Motorlarda, Yıldız-üçgen Direk üçgen Bağlantı

[digitalist]

Pratikte gücü 4 kW ve üstü veya etiketinde üçgen 380 V. yazan 3 fazlı asenkron motorlar yıldız-üçgen yol verilmelidir. Bunun nedeni, motorun ilk kalkınma anında yol alırken çektiği (nominal akımının 4-5 katı kadar) akımı en aza indirmektir. Eğer şebekene ve şalt ekipmanlarına güveniyorsan 300 kW'lık bir motora bile direkt yol verebilirsin.
Motor, yükünün cinsine göre enerjilendikten çok kısa bir sürede devrini alabiliyorsa problem yok, fakat motor kayış sistemi ile volan gibi ağır bir cismi veya büyük bir aspiratör pervanesini çevirmeye çalışıyorsa devirinin % 100'e ulaşması zaman alır. Bu yol alma zamanına devresindeki şalt ekipmanları ile koruma zincirinde bulunan donanımlar ( Sigorta, Termik many.şalter, termik aşırı akım rolesi gibi) dayanamaz. Bu yüzden motoru yıldız-üçgen kombinasyonla çalıştırmak zorunda kalıyoruz.
3 fazlı bir asenkron motorun sargı yapısına gelince; üç sargı vardır. 1.sargı ( U-x), 2.sargı (V-y), 3.sargı ise (W-z) ile klemens tablosuna çıkar. Eğer motora yıldız-üçgen yol verilecekse klemens kutusunda köprüleme çubukları kullanılmaz, köprüleme işlemi kontaktörler veya şalter üzerinde olur. ( yıldız bağlantı için x-y-z uçları köprülenir, U-V-W uçlarından enerji verilir. Üçgen bağlantı için U-z, V-x, W-y uçları köprülenir ve U-V-W uçlarından enerji verilir.)

Etiketinde yıldız 380 V. / üçgen 220 V. yazan bir motorun çalıştırılması :

Şebeke gerilimi 380 V. olduğunu kabul edersek; (Hat gerilimi, Uh=380 V. - Faz gerilimi, Uf=220 V.)
Bu motoru yıldız bağlantılı olarak çalıştırabiliriz. (yıldız-üçgen veya üçgen bağlayamayız) Yıldız bağlantıda her iki sargıya (bobine) Uh gerilimi uygulanır, ya da sargı başına Uh/1.73 = 220 V. uygulanmış olur. Eğer bu motoru klemens tablosunda üçgen bağlarsak sargı başına Uh gerilimi uygulanır. Bu da sargı başına 380 V. demektir. Sargılar yanar.

Etiketinde üçgen 380 V. yazan bir motorun çalıştırılması :
Bu motoru direkt üçgen veya yıldız-üçgen kombinasyonla çalıştırabiliriz. Motorun her bir sargısı Uh gerilimine uygun sarıldığı için sargılarına uygun gerilim vermiş oluruz. Aynı etiketli motoru yıldız köprüleyip sürekli çalıştırdığımız zaman sargı başına Uh/1.73 = 220 V. gerilim düşer, Bu da motorun verimsiz çalışmasına, çevirme momentinin düşmesine hatta yanmasına neden olur.

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı gibi üçgen 380 V. etiketli bir motoru yol alıncaya kadar önce yıldız bağlantı ile yol verirsek sargı başına 1/1.73 gerilim uygulanır, bu da çekilen akımda 1/1.73 azalma olur. Bizimde istediğimiz motor yol alırken tam devrine ulaşıncaya kadar düşük akım çekmesidir. Fakat motor tam devrini aldıktan sonra üçgen bağlantıyı sağlayıp sargılara uygun gerilimi vermeliyiz (Uh.)

OTOMATİK YILDIZ-ÜÇGEN YOLVERME DEVRESİNDE DİKKAT EDİLECEK PRATİK BİLGİLER :

* Yıldız-üçgen yol verilen bir motorun klemens tablosunda köprüleme çubukları kullanılmaz, köprüleme kontaktör kontakları veya şalter kontakları üzerinde oluşur.

* Otomatik yıldız-üçgen kombinasyonu (kontaktörle yapılan) ile yol veriyorsanız termik aşırı akım rolesini ana hat üzerine değilde sargı bağlantıları arasında kullanırsanız termik rolenin ayar sahasını motor nominal akımının % 58'i kadar seçebilirsiniz. ((Motor nominal akımı) (In/1.73)) Bu da daha düşük ayar sahalı ve daha ucuz maliyet demektir.

* Yine otomatik yıldız-üçgen kombinasyonu panosunda kumanda sistemini bağlarken yıldız kontaktörünün ana kontaktörden önce çekmesini sağlayınız. Motora ana kontaktör üzerinden enerji vermeden önce yıldız köprüsü yıldız kontaktörü aracılığıyla kurulmuş olsun. Bu, yıldız kontaktörü ana kontaklarının ömrünü uzatır, daha küçük kapasiteli kontaktör kullanabilmemize imkan sağlar, maliyet düşer.

Günümüzde, artık yıldız-üçgen devrelerinde modası geçti. Yeni nesil SIKOSTART (yumuşak yolvericiler) ile motorlara daha sağlıklı yol verilebiliyor.

 

[sheriff]

Bilgiler için teşekkür ederim digitalist. SİKOSTART' lar hakkında daha ayrıntılı bilgi verirmisin.

 

[digitalist]

Bilgiler için teşekkür ederim digitalist. SİKOSTART' lar hakkında daha ayrıntılı bilgi verirmisin.

Bugünün yolverme mühendisliği en sık olarak üç-fazlı AC motorlara uygulama yapar. Bu motorlar, başlama karakteristiklerine bağlı olarak doğrudan güç kaynağı sistemine bağlanmazlar. Direk yolvermede doğrudan başlatıldıkları zaman, motorun nominal akımının 15 katı değerinde çok yüksek bir sargı akımı oluşabilir. Bu akım, önlenemez bir şekilde kaynak iletkenlerini, kaynak sistemini ve seri bağlı şalt tesisini yükleyebilir. Ayrıca, direk yolvermede zaman aşırı derecede bir dönme momenti oluşur. Bu sarsıntı sürülen motora baskı yapmakla kalmaz aynı zamanda makine mekaniklerini yükler. Örneğin öncelikli güç ileten kısımları (V kayışı, dişliler, vb)
Bu başlama akımını azaltmak için önceden yıldız-üçgen kombinasyonları kullanılıyordu. yıldız-üçgen devresinde, motor akımı üçgen bağlantıya göre üçte bir akım değerindedir. Motorun nominal dönme momenti değerine nominal akım değerinde ulaşmasını sağlamak için, belirli bir kurma zamanı sonrasında, yıldızdan üçgene anahtarlama gerekir. Bu kaynak sistemini etkileyen akım piklerine sebebiyet verir. Ayrıca, sürücüyü aşırı derecede yükleyen dönme momenti pikleri de vardır. Bu etkileri önlemek için soft starterleri kullanmak daha duyarlı bir davranıştır. Terminal gerilimi sürekli artırılarak, motor dönüşü sarsıntısız olarak ivmelendirilir. Motorda olduğu gibi kaynak sistemi en uygun yolla çalıştırılır. Yani soft starterler paradan kazandırır, motoru korur (ömrünü uzatır), kurulum masraflarından kazandırır ve azalan başlama akımına bağlı olarak daha az yer kaplayan kaynak iletkenlerini önerir.

Soft starterler nasıl çalışır ?

Tristörler kullanılarak bir faz açısındaki kesme gerilim kontrolü gerçeklenir. Bu faz kontrolü, motor terminal geriliminin kurulabilir başlangıç değerinden sistem kaynak gerilimine yükseltilmesine olanak sağlar. Sonuçta ilgili başlama akımı ve dönme momenti sürme şartlarına en uygun olarak ayarlanabilir. Yıldız-üçgen kombinasyonlarına göre, bu çözüm sadece daha küçük yük besleyici büyüklüğü avantajını önermez, ayrıca, sadece üç motor çıkışının kurulmasına öncülük eder. Daha önce vurgulandığı gibi, üçgenden daha yüksek bir anahtarlama oluşmadığında dönme momenti ve akımda aşırılılık oluşmaz. Sonuçta kaynak sistemi ve motor korunmuş olur.

Soft starterler nasıl ayarlanır ?

Soft starterler temelde en az üç olası kurulum önerir. Bunlar: sistem gerilimini yüzdesi olarak başlangıç başlama gerilimi veya – saniye cinsinden başlama tırmanma zamanı veya – durma iniş zamanı. Başlatma gerilimi, kurulu başlama tırmanma zamanı içinde nominal motor gerilimine yükseldiği değerdir. Bağlı motor pürüzsüz ve hızlı bir şekilde tam hıza ulaşır. Durma iniş zamanı, nominal motor geriliminin kapama gerilim değerine (kurulu başlatma gerilimi ile genelde aynıdır) kapanma komutu verildiğinde düşürüldüğü zamandır.

Yumuşak yolvericilerin bazılarında ileri teknoloji ve modern soft starterlerden beklenen herşey bulunur. Kurulumlar cihaz üzerinden doğrudan yapılabilir veya normal bir PC kullanarak RS232 arabirimi üzerinden de yapılabilir. Akım ve gerilim sınırlama, kesme darbesi, özel pompalama fonksiyonları, enerji tasarruf görevi, başlama taraması veya başlatma gerilimi, tırmanma zamanı, vb.. gibi başlatma parametreleri için birçok kurulum seçeneklerini SIKOSTART sunar. Özel bir PC seçim programı, tüketicilere sistem şartlarına (veya özel başlatma durumlarına) en uygun birim ayarlamasına izin verir. PC seçim programı ile doğru olmayan yolverme seçimi artık geçmişte kalan bir şeydir.

 

[edremit]

Yıldız üçgen hakkında çok güzel, doğru ve değerli bilgiler teşekkürler. Pratik bilgilere 2 ilave yapmak istiyorum.
1-Motor klemenslerinde Y/Ü bağlantı yaparken mutlaka Masterchek (akım çeken - ışıklı ölçü aleti) cinsi bir ölçü aleti ile ölçerek bağlantı yapınız. 1 kablo gurubunu bağladıktan sonra sistemi çalıştırıp üçgene geçirin ve bağladığınız uçlar ile boştaki uçları ölçün enerji olmayan uçlar karşılıklı bağlanacaktır.
2-Motor ters dönüyorsa devir yönünü girişten değiştiriniz. (Kontaktörlerden önce)

 

[qscream]

arkadaşlar tuzla endüstri meslek kisesi motor alanında süper ben orda okuyorum panodayım motoru yıldızda üçgende çalıştırııyom ileri ve geride motoru yıldız ve üçgen bağlarsak ilk kalktığında 2 faz arasındaki gerilim 220 v olacağından yani ıh=ıf olacağından motor düşük gerilimle kalkar ve eğer zamn röleli ise yıldızdan üçgene ayarladın sürede geçer ve geçtinde 380v gerilimle yoluna devam eder....

 

[siparo]

sağol kardeş,

 

[juano2782]

Arkadaşlar motor etiketinde üçgen-yıldız 220-380V yazıyor,buradan anlaşılan üçgende 220V,yıldızda 380V olduğudur.Etiket değerindeki gerilim değeri fazlar arası gerlimse yıldız bağlantıda farklı bir gerilim üçgen bağlantıda farklı bir gerilim mi uygulanacak ki,bu değerlerin sargı uçları gerilim değeri olmadığını biliyorum ki zaten üçgen bağlantıda ülkemiz için sargılara 380 volt,yıldız bağlantıda sargılara 220V düşüyor.Diğer bir husus eğer birisi bu motor yıldız bağlanacak derse bizim işletmemizde böyle bir motor yıldız-üçgen olarak çalışıyor sargılarda yanma yok üstelik 37Kw lık bir motor.
Bir de motor eğer yıldız ve üçgen bağlanabiliyorsa bu bağlantılarda değişklikolursa devir sayısı değişri mi?

Şimdiden ilgili arkadaşlara teşekkürler...

 

[mehmet95]

forumdan;

https://www.kontrolkalemi.com/forum...-3-faz-yildiz-ucgen-baglantilar.html#post6843

 

[juano2782]

Yani tamam da ben birçok motor gördüm işletmede kullanılan (üçgen-yıldız 220-380)etiketine sahip olup da yıldız üçgen çalışan ki bu durumda üçgende 380 uygulamış oluyoruz burda bir yanlışlık yok mu,sizin dediğinize göre ben bu motoru yıldız çalıştırıp üçgene geçirdikten sonra trafo ile fazlar arası 220v olan bir gerilim uygulamalıyım.
Vakit ayırıp da cevap veren arkadaşlar için sonsuz teşekkürler..

 

[mehmet95]

Etiketinde yıldız 380 volt yazan bir motor; şebekeye üçgen bağlanırsa çok kısa sürede yanması gerekir. 220 kg tartabilen bir tartıya 380 kg ağırlık koymaya benzetebiliriz bu işi.
Böyle bağlanan ve yanmayan motor, hayret !