Lm 7805'in işlevini,çalışma mantığını daha iyi anlamanız için aşağıda verdiğim paralel regüle devresi (12 volta voltajı sabitleyici,12 voltluk zener diyot,RL yük direnci,RB,zener direnci ve transistörle birlikte çalışan kıyıcı dirençtir,fazla gücün nerede yok edildiğini bu devreyi okuyarak inceleyin.Akımın fazlası RB'de harcanıp yok ediliyor,RL direnci ise sizin kullandığınız hangi cihazsa eğer,o cihazın direncidir.Yani 7805'den fazla olarak girip de,içinde kıyılıp harcanan ısı,dışarı atılan bu ısı,entegre içindeki dirençte (RB'de) oluyor.Entegre yalnızca bu sistemin bir minyatürüdür,sadece daha küçük ve kompakt bir halidir.Bu mantığı tam olarak anladığınız anda da,zaten lm 7805'in mantığı da zihninizde kendiliğinden canlanır.Çalışma mantığı olarak aynidir çünkü,hiç bir şey değişmiyor.Sonuç olarak da düşük pil voltajlarını arttırmak için hiçbir işe yaramaz yani bu lm 7805 entegresi,yalnızca örneğin 8-9 volt ac. gibi yüksek ve belirli değerde girmiş ac.yi çıkışta tam 5 volt dc. olarak sabit tutar,yalnızca bunu yapabilir.
Zener diyodun ayrıca çalışma mantığından,gerilim regülasyonu konusunun tam anlaşılabilmesi için biraz söz etmem sanırım gerekiyor.Bir zener diyot da normal diyot gibi yalnızca tek yönde elektriği geçirir,diğer yönde iletmez.Ama yapılış amacı redresör (Doğrultma) devreleri için değildir.Gerilim regülasyonunda bir özelliği çok işimize yarar.Normal diyotların bir ters gerilim değeri vardır.Ancak bu değer aşılınca diyot ters yönde de akan bu akımı iletir.Zenerlerde ise,bu ters gerilimin iletim bandı,belirli voltajlar (5 volt,12 volt,3.8 volt,7.5 volt gibi) aşıldığında (Bu iletim bandı özel olarak ve bazı katkılarla ayarlanmıştır) zener diyot,ters yönde yalnızca seçilen bu voltaj değerinin aşılması (Örneğin 5 voltta ise, 5.5 volt,6 voltta) halinde ters yönde iletmeye başlar.İşte ters yönde ilettiği bu çok önemli özelliğini bir avantaj olarak çeşitli voltajlardaki regüle devrelerimizde de kullanıyoruz.Zener diyot,normalde bu regüle devrelerinde,dc.devresine ters yönde bağlanıyor.Paralel veya seri olarak bağlı olduğu kıyıcı bir direnç de,bunun yanında devrede olduğundan,zener iletime geçtiğinde,ona bağlı olan direnci de iletime geçiriyor,olay kısaca bundan oluşuyor.
Zaner diyotlu regülasyonun akım kapasitesini arttırmak için de "zener diyot+direnç" tek başına çok cuzi bir gücü regüle edebilir,yüksek güç( Amper ihtiyacı) çıkışına uygun değildir.Bu sınırı artırmak için zenerin iletimde iken,bir transistörü veya darlington transistör çiftini tetikleyip,esas çıkış akım devresinin (Daha fazla amper,daha fazla da güç) daha fazla arttırılmasını da böylece kolayca sağlamış oluyoruz.Bu fazla yer kaplayan kullanışsız ve çok yer kaplayan bu devre yapısını,bir entegre içine,hepsi içinde,tek yapıda yer alacak şekilde oturtup yerleştiriyoruz.Böylece karşımıza "78XX" gibi kullanışlı bir entegre yapısı da hazır yapılmış,kompakt halde sunuluyor.Zenerin yapısı ve voltaj regülatörlerinin böylece kademe kademe gelişerek ortaya çıkabilmesi de bu şekildedir.Kolay gelsin.
