Kablo Döşeme Şekilleri/Düzeltme Faktörü

[avare80]

kabloların akın taşıma kapasitesi ile ilgili birkaç gündüraraştırma yapıyorum.
Şimdi bir kablonun toprak içindeki akım taşıma kapasitesi I = Io .k1.k2.k3
Io =toprak içindeki kablonun 20 C de akım taşıma kapasitesi
k1=Sıcaklık 20 C den farklı ise düzeltme katsayısı
k2=Bitişik kabloların düzeltme katsayısı
k3=Toprağın ısıl direncinin 1 km/w ref.değerinden farklı olması durumunda kullanılan düzeltme katsayısı

Burda özellikle k2 yi araştırırken kafama takılan bi kaç şey oldu forumda daha önce yer yer bu konulardan bahsedilmiş ama toplu haldesizinle onları paylaşmak istiyorum.

1.XLPE TEK DAMARLI KABLO aynı kesitteki kablonun havadaki akım taşıma kapasitesi topraktakinden daha fazla
0
a. bu kablo yanyana ooo şeklinde dizildiğinde akım taşıma kapasitesi 00 şeklinde üçgen demet şekline dizildiğinden daha fazla... (üçgen demet birbirinin manyetik alanını sönümleyerek sıfırlıyor a.taşıma kap.daha fazla olması gerekmiyor mu)
b. ancaak. kablo firmalarındaki ve Emo Ajandasındaki tabloya göre üçgen demet şeklinde dizildiğinde düzeltme katsayısı daha yüksek....

3.NYY ÇOK DAMARLI KABLO aynı kesitteki kablonun topraktaki akım taşıma kapasitesi havadakinden daha fazla


1 ile 3 ve
1.a ile 1.b arasındaki farklılığın nedeni nedir????????

 

[avare80]

güncel........

 

[avare80]

bir de toprak içinde çok damarlı kabloların düzeltme faktörleri
2 kablo :0,86 3 kablo : 0,76 diye gidiyor...üstelik aralarında 7 cm mesafe olmasına rağmen
o zaman ben toprağa nasıl birden çok kablo yerleştiricem yani yoprak içinde araları 7 cm ise düzeltme faktörü hep 1 olması gerekmez mi...

bu ve daha önce sorduğum sorulardan hiç bilgisi olan yok mu ya?

 

[rainman1907]

kablolarda akım taşıma kapasiteleri ısınmalarıyla orantılı olarak değişir.Kablonun sıcaklığını azaltabildiğiniz kadar akım taşıma kapasitesini artırmanız mümkün. Tabi tablolarda bu değerler normal şartlar altında değerlendirilir.

Buyrun biraz daha detaylı bilgi

EMO - TEKNİK BİLGİLER

http://www.emo.org.tr/ekler/1b0ef5ba6b56968_ek.doc?tipi=34&turu=X&sube=0

 

[rdvn]

Tesisat, Kablolar ve İletkenlerin Boyutlandırılması


1-Kablo ve İletken Seçimi
Kablo tipini seçmek için aşağıda belertilen değişkenleri kullanmak gereklidir.
- İletkenin malzemesi (bakır veya alüminyum) iletken malzemesinin seçimi maliyet, boyut, ağırlık ve korozif (aşındırıcı) ortamlara karşı dayanım (kimyasal ve .oksitlendirici maddelerin varlığı) kriterlerine göre yapılır.
Genel olarak, bakır iletkenin akımı taşıma kapasitesi, aynı kesitli alüminyum iletkene göre %30 daha fazladır.
Bakır iletkenin kesitindeki bir alüminyum iletkenin Elektrik direnci %60 daha fazladır.
- Yalıtkanın malzemesi (PVC, XLPE, EPR) yalıtkan malzemenin cinsi, normal çalışma ve kısa devre koşullarında oluşan maksimum sıcaklığı etkiler. Buda iletkenin kesitini etkin olarak belirler.
- İletkenin tipi (çıplak, kılıfsız tek damarlı, kılıflı tek damarlı , çok damarlı)
İletken tipi mekanik dayanım, yalıtkanlık derecesi ve tesisat zorluğu (dönüşler, tesisat boyunca olabilecek ekler, engeller ) gibi tesisat yönteminin gereklerine göre seçilir.
IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo 52-1”(Çekilen Hat Sistemlerinin Seçilmesi) farklı tesisat yöntemlerine göre izin verilen iletken tiplerini göstermektedir.
2-TESİSAT YÖNTEMLERİ:
İletkenin akım taşıma kapasitesini ve bu şekilde yük akımına uygun kesitini belirlemek için, tesisatın gerçek durumunu tanımlayan standart yöntemler IEC-60364-5-52(2001-08)’de tanımlanmıştır.
IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo 52-2” ‘den çekilen hat sistemlerinin montaj yöntemlerine göre karşılık gelen ilgili numaralarını ve IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo 52-3 “ ‘den , örnek tesisat yöntemine karşılık akım taşıma kapasitesini bulmak için kullanılan tesisat yöntemi referanslarını (A1, A2, B1, B2 C, D, E, F, G) ve buradan giderek teorik akım taşıma kapasitesini, gerekli düzeltme faktörlerini bulmak mümkündür.
2.1-Toprağa Gömülü Olmayan Tesisat (Açık Havadaki tesisat)
Tesisat tipine ve akım taşıma kapasitesine göre kesit belirlenmesi: Bir kablonun (iletkenin) akım taşıma kapasitesi aşağıda gösterilen formül kullanılarak bulunur.
Iz= Io k1.k2 = Io.k top.
Io : Tek iletkenin (kablonun), 30°C referans ortam sıcaklığındaki akım taşıma kapasitesi.
k1: Ortam sıcaklığının 30°C den farklı olması durumundaki düzeltme katsayısı.
k2: Demetlenmiş, yan yana döşenmiş, alt alta döşenmiş, muhtelif kablo taşıyıcıları üzerinde yan yana ve alt alta döşenmiş kabloların (gruplanmış kablolar) düzeltme katsayısı
k1 Düzeltme Katsayısı
Kabloların açık havada döşenmesi durumunda akım taşıma kapasitesine ilişkin referans ortam sıcaklığı 30°C dir. Eğer tesisatın yapıldığı alandaki ortam hava sıcaklığı 30°C den farklı değerde ise, yalıtım malzemesine bağlı olarak verilmiş düzeltme katsayıları IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52-14 “ ‘den alınabilir.
k2 Düzeltme Katsayısı
Kablo akım taşıma kapasitesi, yakınında bulunan diğer kablolardan etkilenir. Döşenmiş bir tek kablonun ürettiği ısının yayılımı, aynı kablonun yanına diğer kablolar döşendiğinde farklılık gösterir.
k2 katsayısı değerleri yan yana ve üst üste sıralar halinde döşenmiş ve demet olarak döşenmiş kablolar için tablolanmıştır.
Sıralanmış ve Demetlenmiş Kabloların Tanımı:
Sıralama: Kablolardan oluşan muhtelif devrelerin; bitişik veya aralıklı olarak yatay veya düşey düzenlenmesidir. Sıralanmış kablolar duvara, tavana döşemeye kablo merdiveni veya kablo taşıyıcıları üzerinde döşenir.

Sıralanmış kablolar
a)Aralıklı,
b)Aralıksız
c)Çift sıralı
Demet: Kablolardan oluşan muhtelif devrelerin aralında boşluk bırakılmaksızın ve sıra oluşturulmadan bir kablo yolu içinde düzenlenmesidir.

Demetlenmiş kablolar
a)Kapaklı kanal içinde
b)Boru içinde
c)Delikli kablo taşıyıcı üzerinde
a) k2 düzeltme katsayısının değeri aşağıda belirtilen durumlarda 1 ‘dir.
a.1) Kablolar aralıklı (Boşluk bırakılarak) düzenlenmiş ise:
- Farklı devrelere ait iki tek damarlı kablo, aralarında bırakılan uzaklık, büyük olan kablonun dış çapının iki katından fazla olduğunda
- İki çok damarlı kablonun aralarındaki uzaklık en az büyük olan kablonun dış çapı kadar olduğunda
a.2) Bitişik kablolar, akım taşıma kapasitelerinin %30’undan az yükleniyor ise demetlenmiş veya sıralanmış kablolar için düzeltme katsayısı, benzer(yakın kesitteki , bir üst veya alt kesit...) kabloların eşit yüklendiği varsayılarak hesaplanmıştır. Kablo grupları için, kabloların aynı izin verilen çalışma sıcaklığında oldukları ve üç yakın standart kesitte bulundukları düşünülmüştür. (Örneğin 10 – 16 – 25 mm²)
Farklı kesitlerden oluşan kablo demetlerinde azaltma katsayılarının hesabı, kablo miktarına ve kabloların kesitlerine bağlıdır.
Bu azaltma katsayıları tablolanmamıştır .Bunların her gruplandırma (demet veya sıralanmış) için ayrıca hesaplanmaları gerekir.
Kapalı veya kapaklı kablo kanalı, elektrik borusu içinde döşenen farklı kesitteki kablolar ve yalıtılmış iletkenler bulunan bir grup için azaltma katsayısı
k2 = n[SUP]-0.5[/SUP] dir.
k2 : Grup azaltma katsayısı
n : Demetteki devre sayısı
Bu eşitlik ile elde edilen azaltma katsayısı küçük kesitli kabloların aşırı yüklenmesini önlerken, büyük kesitli kabloların az yüklenmesine yol açmaktadır. Böyle bir duruma yol açmamak için büyük ve küçük kesitli kablolar bir araya getirilip gruplanmamalıdır.
Aşağıdaki tablolar k 2 azaltma katsayılarını vermektedir.

- IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “A.52-17” Birden fazla devre veya birden fazla çok damarlı kablonun(Gruplanmış kablolar) , IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo A.52-2 ‘den Tablo A.52-13’e kadar akım taşıma kapasiteleri ile birlikte kullanılacak grup azaltma katsayıları .
- IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “ A 52-20 “Açık havadaki çok damarlı kabloların “ E” tesisat yönteminde, IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo A.52-8 ‘den Tablo A.52-13’e kadar akım taşıma kapasiteleri ile birlikte kullanılacak azaltma katsayıları .
- IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “A 52-21 “Açık havadaki tek damarlı kabloların F tesisat yönteminde,IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo A.52-8 ‘den Tablo A.52-13’e kadar akım taşıma kapasiteleri ile birlikte kullanılacak azaltma katsayıları
Toprağa Gömülü Olmayan Tesisatta Kablo Kesiti Hesaplama Yöntemi
Kablonun kesit alanını bulmak için aşağıda belirtilen yol izlenecektir.
- IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo 52-3 “ ‘den , örnek tesisat yöntemine karşılık akım taşıma kapasitesini bulmak için kullanılan tesisat yöntemi (A1, A2, B1, B2 C, D, E, F, G) referansı bulunacak
- Eğer tesisatın yapıldığı alandaki ortam hava sıcaklığı 30°C den farklı değerde ise, yalıtım malzemesine bağlı olarak verilmiş düzeltme katsayısı “k1” IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A52-14 “ ‘den belirlenecek.
- IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “A.52-17” ‘den birbirine dokunan tek sıra veya tek bir demet olarak gruplanmış kablolar için, IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “ A 52-21 “’den F tesisat yöntemine göre tek damarlı kablolar için , IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “A 52-20 “’den E tesisat yöntemine göre çok damarlı kablolar için; k2 düzeltme faktörü seçilecektir. Farklı kesitteki kablolar için k2’ye ilişkin formül kullanılacaktır.
Hesaplanmış Ib yük akımından, Ib’ aşağıdaki gibi bulunacaktır.
Ib’ =Ib / k1 k2 = Ib / ktop
Ib: Hesaplanan yük akımı veya koruma cihazı beyan akımı (Devre kesicilerde ayar akımı)
- IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “A.52-2” ‘den ,Tablo A.52-13’e kadar olan tablolardan ; tesisat yöntemine, yalıtkan ve iletkenin malzeme cinsine, ve gerilim altında bulunan iletken sayısına göre, kablonun kesitine karşılık gelen akım taşıma kapasitesi(Io) I o ≥ I b ‘ olacak şekilde belirlenecektir.
Kablonun gerçek akımı taşıma kapasitesi aşağıdaki formül ile hesaplanacaktır.
Iz = Io .k1.k2 ‘den bulunacaktır.
Not : Isıl yalıtım düzeltme katsayısı
Isıl yalıtım ile sarmalanmış kablolar
Bu azaltma katsayıları kablolar bu tür tesisat yöntemine göre montaj gereksinimi olduğunda dikkate alınacaktır.

Yalıtım İçindeki Uzunluk (mm.)	Azaltma Katsayısı
50	0,89
100	0,81
200	0,68
400	0,55

2.2-Toprak İçindeki Tesisat
Tesisat tipine ve akım taşıma kapasitesine göre kesit belirlenmesi: Toprak içine döşenmiş bir kablonun (iletkenin) akım taşıma kapasitesi aşağıda gösterilen formül kullanılarak bulunur.
Iz =Io .k1.k2.k3 =Io.ktop
Io : Toprak içinde döşenmiş tek bir iletkenin veya kablonun 20°C ‘deki referans sıcaklığında akım taşıma kapasitesi
k1 : Toprak sıcaklığı 20o C lik referans sıcaklığından farklı ise düzeltme katsayısı
k2 : Bitişik kabloların düzeltme katsayısı
k3 : Toprağın ısıl direncinin 2,5 km/W referans değerinden farklı olması durumunda kullanılacak düzeltme katsayısı.
k1 Düzeltme Katsayısı:
Toprak içindeki kabloların akım taşıma kapasitesi 20°C toprak sıcaklığına göre verilmiştir. Toprak sıcaklığı bu değerden farklı ise k1 faktörünü bulmak için yalıtkan malzemeye göre düzenlenmiş olan IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52-15” kullanılacaktır.
k2 Düzeltme Katsayısı:
Bir kablonun akım taşıma kapasitesi yakınındaki kablolardan etkilenmektedir. Yalnız başına döşenen kablonun ürettiği ısının yayılımı aynı kablonun diğerlerinin yanına döşendiği durumdan farklıdır.
k2 düzeltme katsayısı aşağıdaki formül ile bulunur.
k2=k2’.k2”
IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-18”, IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-19” toprağa doğrudan veya tek yollu kapalı kablo kanalları (kapalı kanal, büz, boru...) içinden döşenen bir ve çok damarlı kabloların k2’ katsayısı değerlerini, aralarındaki uzaklığına bağlı olarak vermektedir.
k2” Düzeltme Katsayısı
-Toprağa doğrudan döşenen kablo veya aynı kapalı kablo kanalı (kapalı kanal, büz, boru...) içinde yalnız bir kablo olması durumunda k2” “1” alınır.
-Yakın kesitlerde birden fazla kablonun aynı kapalı kablo kanalı (kapalı kanal, büz,boru...) içinden döşenmesi durumunda k2” , IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-17” nin , birinci satırından seçilir. (Grup halinde döşeme)
Eğer, kablolar yakın kesitlerde değil ise k2” aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır.
k2”= n[SUP]-0.5[/SUP]
n : Kapalı kablo kanalı (kapalı kanal,büz, boru...) içinde bulunan devre sayısı.
k3 Düzeltme Katsayısı
Toprağın ısıl direnci kablonun ürettiği ısı yayılımını etkiler. Düşük ısıl direnci bulunan toprak kablonun ısıl yayılımını kolaylaştırırken, yüksek ısıl direnci bulanan toprak kablonun ısıl yayılımını zorlaştırır. IEC 60364-5-52 (2001-08) toprağın ısıl direncine dair referans değerini 2,5 km/W olarak vermektedir.
2,5 km/W değerinden farklı toprak ısıl dirençleri için k3 düzeltme katsayısı IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-16” dan seçilir.
Toprağa Gömülü Tesisatta Kablo Kesiti Hesaplama Yöntemi
Kablonun kesit alanını bulmak için aşağıda belirtilen yol izlenecektir.
- IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52-15” den, yalıtkan malzeme ve toprak sıcaklığına göre k1 düzeltme katsayısı belirlenecektir.
- IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-17” , IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-18”, IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-19” den ve ilgili formül kullanılarak k2 düzeltme katsayısı bulunacaktır.
- IEC 60364-5-52(2001-08) “Tablo A.52.-16” den, toprak ısıl direncine karşılık olan k3 katsayısı bulunacaktır.
Ib aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.
Ib’ =Ib / k1 k2 k3 = Ib / ktop
Ib : Yük akımı veya koruma cihazı beyan akımı (devre kesiciler için ayar akımı)
- IEC 60364-5-52(2001-08) Tablo “A.52-2” ‘den ,Tablo A.52-13’e kadar olan tablolardan tablo D tesisat yöntemi, yalıtkan ve iletkenin malzeme cinsine, ve gerilim altında bulunan iletken sayısına göre, kablonun kesitine karşılık gelen akım taşıma kapasitesi(Io) , I o ≥ I b olacak şekilde belirlenecektir.
Kablonun gerçek akımı taşıma kapasitesi aşağıdaki formül ile hesaplanacaktır.
Iz = Io .k1.k2 .k3
Genel Not-1: Not 2:Yükseklik(Rakım) Etkisi
Yükseklik (Rakım) ile ilgili düzeltmeler yükseklik, kablo değerleriyle ilgili çok küçük etkiye neden olur. 1500 m’ye kadar yükseklikler için herhangi bir düzeltmeye ihtiyaç yoktur. Ancak bu durum anahtarlama düzeni dayanım gerilimleri için geçerli değildir. 2000 m yüksekliğindeki 5 kV değerindeki dayanım gerilim, deniz seviyesindeki 6.2 kV dayanım gerilimine eşittir.
Genel Not-2: Akım taşıma kapasitesini veren tablolar ve yüklü iletkenler üzerine not:
Tablo 8, 9, 15 normal işletme şartlardaki yüklü iletkenlerin akım taşıma kapasitesini vermektedir. Bir fazlı devrelerde yüklü iletken sayısı 2’dir. Dengeli veya dengesizliği düşük seviyede olan üç fazlı devrelerde yüklü iletken sayısı 3’dür. Çünkü bu durumda nötr akımları ihmal edilebilir.
Dengesizliği yüksek seviyede bulunan üç fazlı devrelerde çok damarlı kablolardaki nötr akımları nedeniyle oluşan sıcaklık yükselmesi; faz iletkenleri dengeli yüklenmediğinden bir veya daha fazla faz iletkeninin ürettiği ısı nötr iletkeni dengelemesi ile karşılanır.
Böyle bir dengesizlik durumunda kablo kesiti en yüklü fazın iletken kesitine göre seçilir.
Yararlanılan Kaynaklar:
1-ABB Electrical İnstallation Handbook(2003-04)
2-IEC 60364-5-52 (2001-08) Electrical installations of buildings-Selection and erection of electrical equipment –Wiring systems
Hazırlayan : Sabri Günaydın

 

[mylasa4820]

''Mekanik darbelerin oluşabileceği durumlarda çelik borular kullanılmalıdır. Çelik borular nerede kullanılırsa kullanılsın üç faz aynı borudan geçirilmelidir.''

Üç fazın tek borudan geçme sebebi nedir.Farklı borudan geçerse ne olur.

 

[UEE]

http://www.emo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=48544&tipi=34&sube=0&harf=K

Redüksiyon kablo düzeltme sayıları türe göre:
Tek damarlılar
http://www.emo.org.tr/ekler/3451e7ef8755c2a_ek.doc?tipi=34&turu=X&sube=0

Çok damarlılar
http://www.emo.org.tr/ekler/4df9f494056d51f_ek.doc?tipi=34&turu=X&sube=0

_____________________________________

Sıcaklığa göre düzeltme sayıları
http://www.emo.org.tr/ekler/1b0ef5ba6b56968_ek.doc?tipi=34&turu=X&sube=0

Hepsi burada mevcut
TEDAŞ
Dagitim Sebekeleri Enerji Kablolari Montaj (Uygulama) Usul ve Esasları
https://www.tedas.gov.tr/sx.web.doc...lolari Montaj (Uygulama) Usul ve Esasları.pdf