12V Akü Şarjı ile ilgili

[serkan_48]

Sulu aku benim bildigim 13.6 voltun uzerine, kuru akuler ise 14.4 voltun uzerine cikmamali.

 

[binbaşı]

Motorun uzerindeki aku sulu aku. Sulu veya susuz akuyu sarj ederken nelere dikkat etmem gerekir? Siz bu bilgileri kuru aku icin verdiniz galiba..

Merhaba.

* Akü amperinin 1/10 şarj akımı kuralı her iki tip (sulu ve jel akü ) için de geçerlidir.

* 15 voltta aküden geçen şarj akımının bu geçen amper değeri, avometrenin dc ölçüm yerindeyken veya dc pensampermetreyle ölçülüp teyitlenmelidir. Çünkü akü devresi I=V/R'ye göre devreden amper çekeceğinden şarj voltajı ne kadar fazla ise o kadar daha fazla amperi (Güç kaynağı daha fazlasını vermeye eğer çok müsaitse) çekebilecektir.

* 14.4 volt değeri (akü voltajının %20 fazlası olarak) tüm sulu aküler için idealidir. Jel (kuru) ,çift valfli akülerde ise tampon (standby use) şarj voltajı ve diğer (Cycle use) voltaj kontrollü normal (fişle bağlı olup çekilen) şarj şeklindeki şarj voltajları ayrı ayrı yazılıp bu akünün kutusu üzerinde ayrıca belirtilir. Kolay gelsin.

 

[Dinçer Gürel]

AKÜ ŞARJ AKIMI(İDEAL OLARAK OLMASI GEREKEN)

Lead-Acid (Kurşun), Gel (Jel) ve Glass-Mat (AGM) teknolojisindeki akülerin hepsinin şarj olma karakteristikleri neredeyse aynıdır. Şöyle ki:

1) 12V'luk aküler için Ah değeri önemli olmaksızın, gerilim değeri akü tam olarak dolu iken 13.15V civarındadır. Eğer akünün kapasitesi düşmüşse yani ömrü azalmışsa, aküyü bu değere kadar şarj edemezsiniz. Etmeye kalkarsanız zarar verirsiniz, gaz çıkışı olur, ısınır, yanabilir.

2) 13.15V değeri için akünün doluluğunu gösteren gerilim dedik. Fakat şöyle bir ayrıntı var: 13.15V veren bir güç kaynağına bağlayarak aküyü şarj etmeye kalkarsanız haftalar sürer. Şarj bu şekilde yapılmaz. Genelde akülerin ömürlerinin mümkün olduğunca uzun olması için yapılan şudur:

Ah saat değeri 90Ah olan bir akü için, önce bunun 5'te biri kadar değerde sabit akım verilir (18A). Akü dolmaya başlar. Akü üzerinde görülen gerilim 14.5 - 15V arasında bir değere (biz 14.5V diyelim) geldiğinde ise sabit akım modundan (constant current) çıkılır ve sabit gerilim (constant voltage) moduna geçilir. Bu gerilim 14.5V'dur. Bu gerilim sabit tutulduğu için artık akünün şarj edildiği akım kendiliğinden düşmeye başlar.

3) 14.5V sabit gerilim vermeye devam ederken akım düşer ve akım 90'ın yaklaşık 50'de biri değerinde yani yaklaşık 1.8A'e düştüğünde şarj kesilir. Şarjı kesmek de şu şekilde olur: Çıkış gerilimi 13.7-13.8V'da tutulur. Burada mA seviyesinde aslında akü akım çekmeye devam edecektir. (Trickle charge)

4) Çıkış gerilimi 13.8V'da tutulmaya çalışılırken aküye yüklenirseniz yani akım çekerseniz akü gerilimi 13.15V'dan başlayarak düşmeye başlayacaktır. 13.8V'dan değil. Bu, çoğu kişinin bilmediği ve dikkat etmediği bir olaydır. Aradaki bu fark gerilim akü üzerinde kullanılamayan yük (charge) yüzünden olmaktadır. Benzer şekilde aküye 14.5V gerilim verilirken akımın 1.8A'e kadar düşmüş olması o akünün şarj cihazından ayrıldığında akünün üzerinde göreceğiniz gerilimin 14.5V'a yakın olması anlamına gelmez. Akünün üzerindeki gerilim şarj cihazından ayrılır ayrılmaz 13.8V'a iner ve yaklaşık 10 dakika içerisinde de 13.15V'a düşer. Aküyü hiç kullanmasanız bile bundan sonra da gerilim düşecektir çünkü akünün iç direncinde enerji harcanır. Ama bu düşüş 13.8V'dan 13.15V'a olan düşüşten çok daha yavaş olacaktır.

5) Daha önce bahsettiğim gibi akü gerilimi 13.8V'dan 13.15V' a düşüyor ve bu değerden sonra düşme hızı azalıyorsa akünüz yenidir, eskimemiştir. Fakat mesela 12.8V'a kadar hızlı düşüyorsa, akü, kapasitesinin yaklaşık 4'te birini kaybetmiştir. Akü gerilimi 12.5V ise akü yarım doludur. 12V'a indiğinizde neredeyse bitmiştir. Bundan sonra akım çekmeye devam ederseniz 10.5V'a doğru hızlı bir düşüş yaşarsınız. 10.5V gerilimine düşüp de aküyü hemen şarj etmezseniz özellikle kurşun olanların ömrü biter. Daha düşük gerilimlere inerseniz aküyü bir daha şarj edemezsiniz. Akım bir türlü aküye akmaz. Jel olanlar buna daha dayanıklıdır ama yine de tavsiye edilmez çünkü kapasiteleri azalır. (yani artık dolu iken üzerlerindeki gerilim 13.15V olmayacaktır daha düşük olacaktır.) Akünün kapasitesi yani ömrü azaldığında, gidip de 14.5V'u sabit gerilim değeri yapmaktansa 16V'u yapayım, bu sayede daha yüksek gerilime aküyü şarj ederim derseniz hata yaparsınız. Aküyü patlatmanız içten bile değildir.

6) Bu bahsi geçen akü şarj metodu 3 modludur ve en yaygın kullanılanıdır. Fakat her şarj cihazı bu modları doğru şekilde uygulamayabilir. Örneğin bu bahsettiğim şarj gerilim değerleri hep oda sıcaklığı için geçerlidir. Ortam sıcaklığı artarsa bu gerilimleri düşürmeniz gerekir. Yani sıcaklığa göre devrenizin çalışma değerlerinin değişmesi gerekir. Bunu yapmazsanız, sıcak bir yaz gününde ne olduğunu anlamazsınız ve akünüz yarılır. 3 modlu şarjın amacı akünün yapısını bozmamak, onu ısıtmamak ve gaz çıkışını engellemektir. Bu sayede ömür kaybı azaltılır.

7) Akü gerilimini ölçtüğünüz cihazın doğruluğu da önemlidir. FLUKE ve benzeri multimetreler ile DC gerilimleri binde bir hata ile ölçebilirsiniz. Dikkat ediniz, multimetrenizin pilinin değişmesi gerekiyorsa ölçümleri güvenmeyin, çünkü bu hata oranı çok artacaktır.

8) Bahsettiğim şekilde akü şarjı yapan cihazlar genelde SMPS tabanlıdır yani “forward” ya da “flyback converter” kullanırlar. Verilen akım ve uygulanan gerilim bu cihazlar tarafından doğru bir şekilde ölçülerek anahtarlama elemanı (genelde MOSFET) buna uygun olarak kontrol edilir. Bu cihazın içinde sıcaklık ölçer de bulunması gerekir ve iç sıcaklıktan etkilenmemeli, ortam sıcaklığını ölçebilmelidir.

9) Aküler kullanılmadıkları zaman şarj edilmelidir. Aküyü yarım dolu bekletmek ömründen yer. Fakat şu da yapılan başka bir hatadır: Örneğin 14.2V seviyesinde sabit gerilim modunda sürekli durmak yani 3. mod olan “trickle charge” moduna hiç girmemek. Bu da akünün ömründen yer çünkü aküyü ısıtmış, içinde enerji harcamış ve yapısını bozmuş olursunuz. Şarj olduğunu anladığınızda aküyü ya serbest bırakmalısınız ya da 13.8V uygulamalısınız. Daha fazlasını değil.

Akü şarj tablosu
Tam şarjlı akü:1,260 kesafet ve 2,10 volt
Yüzde 75 şarjlı akü:1,225 kesafet ve 2,07 volt
Yarı şarjlı akü:1,190 kesafet ve 2,03 volt
Yüzde 25 şarjlı akü:1,155 kesafet ve 2,00 volt
Boşalmış akü: 1,110 kesafet ve 1,90 volt

Akü kapasitesinin yüzde 10'u ile(7 amperi 700 mA ile) şarj akımıyla ve akü voltajının yüzde 20'si fazlası(12+2.4=14.4 volt)voltajla şarjı yapmak,en bilinen,tavsiye edilen pratik bir uygulama şeklidir.

Alıntı: Yazı forumdaki eski yazılardan,tablo MEGEP dökümanlarındandır.Yalnızca son paragraf kendi yazımdır.Kolay gelsin.

Hocam merhabalar

aküleri belirli gerilim ve akım değerlerinde şarj etmemiz gerektiğini sayenizde öğrendik. gerilimin %20 fazlası ve akımın 1/10 u kadar buraya kadar tamam şimdi asıl sormak istediğim.
1- Bu değerlere göre şarj ettiğimiz akü maximum doluluk seviyesine kaç saatte ulaşır ?
2- Anladığım kadarı ile akü kapasitesi ne olursa olsun bu sürenin değişmemesi gerekiyor bu durumda

 

[binbaşı]

Merhaba.
1- Teorik olarak akü amperinin 1/10’u seçildiği için bu akünün 10 saatte dolması normal olarak gerekir. Asıl uygulamada ise redresör, kablolar ve akü tarafındaki iç kayıplarla bu süre biraz daha artabilir. Bu akülerin normal olan şarjı içindir, normalinden sonra olan maximum şarjı için ise amperi daha da azaltıp (Akü içinde boşa çıkan gazları böylece iyice düşürerek) akü voltajı sağlıklı akülerde 13.20 volta gelinceye kadar kontrollü bir şarjı (Ölçerek)) uygulamak gerekir.

2- Evet, akü amper * saat kapasitesi ne olursa olsun normal olan şarj süresi bu şartlarda değişmez, yani akü kapasitesinin 1/10’u ve akü geriliminin % 20 fazlası uygulanarak şarj süresi teorik olarak 10 saat civarında kalır, çünkü bu durumu, akü amperini daha en baştan 10’a bölüp bunu 10 saate göre taksitlendirerek verip uyguladığınız içindir. Kolay gelsin.

 

[Hikmet Fidanboy 1910]

Hocam merhabalar

aküleri belirli gerilim ve akım değerlerinde şarj etmemiz gerektiğini sayenizde öğrendik. gerilimin %20 fazlası ve akımın 1/10 u kadar buraya kadar tamam şimdi asıl sormak istediğim.
1- Bu değerlere göre şarj ettiğimiz akü maximum doluluk seviyesine kaç saatte ulaşır ?
2- Anladığım kadarı ile akü kapasitesi ne olursa olsun bu sürenin değişmemesi gerekiyor bu durumda

Akülerin doluluk oranları öngörülerek hesaplanır. Kesin sonuç değildir. Bir şarj aletinin gösterdiği değer her akü için doğru cevap vermez. En doğru şarj aküyü başlangıçta akü akımının %10-20 (Normal şarj için %10, Hızlı şarj için maksimum %20) ile şarj etmektir. %20'nin üstü tehlikelidir. Akü akım kontrollü şarj edilirken gerilimi sürekli ölçülerek doluluk oranı öngörülür. Doluluk oranı %70'i bulduktan sonra akü artık gerilim kontrollü olarak şarj edilir. Bu durumda da akünün akımı sürekli izlenir. Akünün akımı kataloğunda belirtilen akıma geldiğinde şarj kesilir. Bu şekilde yapılan kontrollü şarjda akü kapasitesi başlangıçta ne olursa olsun sıkıntısız şarj sağlanır. Daha önce de bazı arkadaşlarında belirttiği gibi bir akü sürekli aynı gerilimde şarj edilmez. Boş bir aküye bırakın 13,8-14,4V normal şarj gerilimi vermeyi eğer akım koruması yoksa 10-12V bir gerilimde versen de tehlikelidir. Kolay gelsin...

 

[binbaşı]

http://enkoelektronik.com/tr/product/detail/22/ebc-2410

Merhaba. Bakın, sn. Hikmet Fidanboy 1910 ; bu sözünü ettiğiniz (üst linkte yer alan) şarj cihazları, kurşunlu aküleri 3 ayrı aşamada (gerilim/akım kontrollü) şarj edebilen ve tüm kurşunlu aküler için en ideal yapıda olan şarj cihazlarıdır, bunu tartışmasız kabul ediyorum. Ancak amatör olarak akü şarjıyla uğraşanların olasılıkla da yüksek maliyetleri nedeniyle pek tercih edemediği şarj cihazı türleridir. MCU ‘lu akü şarj cihazları da keza aynidir, akünün sadece şarj dolum voltaj/amperini, sürekli olarak akü sıcaklığı kontrolünde bu aküye uygulayan daha maliyetli olan cihazlardır. Zaten siz soğuk kış veya sıcak yaz (baharlar hariç) günlerinde akü-elektrolit sıcaklığını göz önüne alarak aslında uygulanacak olan şarj gerilimini idealinde buna en uygun olarak ayarlamak (artırmak veya azaltmak) zorundasınız. Amatör arkadaşlara, kayıtlı üyelere, vb. evde eğer araçlarda marşı basamayacak kadar akü yükünün kendiliğinden boşalmış olduğu bu boş akülere, daha basit ve daha pratik (veya ucuz) yollardan ve aküye bir ömür faktörü olarak uzun zamanlık kullanımında bir iç zararı vermeden akım/gerilim uygulanan daha basit şarj yöntemlerinden açılan bu başlıklar altında bahsedilmiş oluyor.

Zaten yükü tamamen boşalmış ve hücre voltajı 1.8 voltun çok altına inerek uzun süreliğine bekleyen kurşunlu aküler sulfatlanmayla (tamamen veya kısmen) karşı karşıya kalmış olan akülerderdir, Siz bunlara 10-12 voltu değil, atıyorum 24 - 30 voltu bile verseniz şarj akımını normal olarak alıp normal haline gelmeleri çok uzun zamanlar alır, Akü şoklama veya desülfizatör denen cihazlarla akü canlandırılıp eski haline geldiğinde, ancak 12 voltun çok üzerindeki olan ve her artan voltaj değerinde redresörlerde fazladan ısınmaya (Ekstra cebri soğutma takviyesiyle şarjın cihaza zara verilmeden sürdürülmesi gibi) neden olabilir. Tamamıyle sulfatlanmış veya kısmen büyük bölümü sulfatlanmış akülere 24-30 volt DC' yi de verseniz çoğu zaman zaten birkaç mA akü şarj akım değeri belki geçebilir, çünkü akü son durumunda tam sağır olmuştur, özel şoklama yöntemleriyle (Kimyasal, yani asitli elektrolit veya normalin üzerinde uygulanan şarj voltajları gibi) canlandırılmaya ihtiyaçları vardır.

Akülerin tamamıyle boşalması (çok yüksüz kalmaları) durumunda elbette ki klasik yöntemlerle uygulanacak olan akü kapasitesinin 1/10’u kuralıyla uygulanırken, redresör ve trafo primer sarımlarında fazladan ısınmaya enden olacaktır, akü şarjıyla devamlı uğraşanlar ve redresör/trafo sıcaklığını sürekli el yordamıyla gözleyen çok deneyimli kişiler bunu çok iyi bilirler. Bu nedenle zor olan bu ilk şarj başlangıçlarında bu önlemleri almaları mutlaka bir zorunluluktur. Şarj cihazlarına elle dokunulan sıcaklık kontrollü temaslarla, bu şarj cihazından çıkan rahatsız edici düzeydeki lak, vb. kokuyla veya DC pensampermetredeki amper ölçümleriyle bunu hissedebilmeleri muhtemeldir. O nedenle genel akü şarjını tek aşamada, klasik şarj cihazlarıyla bunu anlatmaya çalışırken bu detaylara hiç girmedim.

Fazla akım çekilmesiyle oluşacak bu aşırı ısınmayı, akü-şarj cihazı arasına watt’lı direnç olarak omaj değerleri yüksekten alçağa doğru kademeli olacak şekliyle azalan seri bağlı akım (amper) azaltacak ara güvenlik elemanları olarak bağlayıp, örneğin çok boş olan akülerin ilk başlardaki şarj cihazlarını aşırı ısıtmasını bu yöntemle azaltırsınız, örneğin. Evde bu durumda kalmış yani çok boş ve halen şarj alabilen araç akülerini şarj ederken 80-120 mm’ lik PC kasa soğutma fanlarını, direk trafo nüvesine/sargılarına üfürecek şeklindeki (örneğin trafolu bazı kaynak makinelerinde ayni fanlar içte ısınan havayı çıkış ızgarasından dışarıya tahliye ederler) soğutma şeklini (evimdeki redresörde yer alan köprü diyotların yeterince büyük soğutucuları mevcuttur) genellikle tercih edip, şarj kablosu kesitini azaltıp boyunu çok uzatmak veya araya seri watt.''lı dirençleri uygulama yöntemlerini pek tercih etmiyorum. Ve şimdiye kadar olan tüm bu şarj işlemlerindeki 1/10 kuralına uyarak ve uygun olan soğutmayı redresörde, trafo nüvesinin çıkış sarımlarında yaparak fazla boş olan akü şarjlarında hiç bir şarj cihazı yakmadım. Evde kullandığım tüm şarj cihazları nispeten basit yapıda, hobi amaçlı ve özel yapımımdır.

% 20 hızlı şarj uygulaması olarak örneğin "INITIAL CURRENT" (12 volt, 7 amperl-saatlik kuru akü etiketinde yazan 2.8 A 'den daha az uygulanacak amper değerleri gibi) bazı kuru (jel) akülerin başlangıçtaki (kullanmadan önceki ilk) akü şarjında, buradan hareket ederek kapasitesinin % 10'uyla şarj ettiğiniz normal akü şarj cihazlarındaki aşırı ısınma için doğru orantılarda artan daha fazla soğutma önlemini de bu nedenlerle almak zorundasınız. Ama ayni şarj yüzdesini 3 aşamalı sözünü ettiğiniz bu şarj cihazlarıyla, belirli amper-saat kapasitesini buluncaya kadar sorunsuz olarak belki uygulayabilirsiniz, yani ekstra soğutma tedbirlerini bu cihazlar için kendi içinde gerçekleşen otomasyonlar (gerilim/volt ayarı) nedeniyle ekstra çalıştırma güvenliği olarak almak gerekmeyebilir. Kolay gelsin.

 

[zafzaf00]

Peki 12v 60ah araba aküsü için 13v 0.5a çıkışlı bir adaptör kullansak süre önemli değil 48 96 saatte olsa doldururmu. Aklımda hazır satılan akım gerilim ayarlı devrelerde 19v laptop adaptörü kullanarak giriş 15v çıkış akımı Max 4 a olan bir devre yapmak var. Bunun zaman dezavantajı hariç bir zararı varmı. Voltaj sürekli multimetreyle kontrol edilecek

 

[binbaşı]

Merhaba. S:1- Peki 12v 60ah araba aküsü için 13v 0.5a çıkışlı bir adaptör kullansak süre önemli değil 48 96 saatte olsa doldururmu? C: 1 - Evet, 13 volt, 0.5 A adaptörle yaklaşık olarak aküden şarj süresince ortalama 0.5 A geçerse yaklaşık olarak 135-140 saatte full şarjla doldurulabilir. Ancak 13 voltta 0.30 - 0.40 A şarj akımı 12 volt, 60 A'lık bu aküden geçerse şarj süresi bundan uzun olacaktır.

S: 2- 9v laptop adaptörü kullanarak giriş 15v çıkış akımı Max 4 a olan bir devre yapmak var. Bunun zaman dezavantajı hariç bir zararı varmı? C: 2 - Direk 19 voltla laptop adaptörüyle bağlanmasında laptop adaptöründe aşırı ısınma veya ani kapanmalar kısa devre/aşırıı akım korumayla olabilir, bir sakınca laptopla direk olarak kullanılırken vardır. Ancak çıkış voltajı ayarlı DC-DC konverterle girişteki 19 volt DC'yi 13.60-13.80 volt DC'ye ayarlayıp tampon şarjlı olarak sürekli prizde bırakıp kullanabilmeniz en uygunu (akü ömrü açısından da en uygunu) olup15 volt şarj voltajı biraz fazla olur, çünkü DC-DC konverter akü tam boşken fazla ısınabilir. Ayarlı çıkış voltajlı DC-DC konverterle şarj voltajı13.80 volta ayarlanıp sabit volt/amperle tampon şarjla olarak prize sürekli bağlı kalınarak çok güvenle kullanılabilir. Kolay gelsin.

 

[kaygısız]

Peki 12v 60ah araba aküsü için 13v 0.5a çıkışlı bir adaptör kullansak süre önemli değil 48 96 saatte olsa doldururmu. Aklımda hazır satılan akım gerilim ayarlı devrelerde 19v laptop adaptörü kullanarak giriş 15v çıkış akımı Max 4 a olan bir devre yapmak var. Bunun zaman dezavantajı hariç bir zararı varmı. Voltaj sürekli multimetreyle kontrol edilecek

trafo ve köprü diyotlu 13 volt 0,5 amper adaptör ise yaklaşık 8 günde boş 60 ah akü dolar

 

[yazilimcionline]

Mutlu marka bir aküm var, yazın tatile gitme dışında aracı hep ara ara kullanıyorum benzin fiyatları yüzünden. 5-6 sene oldu aküyü alalı, 1 kere marş basmayacak kadar bitmişti, köyde kalmıştım ses sistemini söküp içindeki doğrultma devresinden sonraki ilk kondansatörden hat çekerek marş basacak kadar şarj etmiştim arabayı.

Sonra sorunsuzca kullandım ama bu kış arabaya uzun süreler binemedim. 1 iki çalıştırmada hemen çalışmadı motor, 2 ya da üçüncü çevirmede çalışıyordu. Ondan sonra da uzun süre arabaya binmeyince dün bir deneyeyim dedim ve hiç bir şekilde marş basmadı. Yani döndürmeye çalışıyor duruyor kadran falan sönüyordu. Ölçtüm 11,5 volt vardı. Hazır bms devrem vardı 2 tane 3s'lik, 12 voltluk. Parelel yapıp biraz şarj ettim evin önünde, 12,88voltu gördüm ama yine marş basmadı. ŞArjdan çekince hemen düşüyordu voltaj.


Dün akşamda eski bir bosch marka 1 trafo bir Sigorta ve bir adet hazır doğrultmaç elemanından oluşan akü şarjı ile şarj etmeye başladım. Gece 12 de taktım sabah 13,80 civarındaydı biraz daha beklettim demin baktığımda fokurdama sesi artmış ve 15 volt gözüküyordu. Şarj aleti 15 volt veriyor. Üzerinde ampermetre var, ilk bağladığımda 4,5 amper güç çekti sonra düştü ve uzunca süre 3 amperde kaldı sonra da 1,8 civarına düşmüştü. Unit marka ölçü aletiyle de baktım çekilen akıma.

Şarjdan çektiğimde 13,88'den düşmeye başladı ve 13.16volt da kaldı uzunca süre. 1 saat ardından baktım şu an 13.12volt'da. Üstündeki gösterge yeşile dönmüyor, hafif aküyü oynatınca yeşil gözüküyor ama sonra tekrar siyah oluyor. Bu akü sağlam mıdır araçta kullanılabilir mi başka nasıl bir test yapabiliriz evde ?

Bir de böyle basit akü şarj cihazları yerine ne önerirsiniz ? Ya da araç aküsünü şarj etmek için çok komplike cihazlara gerek yok mudur ? Kontrollü şekilde baksak yeter mi ?