Aktif-Reaktif-Kapasitif İlişkisi

[kertenkelebek]

merhaba arkadaşlar.
hemen hemen her fabrikada vardır. aktif- kapasitif ve reaktif sayaçlar.

bu sayaçların nasıl çalıştığını mantığını özellikle reaktif ve kapasitif sayaçların çalışma prensiplerini kafamda canlandırmak istiyorum. yani denirki kapasitif çalışırken reaktif çalışmaz . reaktif çalışırken kapasitif çalışmaz.

bu sayaçlar hattın hangi bilgisine bakarak yazma işlemi yapıyorlar. bu sayaçlardan geçen akım yönü nasıl oluyor.

örneğin endüktif alıcıların bulunduğu bölgede kompanzasyon yapılıyor, sisteme kondansatörler bağlanıyor. bu kondansatörler bağlandıktan sonra hattan çekilen aktif enerji düşüyor. motorların istediği reaktif enerjiyi kondansatörler sağlıyor. bu iş nasıl gerçekleşiyor. fazla kompanzasyon yapılır ise sonuçları ne olur. bu durumlarda sayaçlar nasıl yazma yapar .

yani bunları mantıklı anlaşılır ve açık biçimde anlatacak olan arkadaşlara şimdiden teşekkür ediyorum.

 

[genç arkadaş]

denirki kapasitif çalışırken reaktif çalışmaz . reaktif çalışırken kapasitif çalışmaz.

Mekanikte evet, elektronikte hayır.

Mekanik sayaçlar çekilen güçlerin toplamlarına göre işlem yapar. Dengeli yüklerde sorun yok. Dengesiz yüklerde yanlış kayıt yapmakta. Zaten TEDAŞ da bu yüzden Elektronik sayaçları taktırmaktadır. Yani bir fazdan endüktif diğerinden kapasitif geçerken, hangisi büyükse aradaki fark kadar o sayaç döner. R fazından 1kVAr endüktif, S fazından 1.2kVAr kapasitif geçerken, kapasitif sayaç 0,2kVAr'lık kayıt yapar.

Elektronik sayaçlarda ise durum şöyle: bir fazdan endüktif diğerinden kapasitif geçerken, Hem endüktif hem de kapasitif kayıt yapılır. TEDAŞ böyle olmasını istediği için sayaç üreticileri sayaç yazılımlarını bu şekilde yapmakta.

Ekteki belgede bu EMO tarafından ispatlanmıştır.

...endüktif alıcıların bulunduğu bölgede kompanzasyon yapılıyor, sisteme kondansatörler bağlanıyor. bu kondansatörler bağlandıktan sonra hattan çekilen aktif enerji düşüyor

Bağladığımız kondansatörler, motorun sarfettği endüktif gücü azaltıyor. Buna bağlı olarakta S2=P2+Q2 formülüne göre görünür güç azalıyor. Motorun çektiği aktif gücü değiştiremiyoruz.


Motorun sarfettiği endüktif gücü kompanze etmek için, (sabit, lokal veya RGKR ile) kondansatörden faydalanıyoruz. Kondansatörün çektiği reaktif kapasitif akım, motorun sarfettiği reaktif endüktif akımdan 180o ters yönde olduğu için, vektörel toplamda hangisi büyükse o kalıyor.
Eksik kompanzasyon durumunda reaktif endüktif gücün vektörel toplamdan kalan kısmı, aşırı kompanzasyonda da reaktif kapasitif gücün vektörel toplamdan kalankısmı saaç tarafından kaydediliyor.

 

[kertenkelebek]

yani şumudur; biz kompanzasyon yaparken bobinli alıcıların istedikleri reaktif güç kondansatörler vasıtasıyla kendi aralarında alınıp veriliyor. kondansatörler şarj deşarj olurken depoladıkları enerjiyi bobinli alıcılara reaktif enerji olarak veriyorlar.peki fazla kompanzasyon yaptığımızda kondansatör bu sefer şarj olabilmek için şebekeden kapasitif enerji çekiyor deşarj olurkende bu enerjiyi tekrar (bobinli alıcıların ihtiyacını karşıladıktan sonra) fazla olan kısmını şebekeye basıyor. ancak şebekeye bağlı olan kapasitif sayaç tek yönlü yazdığından dolayı. sayaç fazla kompanzasyonda çalışıyor. ve bizde sınırı aşarsak cezaya giriyoruz. yani az kompanzasyon yapmakla fazla kompanzasyon yapmanın şebekeye yine yük getirdiğini anlıyorum.en makulunün 0,98-0,99 yapmak olduğunu anlıyorum.

arkadaşlar ben bunu anladım lütfen yanlış bir tanım varsa uyarın.

 

[teknoseko]

sayın kertenkelebek çok iyi anlamışsın anladığın gibi az kompanzasyonda endüktif fazla kompanzasyonda kapastif yazar onun için en iyi cosfi 98 _99 _1.00 olmasıdır.

 

[Roboelektronik]

arkadaşlar,normalde biz rgk rölesinde cos(fi) değerini 1.00 a ayarlıyoruz ama uygulamada hiçbir zaman 1 olmaz.
konuya değinmekte fayda var.

 

[genç arkadaş]

Hayır.
Bobinli alıcıların (motor, balats..) şebekeden çektiği reaktif endüktif güçtür.
Kapasitif özellikli alıcıların (UPS, kondansatör...) şebekeye verdiği güç ise reaktif kapasitif güçtür.

Biz kompanzasyon yapmasak da motorlar çalışır. Yapsakta. Yapmamızın amacı şu: Şebekeden çekilen reaktif endüktif gücü azaltmak. Bunu şöyle izah edersem daha iyi anlaşılır:

Birisi aldığı gıdadan zehirlenmiş diyelim. İyileşmesi için panzehir gerekli. Biz panzehiri öyle oranda vermeliyiz ki aldığı zehiri yok etsin veya azaltsın. Panzehiri de fazla verirsek hastanın durumu daha da kötüleşecek. Yani ne kadar zehir, o kadar panzehir.
Bu örnekte;
Hasta = motor
Zehir = şebekeden çekilen reaktif endüktif güç,
Panzehir = Şebekeye verilen reaktif kapasitif güç
Biz = Reaktif güç kontrol rölesi.

Bu bilgiler ışığında:
Motor çalışırken şebekeden hem aktif güç hem de reaktif endüktif güç (zehir) çeker. Şebekeden çekilen reaktif endüktif gücü (zehiri) yok etmek için devreye gerektiği kadar kondansatör (panzehir) bağlanmalı. Eğer kondansatör (panzehir) fazla bağlanırsa bu seferde sayaç kapasitif yazar (panzehir zehirler). Bu işlemleri de en iyi Reaktif güç kontrol rölesi yapar.

Aşağıda çizdiğim şekillere baktığımızda
P : Şebekeden Çekilen Aktif Güç,
Qe : Şebekeden Çekilen Reaktif Endüktif Güç,
Qc : Şebekeye verilen Reaktif Kapasitif Güç, olmak kaydıyla

Motorun çektiği reaktif endüktif gücü, kondansatörün şebekeye verdiği reaktif kapasitif güç ile yok ederiz (Veya azaltırız) Röle devreye her kademe aldığında şebekeden çekilen reaktif endüktif güç biraz azalır (Kondansatör gücüne göre.)

Aşırı kompanzasyon durumunun oluşması için ise, devreye alınan kondansatörlerin gereğinden fazla olması gerekir.
Mesela: Şebekeden çekilen reaktif endüktif güç 15kVAr ise devreye 15kVAr lık reaktif kapasitif güç girmeli ki toplamları sıfır olsun (Daha önce de belirtmiştim, bu ikisinin yönü birbirine zıttır.)
Eğer şebekeden çekilen reaktif endüktif güç 15kVAr iken devreye giren kondansatörlerin toplam kapasitesi 14kVAr ise, sayaç her saatte 1kVAr endüktif hanesine (5.8.0) kayıt yapacaktır. (Eksik kompanzasyon durumu. Atmış Sigorta olabilir...)
Eğer şebekeden çekilen reaktif endüktif güç 15kVAr iken devreye giren kondansatörlerin toplam kapasitesi 16kVAr ise, sayaç her saatte 1kVAr kapasitif hanesine (8.8.0) kayıt yapacaktır. (Aşırı kompanzasyon durumu. Yapışık kontaktör olabilir...)

----------------------

Cos-fi ayarına da değineyim: Biz cos-fi'yi 0,98-0,99-1,00 yaptığımızda, röleye "devreye ne kadar büyüklükte kondansatör alacağını" izah etmiş oluruz. 0,98 yaptığımızda devreye az kondansatör alacaktır.

cos fi dediğimizde fi açısının komşu dik kenarının, hipotenüse oranını hesaplarız.
cos-fi=P/S
Tedaş trifelerine göre %20 den fazla endüktif/aktif oranında güç tüketirsek ceza gelir.

cos-fi'yi0,98 yaptığımızda fi açısının değeri:11,48o olmakta.
Bizim endüktif/aktif oranı ise güç üçgeninden Q/P'dir. Bu da tan-fi'dir (karşı dik kenar / komşu dik kenar)
tan-fi=Q/P
11,48o açısının tanjantı da 0,2030 etmekte yani %20,3 bu durumda ceza kaçınılmazdır.
cos-fi'yi 0,99 yaparsak, fi açısı 8,109o değerini alır. 8,109o açısının tanjantı da 0,1425'tir. Yani %14,25

Roboelektronik'de değinmiş. cos-fi'yi 1,00 bile ayarlasak biz, röle gecikme süresi, uygun kondansatör kapasitesi olmayışı gibi etkenlerden dolayı cos-fi'yi tam olarak 1,00 yapamamaktayız. Zaten tam olarak 1,00 yapılmış bir kompanzasyonda endüktif/aktif oranı %sıfır olurdu.

Şunu da belirtmekte fayda var: Reaktif güç dediğimiz, reaktif endüktif ve reaktif kapasitif olmak üzere iki çeşittir. Bunların vektörel yönleri birbirinin tam tersi yöndedir. Eşit büyüklükteki Reaktif endüktif ve reaktif kapasitif güçlerin toplamı sıfırdır.
Daha önceden edremit arkadaşımızın foruma eklediği bir anlatımla bu daha iyi anlaşılır:

https://www.kontrolkalemi.com/forum/konu/kısaca-kompanzasyon.673/

 

[kertenkelebek]

arkadaşlar bu işi sinüs eğrisi üzerinde gösterebilecek arkadaşım varsa memnun olurum

yani eğri üzerinde bobin kondansatör ilişkisi şarj deşarj olayını anlatabilirmisiniz.

 

[servo]

kertenkelebek kardeşim bunların yazılanların hepsi matematiksel hesaplar ve doğrudur açılardan bahsedilen gelen alternatif dalganın geliş şeklidir saf olmayan bi enerjiyi kompanzasyon yaparak düzeltmektir işin kısaca izahı bu tabi pratikte kompanzasyon biraz daha farklıdır bu enerjiyi kim kullanıyor neler tüketiyor her tesisin ayrı ayrı kompanzasyon hesapları vardır mesela eişt 380 çeken yerler veya dengesiz220çeken yerler gibi bazen 0,95 te bazen 1,00 da kompanzasyon yapabilirsin bu senin elinde olmayan durumdur hedaspların dışına çıkarsın özellikle devreye bağlı kaynak mak ups güç kaynakları kapasitifte kalacağı için senin yaptığın komp. nu etkileyebilir k. reakt. ilerler bu durumda 220 tüp kullanırsan sorunu çözmüş olursun başka soracağın varsa sor

 

[servo]

şarz deşarz olayıda aslında istenmeyen bi durum bunun saate veya alıcılara veyada cezalı duruma düşmemize bi engel teşkil etmez sadece kontaktörlere zararı vardır zaten çoğusu söner şarz anı sinüs eğrisini deşarz anı tanjantı etkiler fakat süresi kısa olduğu için role bunu görmez işlem yapmaz

 

[malixxxxx]

merhabalar benim bugün aldığım değerlere göre

aktif : 145,751
endüktif : 71,258
Kapasitif : 10,120

şu andan itibaren cezaya girmemek için nasıl bi yol izlemeliyim çok sıkışık durumdayım ve bir türlü önüne geçemiyorum yukarıdaki değerler 13.08.2011 de alınmıştır ayrıca elimde 06.08.2011 tarihine göre;

aktif : 137.172
endüktir : 66,694
kapasitif : 7,611 değerleri vardır farkların hesaplanması için faydalı olabileceğini düşündüm aktif olarak şu anda 71,258/145,751 = %48,9 ile cezadayım acil yardıma ihtiyacım var yardımcı olursanız çok sevinirim iyi günler iyi çalışmalar dilerim.