gelecek elektrik kısa devrelerinden dolayı cihazın yanmasını ve böylece gereksiz onarım masrafını önlemek için elektrik cihazları ve tesisatının uygun koruyucu tertibatla (sigorta, V-otomat ve röle) donatılmalı, cihazların mutlaka sıfırlaması ve koruma topraklaması yapılmış olmalıdır.
d. Elektrikle çalışan makine, araç ve gereçler; anma geriliminde çalıştırılmalı, gerilim değeri periyodik olarak kontrol edilmeli aşırı gerilim düşmesinin sebebi olan zayıf bağlantılar ve ark yapmış kontakların bakımı yapılmalıdır. Düzenli bir bakım enerji tasarrufu sağladığı gibi tesisatın ve cihazların ömrünü uzatır, ark ve korozyonu önler.
e. Üç fazla elektrik dağıtım sistemlerinde, fazlar arası gerilim farklılığı (giriş geriliminin % 2,5’i kadar farklı olduğunda) elektrikle çalışan makine, araç ve gereçlerin verimliliğini azaltır, aşırı ısınmaya neden olur ve enerji tüketimini artırır. Enerji tasarrufu için gerilim dengesizliği, fazlar arası gerilimin % 1’ni aşmayacak şekilde dağıtım transformatöründe uzman kişilerce ayarlanarak giderilmelidir.
f. Enerji tasarrufu sağlamak ve eldeki tesisatın verimliliğini artırmak amacıyla eski, verimsiz ve ekonomik ömrünü doldurmuş cihazlar değiştirilmelidir.
g. Verimi yüksek elektrik motorları kullanılmalıdır. Motorları soğutmak için yeterli hava sirkülasyonu sağlamak maksadıyla filtreleri ve havalandırma yuvaları periyodik olarak temizlenmelidir.
h. Elektrik dağıtım ve iletim sistemlerinde güç faktörünün yükseltilmesiyle reaktif enerjiye ücret ödenmeyeceğinden enerji tasarrufu sağlanacağı bir gerçektir. Bu nedenle reaktif enerjiye ücret ödenmemesi için işletme ve kurumlara ait ana dağıtım sisteminde güç faktörünü 0,95-1,00 aralığına yükseltilecek şekilde reaktif güç kompanzasyon sistemi yapılmalıdır. (Reaktif enerji, çekilen aktif enerjinin 0,33 katını geçmemelidir.)
i. Kompanzasyon sisteminden beklenilen faydanın sağlanması amacıyla; sistemin doğru çalışmasını sağlamak için periyodik bakım ve kontrollerini düzenli olarak ehliyetli kişiler tarafından yapılmalıdır.
j. Elektrikle çalışan makine, araç ve gereçlerin ihtiyaca cevap verecek şekilde seçimi yapılmalıdır.
k. Buzdolaplarının koruyucu bakımları (serpantinlerin aylık olarak metalik olmayan fırça ile temizlenmesi, otomatik defrost’un yılda bir defa ehliyetli kişilere ayarının yaptırılması ve kapıların açık pozisyondan otomatik olarak korunması için seviye ayarının yapılması) aksatılmamalıdır. Buzdolabı; hava alacak şekilde (duvardan en az 10 cm. mesafede olmalı, etrafı toz ve hava sirkülasyonunu etkileyici maddelerden uzak tutulmalı) yerleştirilmeli, ısı kaynaklarından (fırın, radyatör, soba ve güneşli ortam v.s.) uzak tutulmalı, sıcak yemek konulmamalı, boşluk kadar enerji tasarrufu sağlanacağından gereksiz ve fazla paketler konulmamalı, üzeri kaplanması gereken paketler ince plastik filmlerde kaplanmalıdır.
l. Klimaların koruyucu bakımları (kullanım broşüründeki bakımların periyodik olarak yapılması, düzenli olarak filtrelerin değiştirilmesi ve fan kayışlarının ayarlanması gibi) yapılmalıdır.
m. Klimalar çok zorunlu olmadıkça çalıştırılmamalı, personele bu konuda eğitim verilmelidir.
n. Elektrikli fırın kullanılan yerlerde ön ısıtma yapılmamalıdır. Kullanım esnasında fırın kapağı açılmamalıdır. Mikro dalga fırınlar, daha ekonomik olduğundan kullanımda daha az enerji tüketmesi nedeniyle klasik fırınların yerine kullanılmalıdır.
o. Yemek pişirme veya ısıtma işlemi elektrik ocak ve gaz kullanan ocaklarda yapılmalı ve bu amaç için fırınlar ekonomik olmadığından kullanılmamalı, birden fazla fırın bulunması halinde, kapasiteden azami istifade edilecek şekilde uygulama yapılmalıdır.
p. Çamaşır makinelerinde, çamaşırı yüksek sıcaklıkta yıkamak yerine ılık veya soğuk su ile yıkama tercih edilmeli, çalkalama soğuk suyla yapılmalı, yıkama programları tam kapasite ile çalıştırılmalı ve mümkünse çamaşırları gün ışığında kurutmak adet haline getirilmeli ve zorunlu olmadıkça kurutma makineleri kullanılmamalıdır.
q. Bulaşık makinelerinde, gerektiği durumlarda sıcak su yerine soğuk su kullanılmalı ve zorunlu olmadıkça 55 C su sıcaklığını geçmemelidir. Tam kapasite dolmadıkça bulaşık makinesi çalıştırılmamalıdır.
r. Elektrik süpürgelerinin torbası sık boşaltılmalı, eskimiş fırçaları değiştirilmeli ve yılda en az bir defa motor bölümü açılıp fiziki temizlik yapılmalıdır.
s. Televizyon, radyo ve müzik setleri ses duyulacak şekilde kullanılmalı ve zorunlu hallerin dışında küçük ekranlı televizyonlar kullanılmalıdır.
t. Ütüleme işi bitirilmeden 5 dakika önce, ütü prizden çekilmelidir. Enerji tasarrufu için çamaşırların nemli olarak ütülenmesi, buharlı ve termostatlı ütülerin tercih edilmesi önemli faktörlerdir.
u. Saç kurutma işlemi mümkün olduğu kadar havlu ile makine kullanılmadan yapılmalıdır.
v. Elektrikle çalışan mekanik aksamlı makine, araç ve gereçlerin mekanik aksamlarının (kayış-kasnak, dişli tertibatı ve rulmanlı yataklar) periyodik bakımları aksatılmamalıdır.
w. Buzdolabındaki derin dondurucudan çıkartılacak donmuş malzeme bir gün önceden buzdolabına konularak çözülmeye bırakılmalıdır. Çözülme esnasında buzdolabına soğukluk vereceğinden soğutma için daha az enerji harcanacağından tasarruf sağlanmış olacaktır.
x. Buzdolaplarına konulmadan önce her şey oda sıcaklığında olmalı, sıvıların üstleri kapatılmalı, kapıyı fazla açık tutmamalı ve aranılan şeyi çabuk bulmak için malzemeler (bilhassa derin dondurucuda) etiketlenmelidir.
y. Buzdolaplarında 5-6 mm. kalınlıktan daha fazla buzlanmaya müsaade edilmemeli ve düzenli aralıklarla buz eritilmek suretiyle aşırı buzlanmanın önüne geçilmelidir.
z. Ocak ve fırınlarda açık ve yayvan kapla su ısıtılmamalı ve ihtiyaç kadar su ısıtılmalıdır. Pişirme işlemi yapılıyorsa pişirme süresinden birkaç dakika önce ocak veya fırın kapatılmalıdır.
aa. Çamaşır makinelerine tavsiye edilenden fazla deterjan konulmamalıdır. Zira aşırı deterjan yıkamayı güçleştirir.
bb. Bilgisayarlar sadece ihtiyaç olduğunda çalıştırılmalı ve ihtiyaç olmadığında mutlaka kapatılmalıdır.
Elektrik Tasarrufu Yapmak İçin Tutulması Gereken Kayıtlar
a. İşletme ve kurumlarda mevcut her bir elektrik sayacı için ayrı elektrik tüketim defteri tutulmalıdır. Günlük tüketimler görevlendirilen personel tarafından kontrol edilerek formata uygun olarak imza edilmelidir. Günlük tüketimde meydana gelen önemli artışlar veya azalmalar yetkililere bildirilmelidir. Günlük tüketim defteri her hafta kontrol edilmeli ve onaylanmalıdır. Gerek günlük tüketimde, gerekse haftalık tüketimde bir önceki haftaya göre önemli artışların meydana geldiği belirlenmesi durumunda bunların nedenleri araştırılmalı ve giderici tedbirler alınmalıdır.
b. Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ)’ ın tahsilat memurlarının elektrik sayaçlarını okumaları, işletme ve kurumlarda elektrik tasarrufu ile ilgili görevlendirilen personelin nezaretinde yapılmalı, tahsilat makbuzlarındaki tüketim miktarları ile birlik kayıtları karşılaştırılarak fark olması halinde aksaklığın nedeni bulunmalı ve giderilmelidir.
c. İdari yetkililer, işletme ve kurumlarda elektrik tahsilat makbuzlarını, önceki yılın aynı dönemindeki ve tahsilat makbuzunun kesildiği tarihten bir önceki dönemdeki tüketim miktarları ile karşılaştırarak tüketimdeki artış ve azalmayı tespit etmeli, artış varsa nedenleri araştırılmalı, giderici tedbirleri alınmalı, ihmal veya kusuru bulunanlar hakkında işlem yapılmalıdır.
d. TEDAŞ enerji girişinde aktif, reaktif ve kapasitif sayaç bulunan işletme ve kurumlar, her gün anılan sayaçların kaydettiği enerji sarfiyatını kaydetmeli, reaktif sayacın kaydettiği değerin aktif sayaç değerinin % 33’nden fazla ve kapasitif sayacın kaydettiği değerin aktif sayaç değerinin % 20’nden fazla olmamasına dikkat edilmelidir. Sayaç değerleri belirtilenden fazla ise kompanzasyon sistemi ayarları kontrol edilmeli ve arıza olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Elektrik Tasarrufundan Sorumlu Personel
a. İşletme ve kurumlarda elektrik tasarrufu ile ilgili alınan önlemler ile tedbirlerden ve bunların uygulamaya geçirilmesinden başta idari yetkililer olmak üzere bütün personel silsile yoluyla sorumlu olmalıdır.
c. Elektrik tasarrufu planlarının uygulanmasını sağlamak üzere gerekli bütün tedbirler alınmalı ve sorumlu personel görevlendirilerek bu planın uygulanması sürekli olarak takip ve kontrol edilmelidir.
d. En etkin elektrik tasarrufu maksadıyla, alınması gerekli tedbir ve önlemlerin disiplini ile elektrik tasarrufunun sağlanacağı hususunda silsile yolu mahiyetindeki personeli bilgilendirmek ve özendirmek için eğitim programı hazırlanmalı ve periyodik olarak uygulanmalıdır.
e. Fabrika ve sanayi işletmeleri gibi iş yerlerinde; enerji tasarrufu ile ilgili afiş ve posterlere yer verilmeli, elektrikle çalışan makine, araç ve gereçlerin üzerine enerji tasarrufu ile ilgili etiket veya tabela konulmalı, cihazların harcadıkları enerji üzerinde gösterilmelidir.
f. Elektrik tasarrufundan beklenilen faydanın azami bir şekilde sağlanabilmesi için; elektrik dağıtım ve iletim tesisatı ile elektrikle çalışan makine, araç ve gereçlerin bakım ve kontrollerinin zamanında yapılması gereklidir. Bu nedenle; işletme ve kurumlar kendi envanterlerinde bulunan elektrik dağıtım ve iletim tesisatının elektrikli cihazların periyodik bakımlarını yaptırarak kayıt altına almalı, bakım disiplini ile performanslarının en üst seviyede tutulmasını sağlamalıdır.
SONUÇ
Türkiye’de son dönemde içinde bulunduğu enerji krizi sebebiyle, kriz yönetimine katkıda bulunulması ve ülke ekonomisine fayda sağlanması amacıyla özellikle elektrik enerjisi tüketiminde personelin bilinçlendirilmesi önem arz etmektedir.
Enerji tasarrufundaki personel faktörünün önemi dikkate alınarak, her kademedeki personele gerekli eğitim verilmeli ve uygun yerlere gerekli uyarı afişleri asılmalıdır.
Göz ardı edilmeyecek bir konuda, kullanma suyunu, basınçlı havasını kendi imkanlarıyla sağlayan işletmelerin bunlarda yapacakları tasarruf ve gerekli kontroller elektrik tüketimine olumlu yönde yansıyacaktır. Isı, basınçlı hava ve su kaçaklarını izole etmek, suyu gereksiz yere harcamamak gereklidir. Isı ana hatlarına termostat konularak ısının belli değerin altına düştüğünde ısıtma apareylerinin (fanlarının) otomatik olarak kapatılması, üfürücü motorlarının gereksiz yere çalışması önlenmelidir. Suyu kuyudan elektrikle çalışan pompa sağlar, Basınçlı havayı elektrikle çalışan kompresör sağlar. Bunlarda yapacağımız tasarruf ve kaçak izolasyonu elektrik tüketimini de azaltacağı unutulmamalıdır.
EN UCUZ ELEKTRİK ENERJİSİNİN TASARRUF EDİLEN ENERJİ olduğunu unutulmayarak elektrik enerjisi tasarrufuna gerekli önem verilmelidir.
Elektrik enerjisi tasarrufuna gereken önemin verilmesi durumunda enerji tüketiminde % 10-30 oranında tasarruf sağlanabileceği değerlendirilmektedir.
Moderatör tarafında düzenlendi:
