Jeneratör çalışırken kompanzasyon devrede olmalı mı?

[1974 burdur]

bu konuyu kısa bir örnek ve soruyla anlatmaya çalışayım.
etiket değeri 380 v olan bir motora, uygulanacak olan idial gerilim 380 volttur.jenaratör bu gerilimi regüle sistemi ile hızlı bir şekilde ayarlar.yük değişsede gerilim sabittir. bu jenaratöre kondansatör bağlamayı düşünürsek,yük değişimlerinde kondansatörlerin devreye girip çıkması,jenaratörün gerilim regülatör hızına yetişebilecekmi? bu soruya cevap bulursan jenaratörlerde kompanzasyon uygulanıp uygulanmıyacağına karar verirsin.saygılar.

 

[Analizör]

bu konuyu kısa bir örnek ve soruyla anlatmaya çalışayım.
etiket değeri 380 v olan bir motora, uygulanacak olan idial gerilim 380 volttur.jenaratör bu gerilimi regüle sistemi ile hızlı bir şekilde ayarlar.yük değişsede gerilim sabittir. bu jenaratöre kondansatör bağlamayı düşünürsek,yük değişimlerinde kondansatörlerin devreye girip çıkması,jenaratörün gerilim regülatör hızına yetişebilecekmi? bu soruya cevap bulursan jenaratörlerde kompanzasyon uygulanıp uygulanmıyacağına karar verirsin.saygılar.

Yukarıda jeneratör çalışmanın mahsurları demiştim bunlardan birisine sn 1974burdur güzel bir örnek vermiş oldu.Teşekkürler.

 

[fahri yetiş]

Jeneratörün,kompanzasyonlu ve kompanzasyonsuz çalışma akımlarının farklı olduğu,bilinen
bir gerçektir.Sargılardaki kayıplar,akımın karesi ile orantılı olduğuna ( I*I*R*t ) göre,kom-
panzasyonsuz çalışmada ( yüksek akımda ),fazladan harcayacağı bakır kayıplarının nere-
den karşılanacağının düşünülmesinde yarar vardır.Devresinde 140 kvar kondansatör bağlı
360 kva jeneratör ( Cosq set 0,98 ) 17 yıldır sorunsuz çalışmaktadır.Jeneratör devrelerinde
kompanzasyon yapmakta yarar vardır.Şartlar,forumumuzda tartışılmıştır.

 

[Analizör]

Jeneratörün,kompanzasyonlu ve kompanzasyonsuz çalışma akımlarının farklı olduğu,bilinen
bir gerçektir.Sargılardaki kayıplar,akımın karesi ile orantılı olduğuna ( I*I*R*t ) göre,kom-
panzasyonsuz çalışmada ( yüksek akımda ),fazladan harcayacağı bakır kayıplarının nere-
den karşılanacağının düşünülmesinde yarar vardır.Devresinde 140 kvar kondansatör bağlı
360 kva jeneratör ( Cosq set 0,98 ) 17 yıldır sorunsuz çalışmaktadır.Jeneratör devrelerinde
kompanzasyon yapmakta yarar vardır.Şartlar,forumumuzda tartışılmıştır.

Fahri abi yıllardır ikimizde birçok forum sitesinde yorumlar yaptık şimdiye kadar hiç fikir ayrılığına düşmemiştik.
P=UxIsxcosQ
Bu formüldeki akım görünür akımdır yani Is akımıdır bunun cosQ ile çarpımı demek Ia yani aktif bileşenini bulmak demek.
CosQ=Ia/Is yukarıdaki formülde yerine koyarsak;
P=UxIsx(Ia/Is)
P=UxIa
U=IaxR olduğunudan yerine koyarsak;
P=Ia²xR
Aktif güç akımın aktif bileşenin karesi çarpı omik dirençten ibarettir.
Kompanzasyon sisteminin aktif güce hiç ama hiç bir etkisi yoktur. Reaktif akımlar ısıya dönüşen akımlar değildir. Bu ve benzer konularda İTÜ'de Doçent belgin hanım üzerine basa basa belirtir. Kompanzasyonun yakıt tüketimine ve/veya başka bir hususta avantaj sağlaması mümkün değildir bunu daha öncede bahsettiğim gibi servis sahibi arkadaşım deneyler yaparak ispatlamıştır.

 

[adil_adil]

sayın analiazör sizin forumlarda yazdıklarınızı takip ediyorum. Bu konuda kimin kimi veya hangi düşünce grubunun diğerini ikna edeceğini merak ediyorum.
Ama sizin dediğiniz şeyleri kabul etmem için kompanzasyonun fazdası yoktur demem gerekiyor.
sizce de kompanzasyonun hiçbir faydası yok mudur?
eğer kompanzasyonun faydası var derseniz bu forumda yazdıklarınız ile çelişeceksiniz.. çelişmeyecek seniz neden? o zaman kompanzasyon yapmıyalım..

 

[Analizör]

sayın analiazör sizin forumlarda yazdıklarınızı takip ediyorum. Bu konuda kimin kimi veya hangi düşünce grubunun diğerini ikna edeceğini merak ediyorum.
Ama sizin dediğiniz şeyleri kabul etmem için kompanzasyonun fazdası yoktur demem gerekiyor.
sizce de kompanzasyonun hiçbir faydası yok mudur?
eğer kompanzasyonun faydası var derseniz bu forumda yazdıklarınız ile çelişeceksiniz.. çelişmeyecek seniz neden? o zaman kompanzasyon yapmıyalım..

Sn adil_adil her ilacın bir veya birkaç hastalığı tedavi etme özelliği vardır örneğin bir ağrı kesici ağrılara iyi gelir ancak basura hiç bir faydası yoktur.
yaklaşık 4-5 senedir birçok forum sitesinde bu konuyla ilgili açıklamalarım olmuştur kompanzasyonun şebekeye faydalarını tartışmaya gerek yoktur herkes tarafından bilinen aşikar konulardır. Ancak konumuz jeneratör çalışmada kompanzasyonun faydaları olunca olay boyut değiştirir. Benim barajımda da enerjiyi üreten senkron jeneratör ne farkı var derseniz olmaz mevzuya yüzeysel yaklaşmış olursunuz çünkü arada km'lerce enerji iletim hattı mevzubahistir. Çekilen toplam(görünür) akımın endüktif bileşeni kompanzasyonla minimum değere çekilir dolayısıyla hattan akan görünür akım dolayısıyla kesit azaltılmış olunur.
Oysaki tesislerimizde,işletmelerimizdeki jeneratör çalışmada durum farklıdır çekilen endüktif yük jeneratör uyartım akımı arttırılarak sağlanır bu çevrim otomatik olarak yapılır çok hızlı çalışan bir çevrimle gerçekleşir ve bu süre kompanzasyon sisteminde kondansatörün devreye girme süresinden kısadır bu bir sorundur tristörlü sistemle yaparım çözerim derseniz gerek yok derim çünkü bu çevirimi jeneratörünüz zaten yapmakta neden kondansatör grupları boşu boşuna devrede kalsın neden kontakörlerin anahtarlama yapsın. Uzun lafın kısası jeneratör çalışmada kompanzasyon faydadan çok problem çıkarır arkadaşlar. Teksan jeneratörün E.M.O'daki seminerinde de bu konuyu uzmanlarıyla tartıştım onlarda uyartım sistemini olumsuz etkilediğini bir çok dezavantajı bulunduğunu yapılmaması gerektiğini söylediler. ENTEs gibi büyük firmanın ürününde cosfi2 ayarını jeneratör çalışma için geliştirmesi cosfi2 değerin tehlike yaratmaması için daha küçük bir değere set edilebilmesi için ve piyasada ilk olmak için çıkardıkları kararına vardık. Çünkü kendilerine sorduğum sorular maalesef cevapsız kaldı 6ay dır cevap gelecek halen bekliyorum

 

[durceylan]

Jeneratör devreye girdiğinde, sistem eğer kapasitife gidiyorsa tabii ki kompanzasyonun devre dışı olmasında yarar vardır. Ancak jeneratör devreye girdiği halde sistem endüktif ise kompanzasyon sisteminin devrede olması zararlı değil, bilakis yakıt tüketimi ve yüklenme bakımından yararlıdır.

Bazı arkadaşlarımızın dediği gibi jeneratör uyartım yoluyla sistemin Cos Fi değerini zaten düzenliyor iddiasındalarsa, kompanzasyonun devrede olması aşırı kapasitif bir durum oluşturacaktır. Elbette ki kompanzasyonun devre dışı edilmesi gerekecektir.

Ayrıca unutmadan ilave de yapmak istiyorum. Santrallerin büyük bir jeneratör oldukları bir gerçektir. Kompanzasyona olan ihtiyaç, enerji iletim hatlarının uzun oluşundan değil, sisteme bağlı alıcıların endüktif etkilerinden dolayıdır.

 

[Analizör]

Jeneratör devreye girdiğinde, sistem eğer kapasitife gidiyorsa tabii ki kompanzasyonun devre dışı olmasında yarar vardır. Ancak jeneratör devreye girdiği halde sistem endüktif ise kompanzasyon sisteminin devrede olması zararlı değil, bilakis yakıt tüketimi ve yüklenme bakımından yararlıdır.

Bazı arkadaşlarımızın dediği gibi jeneratör uyartım yoluyla sistemin Cos Fi değerini zaten düzenliyor iddiasındalarsa, kompanzasyonun devrede olması aşırı kapasitif bir durum oluşturacaktır. Elbette ki kompanzasyonun devre dışı edilmesi gerekecektir.

Ayrıca unutmadan ilave de yapmak istiyorum. Santrallerin büyük bir jeneratör oldukları bir gerçektir. Kompanzasyona olan ihtiyaç, enerji iletim hatlarının uzun oluşundan değil, sisteme bağlı alıcıların endüktif etkilerinden dolayıdır.

Yakıt tüketimine yararı olduğunu söylemişsiniz bunu teorik ve pratik olarak ispatlarmısınız?
Rotor uyartım akımı arttırılarak döner manyetik alan kuvveti arttıralarak reaktif güç talebi karşılanıyor bu senkron jeneratör deneylerinde ispatlanmıştır daha öncede bu bilgiyi paylaşmıştım. Endüktif reaktif gücü azaltmanın yakıt tüketimine etkisi olmadığı aşikardır. Bu deneylerle de sabitlenmiştir. Yetkili servis sahibi arkadaşımda bunu farklı model jeneratörlerde denemiştir.


Bakın tristörle kompanzasyon yapan bir firmanın ölçüm sonuçları aktif güce hiç bir etkisinin olmadığının deneysel kanıtıdır.

 

[durceylan]

Bu forumdaki maksadımız doğruları bulmak içindir.

Sayın analizör, o halde ben sorumu şu şekilde sorayım.

Jeneratör ile beraber kompanzasyon sistemini de çalıştırdığımızda tesisteki reaktif yükler yok edilmektedir. Bu durumda daha fazla aktif gücü besleyebilir bir pozisyona ulaşıyoruz. Bu noktada hemfikir miyiz?

Ben bizzat test etmedim ancak reaktif yükün yakıt tüketimine bir etkisinin olduğunu düşünüyorum. Eğer tüketime bir etkisi yoksa jeneratör firmalarındaki arkadaşlardan ricamız test raporlarını yayınlasınlar.

Ve bilimsel açıdan da olaya yaklaşırsak,

Eğer reaktifin jeneratör yakıtına bir etkisi yoksa, o halde reaktif "yük" veya reaktif "enerji" denmemelidir bence.

 

[tossun2008]

Arkadaslar ben size jeneratorlere neden kompanzasyon yapilmaz baska bir neden soyleyeyim.

Jeneratorlerin empedanslari sebekeye nazaran cok daha fazladir. dolayisiyla THD jeneratmorde daha fazladir. Bu sekilde bir kompanzasyon yapildiginda da THD kondansatorlerin akimindan dolayi dahada artacaktir. Bu konu ile ilgili olarak AKSA jenerator ile birlikte yapmis oldugum calismalar sonrasinda hem fikire ulasmisizdir.(1998 yilinda ozel bir radyonun vericisindeki sorunu cozebilmek icin ortaklasa calismistik. AKSA AR-GE mudurununde ozellikle bilgisi ve onayindadir.)

Bu konu icerisinde kullanilan uslubunda ayrica bazi arkadaslara hic yakistiramadigimi bildirmek zorundayim (ozellikle basur ilaci derken ne demek istediginizi aciklarmisiniz)

Su anda TURKIYE` ye 3000 km mesafeden bu kadar sizlere yardimci olmaya calisiyorum.