Frekans Konvertörü & Soft Starter
Frekans Konvertörü
Frekans konvertörü ile demeraj akımını çok küçük değerlere çekme imkanı vardır. Demeraj akımı, yükün etiketinde yazan nominal akım kadar yada nominal akımın en fazla 1.1 (% 10 u) katı kadar olmaktadır. Yani;
“Id = In” yada “Id = In x 1.1”
Burada; Id = Demeraj Akımı
In = Nominal Akım
Demeraj akımının neredeyse nominal akıma eşit olması, trafo ve jeneratör gibi kaynakların anlık darbelere maruz kalmaması, dolayısıyla zorlanmadan rahat bir şekilde çalışması demektir. Yüke uygulanan akım ve gerilim, frekans konvertörü ile ayarlı bir şekilde verildiğinden, anlık yüksek demeraj akımlarının ve darbelerinin ortadan kalkması, enerjiden tasarruf etmeyi sağladığı gibi, mekanik sistemin ömrünün uzamasını da sağlar.
Frekans konvertörü ile şebeke geriliminin frekansı değiştirilerek asenkron motorlarda devir ayarı yapılabilmektedir. Dolayısıyla motor devirleri nominal değerlerin altına çekilerek yine enerji tasarrufu sağlanmış olur. Bir diğer durumda, devir sayısı artırılarak, mekanik sistem kapasitesinin artırılması durumudur.
Frekans konvertörleri, sık-sık “dur – kalk” lı çalışmalara da müsaittir.
Frekans konvertörü, şebeke geriliminin ± % 10 dalgalanmasında, stabil bir şekilde çalışabilir.
Frekans konvertörünün tek eksi yönü; frekans konvertörü ile yük arasındaki iletken hat üzerinde, çevredeki diğer yüklerin (GPS ve GSM antenleri, uzaktan kumanda cihazları vs..) çalışmasını kötü yönde etkileyen harmonikler meydana getirmesidir. Bu etkilenme hayli yüksektir. Bu yüzden frekans konvertörü seçilirken, etraftaki diğer yükleri etkileme ihtimaline karşı, harmonik filtreli olanları seçilmeli ve mümkünse frekans konvertörü ile yük arasındaki hat, diğer yüklerden uzak tutulmalıdır.
Frekans konvertörlerinin çalışması şu şekildedir; önce şebeke gerilimi doğru gerilime çevrilir. Sonra bu doğru gerilimden sinüsoidal değilde kare dalgalar elde edilerek yüke uygulanır. Yük üzerine uygulanan akım ve gerilim, doğru orantılı bir şekilde artırılarak yüke verilmektedir.
Soft Starter
Soft Starter lar ile yol vermede, motorun nominal akımının 2 ile 6 katı ile yol verilebilir. Her ne kadar 2 katı ile yol verilebilir densede bu neredyse çok zor hatta imkansız gibidir. Uygulamada, en iyi durumda, en az nominal akımın 3 katı kadar akımla yol verilebilmektedir. Yine uygulamada bu değer ortalama 4 katı kadardır. Bunu denkleme dökecek olursak:
“Id = In x (3 ila 6 arası)”
Burada; Id = Demeraj Akımı
In = Nominal Akım
Yukarıdaki denklemdende anlaşılacağı üzere, yüksek demeraj akımlarının istenmediği yerlerde (demeraj nedeniyle aşırı gerilim düşümü olması, yine demerej nedeniyle jeneratör veya trafoların gücünün yetersiz kalması vs...) Soft Starter kullanılması uygun değildir.
Soft Starter lar, sık-sık “dur – kalk” lı çalışmalar içinde uygun değildir. Böyle yerlerde kullanılmaları durumunda, markadan bağımsız olarak en fazla 6 defa devreye girip çıkabilirler. 7. defada ise Soft Starter ın zarar görme ihtimali yüksektir.
Şimdi bu bilgiler ışığında hangisini seçeceğinize siz karar verin. Eğer Frekans konvertörü alacaksanız kesinlikle ABB den şaşmamanızı öneririm.
__________________________________________
