Roboelektronik
Üye
- Katılım
- 14 Eki 2006
- Mesajlar
- 1,441
- Puanları
- 1
UPS Güç Hesaplama
http://www.acdc.com.tr/tr/guc_hesaplama.htm
Bağlantı Şemaları
http://www.acdc.com.tr/tr/baglanti_semalari.htm
Şartnameler
http://www.acdc.com.tr/tr/sartnameler.htm
KESİNTİSİZ GÜC KAYNAGI TOPRAKLAMA
TNS sistemi bilgi işlem sistemleri ve benzer yükler için şiddetle tavsiye edilmektedir.
TNC sistemi PEN iletkenindeki ve buna paralel olarak binaların metal bölümleri ile ekranlar gibi akım ileten kısımlarda oluşan yüksek akımlardan dolayı belli durumlarda (hastanelerde) tavsiye edilmemekte ve hatta yasaklanabilmektedir.
IT sistemi enerji sürekliliğinin ciddi derecede önem taşıdığı yerlerdeki hastaneler,maden ocakları) donanımlar için talep edilmektedir.
TT sistemi kaçak akım cihazları (RCD) ile bütün devrelerin korunmasını talep etmektedir.
Şebeke tarafında ve yük tarafında:
UPS'nin yük tarafındaki topraklama sisteminin tipinin, şebeke tarafındaki topraklama sisteminden farklı olduğu durumlarda:
Bütün hatlar için galvanik izolasyon (normal ve bypass) talep edilmektedir.
UPS'nin şebeke tarafında ve yük tarafında topraklama sisteminin tipi aynıysa iki farklı durum göz önünde bulundurulmalıdır.
Sebeke tarafı TNC sistemi:
Bu durumda yük tarafında olan sistem TNC ya da TNS olabilir; hiçbir özel ölçüm talep edilmemektedir.
Yük tarafı ve şebeke tarafında olan sistemler TNS, TT ya da IT ise iki olasılık göz önünde bulundurulmalıdır.
Galvanik izolasyonun bütün hatlarda sağlandığı durumlarda:
Bu durum galvanik izolasyonun mevcut olduğu önceki durumlarla aynıdır. Önceki durumlardaki gibi, topraklama sistemi UPS nin yük tarafına aynı şekilde uygulanmalıdır. Bu da şunu gösterir ki:
TNS ya da TT sistemleri için toprağa bir noktadan direk bağlantı
IT sistemi için ek bir izolasyon monitör cihazının kurulması
Galvanik izolasyonun bütün hatlarda sağlanmadığı durumlarda:
Bu durumda nötr iletkeni UPS nin şebeke tarafından kesilirse, örneğin koruyucu bir cihaz (4 kutuplu şalter kullanıldığında) açıldığında; bataryalar üzerinden çalışma süresince bir IT sistemi oluşur. İzolasyon monitörü bu süre boyunca faaliyete geçmez. Fakat insanların hayatı ilk izolasyon hatasında garanti altına alınmaktadır (insan hayatının ilk ve ikinci izolasyon hatasında garanti altına alınıp,alınmadığından kesin olarak emin olmak için gerekli hesaplamalar yapılmalı, hesaplamalar sonucunda gerekirse; böyle bir sistemde kaçak akım röleleri kullanılmalıdır).
Ancak ikinci bir izolasyon hatası, toprak temaslı bir kısa devreye yolaçar ve cihazların çalışmasını olumsuz etkiler (gerilim yükselmelerine neden olur).
İzolasyon monitörü ikinci bir izolasyon hatasında ` devre kesici' yi devre dışı bırakır.
Düşük güçlü UPS'leri normal AC şebekeye basit bir priz iIe bağlandıklarında özel bir durum oluşur.
Düşük güçlü UPS ler maksimum anma akımı 16 A olan bir prize bağlanır ve anma güçleri 3 kVA dan küçüktür. Düşük güçlü UPS ler sabit montajlı olarak kullanılmamalıdır.
Yük devreleri UPS bataryaları tarafından sağlandığı zaman güç kapasiteleri ve yüzen gerilimler dikkate alınmalıdır. Bu durumda kullanılan tüm ekipmanlarda koruma olarak eşpotansiyel dengeleme öngörülmelidir. UPS lerin yük tarafındaki tüm prizler ve fişler toprak bağlantısı içermelidir.
Bilgisayar, bilgi istem sistemleri veya etektronik sistemler için bağımsız topraklama etektrotlarının kullanılması tavsiye edilmez,hatta bazı ülkelerin standartları böyle uygulamaları yasaklamaktadır:Can güvenliği tehlikesi ue EMC için risk taşıyan yıldırım ueya güç sistemi arızaları gibi durumIarda izole topraklama sistemi ite tesisin diğer bölümleri arasında geçici gerilimler oluşur:
Şehir geriliminin dalgalı veya aşırı yüklü olması PC bileşenlerine ciddi zararlar verebilir. Elektrik kesilmesi durumunda çok değerli bilgilerinizin kaybı söz konusu olabilir. Bu tür tehlikelerden sakınmanın en iyi yolu UPS sistemleri kullanmaktan geçiyor.
Orta ve yüksek gerilim şebekelerinde işletme topraklaması ülkelerin yönetmeliklerine göre değişmektedir. Ülkemizde Orta gerilim şebekeleri direnç üzerinden topraklanmaktadır. Yüksek gerilim şebekelerinin ise direkt olarak topraklanması yoluna gidilmektedir.
Kesintisiz Güç Kaynaklarına Yönelik Standartlar:
UPS Problemleri
KABLO ÇAPLARI
UPS giriş kabloları çekilecek gücü karşılayabilecek kapasitede olmalıdır. Eğer kablolar yeterli kalınlıkta değilse yükler devreye girdiği zaman kablolarda gerilim düşümü olacaktır. Örneğin şebeke gerilimi 220 VAC olduğu halde kablolardaki düşmelerden dolayı gerilim 180 VAC’ye düşecek ve Ups akülerini kullanmaya başlayacaktır. Kullanıcı açısından şebeke kesilmediği halde Ups’in akülerini kullanması kabul edilir olmayacaktır.
Kablo çaplarının yetersiz olmasının diğer önemli sakıncası ise kabloların ısınmaları ve uzun sürede yanması olacaktır. Çok fazla kalın kablo çekmek ise maliyet açısından kabul edilemez olacaktır. Bu yüzden Ups’in gücüne en uygun çapta kablonun çekilmesi gerekir.
Kablo çapı tespit edilirken Ups gücünün iki katını sürekli olarak besleyebilecek kablo tercih edilmeli ve kablo boyunun ne kadar olduğuna da dikkat edilerek tablodan en uygun değer seçilmelidir.
SİGORTALAR
UPS’in giriş ünitelerinde oluşabilecek arızalar veya kısa devrelerde gerek Ups’in gerekse tesisatın büyük zararlar görmesini engellemek için şebeke hattına gerekli büyüklükte sigortalar koymak gerekir. Bu sigortaların doğru seçilmemesi arızaların oluşmasına sebep olabileceği gibi gerekli korumayı yapmamasına da sebep olabilecektir.
Giriş sigortaları Ups gücünün iki katını verebilecek değerde olmalı ve gecikmeli tip olanları tercih edilmelidir. Çünkü Ups’in girişinde yer alan trafolar ilk enerji verildiğinde kısa devre gibi davranarak yüksek akım çekerler. Sigortaların gecikmeli olması bu kısa süreli yüksek akım durumunu tolere edebilmek içindir. Sigortaları büyük seçme nedenimiz ise Ups’in normalde %125 yükte çalışabileceği ve aynı zamanda aküleri boş ise onları şarj edebileceği içindir.
GERİLİM DEĞERLERİ
UPS giriş gerilim değerleri temelde iki sebepten dolayı önemlidir. Birincisi şarj ünitelerinin belli gerilim aralıklarında sağlıklı çalışabilmesidir. Şarj üniteleri giriş gerilimlerinin + / - %20 değişmesine izin verecek şekilde dizayn edilirler. Bu değerler Ups teknik özellikleri bölümünde belirtilmiştir. Giriş gerilimleri bu değerlerin dışına çıkarsa şarj üniteleri şebeke hatalı uyarısıyla birlikte şarjı kesecektir.
Bu nedenlerden dolayı Ups devredeyken ve yükler açıkken giriş gerilim değerlerinin 220 VAC +/- %20 toleransı içinde kaldığından emin olunmalıdır.
Yetersiz dağıtım şebekesi, bu olayın etkisini daha büyütür. Veri hatalarına, aydınlık seviyesinin değişmesine ve ekran görüntüsü küçülmesine neden olur
>GİRİŞ-ÇIKIŞ SİGORTA VE ŞALTERLER
Kullanıcıların bilgilendirilmesi gereken diğer bir konu ise giriş-çıkış bağlantıları ile sigortalar ve şalterlerdir.
Özellikle fiş-priz şeklinde olan düşük güçlü Ups’lerin giriş-çıkış bağlantılarını ve faz-nötr özelliklerini kullanıcıya tanıtmak, temizlik sırasında çıkmış fişlerden veya buna benzer problemlerden dolayı servise gidilmesini engelleyebilir.
Sigortalar veya manuel by-pass şalterlerini nasıl kullanacağını bilen bir operatör herhangi bir arıza durumunda ilk müdahaleyi yapabilir.
YÜKLERİN DEVREYE ALINMASI
UPS kullanımında yapılan önemli bir hata da yüklerin devreye alınmasıdır. Özellikle bilgisayar gibi ilk açılışta yüksek akım çeken yüklerin devreye alınması sırasında yapılan hatalar arızaya sebep olabilmektedir. Birkaç bilgisayarın bağlı olduğu Ups’lerde kullanıcılar bilgisayarları tek tek açmak yerine çıkış sigortasını kapatıp açarak sistemi devreye alabilirler. Böyle bir durumda bütün bilgisayarların açılış akımları toplanacağı için Ups aşırı akımdan kapandığı gibi arıza da yapabilmektedir. Böyle bir duruma meydan vermemek için kullanıcıların yüklerini yani bilgisayarlarını sırayla açmaları konusunda uyarılmaları gerekir.
KGS SORUNLARININ ÇEŞİTLERİ
Spike
Bilgisayar çalışmalarını sekteye uğratabilecek hatta ekipmana zarar verebilecek yüksek genlikli anlık olaylardır. Spike çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. En önemli neden yakın, uzak bir yere veya enerji iletim hatlarına düşen yıldırımlardır. Bunlar gerilimde büyük sıçramalara neden olabilirler.
Spike oluşturan diğer olaylar, büyük elektronik yüklerin veya şebekenin açılıp kapanması ve statik deşarjdır. Spike sonucunda oluşabilecek en yıkıcı olay donanımın zarar görmesidir. Yüksek gerilim darbeleri mikroçip yollarında (traces) delikler açabilir. Bazen bu hasar hemen kendini gösterir; bazen de olaydan günler, haftalar boyunca kendini göstermeyebilir. Zarar görmüş data, yazıcı, terminal veya data işleme hataları daha az tehlikeli sonuçlardır.
Surge
Bir peryottan uzun süren aşırı gerilimlerdir. Surge, büyük miktarda güç çeken hattaki bir cihazın aniden durması veya kapatılması sonucu oluşabilir. Şebekeler büyük yükleri hat dışında anahtarladıkları zaman surge oluşabilir. Bir surge’ün büyüklüğünden çok süresi önemlidir. Uzun veya sık surge’ler bilgisayar donanımına hasar verebilir.
Sag
Sag (çöküntü) surge’ün zıttıdır. Bunlar uzun süreli düşük gerilim durumlarıdır. Topraklama hataları, zayıf güç sistemleri, büyük elektriksel yüklerin ani start-up’ları gerilim çöküntülerinin tipik sebepleridir. Yıldırım düşmesi de ayrıca çöküntülerin önemli bir nedenidir. Çöküntüler, bilgisayarlara karşı ciddi bir tehdit oluşturabilir. Çöküntüler disk sürücüleri yavaşlatabilir, okuma hatalarına ve hatta çökmelerine sebep olabilir.
Gürültü
Normal sinüs dalganın üzerine binen çeşitli yüksek frekans darbeleri için kullanılan kollektif bir terimdir. Genliği birkaç mV’den birkaç V’ye kadar değişebilir. Özellikle tehlikeli bir problem, radyo frekans (RF) gürültüsüdür. RF gürültüsü, elektrik kabloları üzerinde dolaşan yüksek frekanslı sinyallerden oluşur. RF gürültüsü, yıldırım çarpması, radyo iletimleri ve bilgisayar güç kaynakları tarafından yaratılabilir. Gürültü, hatalı data iletimine ve bilgisayar işlem, yazıcı ya da terminal hatalarına sebep olabilir.
Brownout
Dakikalar, hatta saatler süren uzun süreli düşük gerilim durumlarıdır. Tepe akım isteği kapasitenin üzerinde olduğu zaman şebekeler tarafından yaratılırlar. Brownout, lojik devre ve disk sürücüleri düzgün çalışmaları için gerekli gerilimden mahrum bırakarak hatalı çalışmalarına veya donanım hasarlarına sebep olurlar.
Blackout
Dakikalar, saatler hatta günler süren 0 (sıfır) gerilim durumlarıdır. Enerji dağıtım şebekesine, taşıyabileceğinden daha fazla yük bindirildikçe daha sık meydana gelirler. Blackout, topraklama hataları, kazalar ve doğal afetler yüzünden oluşabilir. En mühim etkisi sistem çökmelerine sebep olmasıdır. Güç aniden kesildiğinde disk sürücüler veya diğer sistem bileşenleri zarar görebilir.
Harmonikler
Normal sinüs dalgada oluşan bozukluklardır. Harmonikler, gerisin geri AC hattına lineer olmayan yükler tarafından iletilirler. Fax ve fotokopi makinaları, bilgisayarlar, değişken hızlı motorlar lineer olmayan yüklere örnek olarak verilebilir. Bu harmonikler, AC hattına bağlı diğer cihazların çalışmalarını engelleyebilir. Harmonikler, iletişim hatalarına ve donanım hasarlarına sebep olabilirler. Üç fazlı sistemlerde trafoların ve nötr iletkenlerin aşırı ısınıp yangın tehlikesi oluşturmalarına sebep olabilir.
Şebeke gücü kesilirse ne olur?
Bir UPS'in bir bilgisayarı ani bir güç kaybına karşı koruyup koruyamayacağı genelde UPS'in fişini çekip sonucu görmekle test edilir. Eğer bilgisayar hala çalışıyorsa, UPS bu iş için uygun görünür. APC'de gördük ki bu test, olabilecek güç hatalarının sadece zayıf bir simulasyonudur ve bazı UPS markaları gerçek güç hatalarına bu basit "fişi çek" testinden daha fazla tepki süresi veriyorlar. Bu demektir ki "fişi çek" testinden 100 kez başarıyla geçmiş bir UPS, gerçek bir sorun karşısında bilgisayarınızı koruyamayabilir.
Fiş çekme testi ile gerçek bir güç sorunu arasındaki benzerlik her iki durumda da bilgisayara gerilim verilmemesidir. Ana fark, gerçek bir güç kaybında (real power outage) binanızdaki diğer elektriksel yükler UPS'inizin güç kablosuna bağlı kalırlar. Bu yüklerin güç çekişi UPS'e oranla çok fazladır ve bundan dolayı UPS girişinde bir kısa devre sunarlar. Bununla fişi çekme testi arasında derin bir farklılık vardır.
Bakım, Servis ve Arızalar
KGK hayati oranda tehlikeli gerilim içerir. Bakım ve onarım yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır.
• Bakım veya servisten önce akü kablolarını sökün ve DC bara devre kapasitelerinde tehlikeli akım ve voltaj olmadığından emin olunuz. (DC bara devre kapasitelerindeki tehlikeli voltajın boşalması için en az 5 dakika bekleyin. Daha sonra ölçüm yaparak tehlikeli voltaj olmadığından emin olun)
• KGK’larda servis ve bakım için giriş ve By-Pass anahtarı kapatıldıktan sonra bile; Bakım, Giriş ve By-Pass anahtarlarında hala şebeke voltajı ve tehlikeli enerji vardır, dikkat ediniz.
• Akülerin bakımı, akü prensiplerini ve aküde dikkat edilecek işlemleri bilen personel tarafından veya personel nezaretinde yapılmalıdır. Diğer personel akülerden uzak durmalıdır.
Aküler, yüksek kısa devre akımına sahip olmaları nedeni ile elektrik şoku oluşturabilir. Lütfen aşağıdaki şekilde gerekli tedbirleri, ölçüm ya da değiştirme yapmadan önce alınız:
- Saat, yüzük, bilezik gibi metal eşyalarınızı çıkarınız.
- İzoleli el aletleri ile çalışınız.
Aküleri değiştirirken aynı kapasitede ve tipte aküler ile değiştiriniz. Farklı marka, model yada kapasitede aküleri aynı gurup içerisinde kullanmayınız.
• Bozuk yada bitmiş olan aküleri yakmayın, patlamaya yol açabilir. Geriye dönüşüm için akü üzerindeki talimata uyunuz.
• Hasar görmüş aküleri açmayın, kaçak elektrolit deride ve gözlerde yaralanma ve sakatlanmalara yol açabilir. Zehirli olabilir.
• Lütfen sigortaları aynı tip ve değerde (amperajda) sigortalar ile değiştiriniz. Böylece yangın tehlikesi oluşmaz.
Sık Kullanılan İkaz Sembolleri ve Anlamları
Aşağıda listelenmiş işaretlerin tamamı ya da bir kısmı bu kullanım kitabında ya da başka bir uygulamada karşınıza çıkabilir. Lütfen gerekli dikkati göstererek işaretlerin anlamlarını öğreniniz
Ups'lerin düzgün çalışması için
UPS, hat geriliminin 200V ile maksimum 250 Volt arasındaki değerlerinde normal çalışabilmeli,
- Çıkış gerilimi 230 Volt olmalı ve maksimum ± % 5-10 sapmayı geçmemeli,
- Aşırı yüklenme ve kısa devre korumasına sahip olmalı,
- Alt ve üst gerilim dalgalanmalarını karşılayabilmeli,
- Güvenilir bir işleyişe sahip olmalı,
- Besleyeceği yükten %25 oranında daha yüksek bir değerde olmalı,
- Güç kesilmesi durumunda en azından 10 dakika dayanabilmeli,
- PC bağlantısına sahip olmalı ve kontrol yazılımlarıyla desteklenmeli.
KGK Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler :
1. Cihazın gerekli tüm bağlantıları yetkili servis elemanları tarafından veya servis elemanlarının bilgisi dahilinde yapılmalıdır.
2. Bütün talimatları sırası ile uygulayıp, aşağıda belirtilen uyarılara dikkat ediniz. Anlatılan işlemlerle ilgili bir problemle karşılaştığınızda yetkili servisi arayınız.
3. Cihazınızı topraklamadan kullanmayınız.
4. Cihazın bulunduğu ortamda patlayıcı ve yanıcı madde bulundurmayınız.
5. Cihazın kullanılacağı yerdeki sıcaklık (0°C ile +40°C max.) ve bağıl nem (%90 max.) uygun olmalıdır.
6. Havalandırma deliklerinin içine herhangi bir cisim girmemeli ve bu delikler tıkanmamalıdır.
7. Manyetik alandan etkilenebilecek cisimleri (kaset, disket, disk vb.) KGK sisteminden en az 30cm uzakta muhafaza ediniz.
8. Çocukları cihaza yaklaştırmayınız.
Çalışma Ortamı
Önemli ve ayrıntılı bir uygulama için KGK seçerken, KGK’nın çalışacağı ortam hesaba katılmalıdır. Eğer KGK, kontrol edilmeyen bir ortamda bulunacaksa KGK’nın bu ortamda çalışacağından emin olunmalıdır.
Ortam, özellikle büyük KGK’ların yayacağı ısıyı emebilecek şekilde olmalıdır. Daha küçük sistemler genellikle klimalı ortamlarda bulunurlar ve yayılan ısı klima tarafından emilir.
Eğer sistem harici aküler kullanılacaksa, akülerin benzer kutular içinde veya açık raflarda olmasına dikkat edilmelidir. Açık raflar deprem sarsıntılarına dayanıklı olmalıdır.
ORTAM SICAKLIĞI
UPS’i oluşturan aktif ve pasif elektronik malzemelerin hepsinin bir çalışma sıcaklığı vardır. Yüksek sıcaklıklar elemanların verimini etkilediği gibi belli sınırların dışına çıkarsa bozulmalarına da sebep olur. Bu yüzden Ups teknik özelliklerinde depolama ve çalışma durumu için belli sıcaklık aralıkları verilmiştir. Cihaz devreye alınırken bulunduğu yerin hertürlü iklim koşulunda verilen sıcaklık aralığında kalacağından emin olunmalı ve gerekiyorsa önlem alınmalıdır. Genellikle Ups’ler için depolamada -20 C ile +70 C arasında, çalışma için 0 C ile +40 C arasında bir sıcaklığa izin verilir. Ortamın bu değerlerin dışına çıkması durumunda Ups soğutma elemanları da yetersiz kalacak ve arıza oluşabilecektir.
HAVA SİRKÜLASYONU ve FAN SOĞUTMA
UPS’ler yapıları gereği aynı zamanda bir ısı kaynağıdırlar. Giriş ile çıkış arasında oluşan güç kaybı ısı olarak açığa çıkar. Düşük güçlü cihazlarda açığa çıkan ısı doğal hava sirkülasyonu ile dengelenebilmektedir. Ancak bu dengelemenin olabilmesi için Ups’in bulunduğu yer ve Ups konumu hava sirkülasyonunun oluşmasına uygun olmalıdır. Bunun için Ups’in havalandırma panjurlarının açık olması ve duvar v.s. gibi engellerden en az 10 cm. mesafede olması gerekir.
Yüksek güçlü Ups’lerde doğal hava sirkülasyonu yeterli olmadığı için fanlar yardımıyla sirkülasyon sağlanır. Bu tür cihazlarda kutu içindeki sıcak hava fanlarla dışarı atılır ve havalandırma panjurlarından soğuk havanın girmesi sağlanır. Dolayısıyla Ups’in duvar v.s. gibi engellerden belli uzaklıkta olması sağlanmalıdır. Ayrıca Ups kapalı bir oda içindeyse odadaki havanın da bir süre sonra ısınacağı düşünülerek odanın havalandırılması gerekir.
BAĞIL NEM ve PASLANMA ETKİLERİ
UPS’i oluşturan malzemelerin önemli bir kısmı demir esaslı olduğu için nemden etkilenebilecek özelliktedir. Kutular, taşıyıcı elemanlar ve bağlantı elemanları her ne kadar boyalarla ve kaplama malzemeleriyle korunmuş olsalar da sürekli olarak nemli bir ortamda bulunduklarında paslanabilirler veya bağlantı noktalarında oksitlenmeler oluşabilir. Bu yüzden Ups’lerin çok fazla nemli bir ortamda bulunması uzun süreli kullanımda arızalara neden olabilir.
UPS’ler ortam parametresi olarak %90 nemli ortamlarda çalışabilir niteliktedir. Ancak nemin yoğunlaşmaması gerekir. Özellikle zemin katlarda ve değişik iklim koşullarında yoğunlaşma olursa bu durum elektronik kartların bozulmasına neden olur.
MANYETİK ETKİLEŞİM
UPS’in içinde bulunan trafolar ve endüktörler bulundukları yerin etrafında manyetik alan yaratırlar. Bu manyetik alanın gücü ve etki mesafesi trafo veya endüktörden çekilen güçle paralel olarak artar. Dolayısıyla Ups’in gücü arttıkca manyetik etkisi de artacaktır.
UPS’den beslenen elektronik cihazların bazıları örneğin bilgisayar monitörleri ve tıbbi ultrason cihazları manyetik gürültülere karşı hassas oldukları için yakınlarında bulunan Ups’den etkilenebilir, hatalı çalışabilir, bilgisayar monitörlerinde bozulmalar oluşabilir. Özellikle büro tipi yerlerde Ups için yer belirlerken böylesi etkileşimler gözönünde bulundurulmalıdır.
Jeneratörden Çalışma
Jeneratörlerin genel bir özelliği, bilgisayarlar gibi lineer (doğrusal) olmayan yükleri çalıştırırken ciddi çıkış voltajı distorsiyonuna yol açmalarıdır. Bu çıkış voltajı bozukluğu, KGK tarafından kabul edilemez kaynak olarak algılanabilir ve KGK’yı aküden çalışmaya zorlayabilir. Yük aküye aktarılınca, doğal olarak jeneratör distorsiyonu, KGK’yı hattan çalışmaya zorlayacak biçimde azalacak veya kaybolacaktır. Yük jeneratöre tekrar uygulandığında voltaj distorsiyonu, KGK’nın bir kez daha aküye aktarılmasına yol açacak biçimde geri dönecektir. Bu çevrim yaklaşık 4 saniyede bir tekrarlanabilir. Bu durumda çözüm lineer olmayan bilgisayar yükü uygulandığında voltaj distorsiyonu yaratmayacak tipte bir jeneratör seçmektir. Distorsiyonu engellemek için jeneratör, bilgisayarın ihtiyacı olan tepe (peak) akımı sağlayacak şekilde seçilmelidir. Deneyler, bu durumunda jeneratörün gücünün, bilgisayarın gücünün en az 6-10 katı olması gerektiğini göstermiştir.
Ciddi Voltaj Distorsiyonlu Kaynaklar
KGK, AC kaynağın kalitesine bağlı olarak, normalden daha uzun süre yedek modda çalışabilir. Bu problem, çoğu durum için transfer voltajı ayarlanarak dengelenebilir. Bu sorun çoğunlukla KGK’nın, aşırı yüklü bir jeneratörün veya ‘ferroresonant line conditioning’ trafonun çıkışına bağlanması yüzünden oluşur. Hiçbir KGK sistemi bu trafodan çalıştırılmamalıdır çünkü ferro trafonun çıkış empedansı KGK’nın tekrarlı olarak açılıp kapanmasına sebep olacaktır.
Kronik Düşük Şebeke Voltajı
Nominal voltajın yaklaşık %20’i kadar düşük kaynak gerilimlerinde çoğu KGK uzunca bir süre için yedek kaynaktan çalışır ve dahili aküler şarj edilemez. Bu sorun, aşırı yüklü devreler veya elektrik şirketi hatasından kaynaklanabilir. Çoğu ülkede, elektrik şirketinden belli toleranslar içinde gerilim göndermeleri istenir. Bu yüzden, haberdar edilirlerse bu sorunu düzeltebilirler. Eğer bu çözüm de uygulanamıyorsa, KGK’nın giriş voltajını arttırmak için %5-10 step-up-oto-trafo kullanılabilir, veya KGK’nın transfer voltajı ayarlanabilir.
KABLO ÇAPLARI
Çıkış hatlarında kullanılacak kablo çapları kısa mesafeler için hattın sonuna bağlanacak yükün %150’sine dayanabilecek güçte seçilmelidir. Uzun mesafeli tesisatlarda hattın uzunluğuna göre kablo çapında belli arttırmalara gidilmelidir. Kabloların ek yerlerinde veya bağlantı terminallerinde oksitlenme etkilerine karşı gerekli önlemler alınmalıdır.
SİGORTALAR
UPS’lerin kendi üzerinde bulunan sigortalar dışında çıkış hatlarına konulacak sigortaların gecikmeli tip olmasına ve toplam sigorta değerinin Ups gücünün %150’sini aşmamasına dikkat edilmelidir. Farklı yerlerde bulunan cihaz gruplarına çekilecek hatlara ayrı sigortalar konulması kullanım güvenliği açısından yararlı olacaktır.
DAĞITIM PRİZLERİ
UPS’lerin çıkış tesisatları uzun sürede işletme güvenliklerinin en belirleyici etkeni olduğu için dağıtım prizlerini tek tek kontrol etmemiz gerekmektedir. Dağıtım prizleri UPS’e bağlanacak yüklerin sayısından fazla olmamalı, kullanılmayan prizler kesinlikle iptal edilmelidir. Boş bırakılan priz daha sonra UPS’e ilave yük bağlanmasına veya takılmaması gereken yüklerin ( Elektrik süpürgesi, soba,matkap, fotokopi makinası vb.) takılmasına neden olacaktır. Bu durumun önüne geçmek için dağıtım prizleri UPS PRİZİ denilen ve topraklama pimi olan prizlerden kullanılmalıdır. Böylece farklı cihazların takılması mümkün olmayacaktır.
Yüklerden herhangi birinin arıza yapması durumunda UPSçıkış sigortalarından birisi atacağı için arızalı cihazın bağlı olduğu tesisata bağlı diğer cihazların da enerjisi kesilecektir. Bu duruma izin vermemek için dağıtım prizleri sigortalı tip seçilebilir. Bu tip prizlerde bulunan cam sigortalar UPS çıkış sigortalarından daha önce atacağı için yalnızca arızalı cihazın enerjisi kesilecek, diğer cihazlar bu durumdan etkilenmeyecektir.
UZUN MESAFEDE GERİLİM DÜŞÜMLERİ
UPS’in bulunduğu yer ile dağıtım prizlerinin arasındaki mesafe uzun olursa yükler devreye girdiği zaman hatlarda gerilim düşümü oluşacaktır. UPS’in çıkış terminalinde gerilim 220 VAC olduğu halde yük girişinde bu değer örneğin 210 VAC’e düşebilecektir. Bu durumda tesisat değiştirilemeyeceğine göre UPS çıkış geriliminin yükseltilmesi gerekebilir. Eğer UPS’e yakın mesafede de yük bulunuyorsa en uzak ve en yakın prizlerdeki gerilimler okunarak ortalaması alınır ve UPS gerilimi o değere ayarlanır. Örneğin en yakın prizde 218 VAC, en uzak prizde 206 VAC gerilim okunuyorsa Ups çıkış gerilimi 228 VAC’e ayarlanabilir. Böylece en yakın yükte 226 VAC, en uzak yükte ise 214 VAC gerilim okunur. Eğer bu durum istenmiyor ise prizlere giden kablolar daha kalın kablolarla değiştirilmelidir.
EMNİYET KURALLARI VE İKAZLAR
Taşıma
Lütfen KGK’nızı darbelere karşı sadece orijinal ambalajı veya eşdeğer bir ambalajda taşıyınız. Taşırken KGK’nızın dik olmasına dikkat ediniz.
Kurma
• Soğuk bir ortamdan sıcak bir ortama geçişte KGK’da nemden dolayı yoğunlaşma oluşabilir. KGK kurulmadan önce nem yoğunlaşmasının kuruması için bekletilmelidir. Bulunduğu ortama uyum sağlaması için en az 2 saat bekletilmelidir.
• KGK’yı suyun bulunduğu bir ortama veya su sıçraması ya da dökülme tehlikesi bulunan herhangi bir ortama kurulmamalıdır.
• KGK doğrudan güneş ışığı alan veya uzun süre güneş altında kalan bir ortama kurulmamalıdır,aksi taktirde aşırı ısınma nedeniyle aküler bozabilir.
• KGK’da güç elemanlarının soğutma işlemini gerçekleştiren fanların ve havalandırma kanallarının önü herhangi bir engelle kapatılmamalıdır.
Montaj
• KGK’yı topraklaması gerçek olarak (toprak-nötr hattı kısa devresi yani sıfırlama olmayan) yapılmış şebekeye bağlayın. Cihazların bağlantısı için kısım 5.3 ”Elektriksel Bağlantı” bölümüne bakınız.
• KGK’ya gelen şebeke elektriği kolayca kesilebilmelidir.
• Lütfen KGK‘yı şebekeye bağlamak için VDE-onaylı/CE onaylı bir kablo kullanın KGK’yı şebekeye bağlamak için kısım 5 “KGK’nın Kurulması” bölümüne bakınız.
• Lütfen yükleri KGK‘ya bağlamak için VDE-onaylı/CE onaylı bir kablo kullanın.
• Kabloları birbiri üzerine sarmayınız.
Çalışma
• Normal çalışma esnasında KGK’nın toprak hattını iptal etmeyin, bu hem KGK’nın hem de yüklerin koruma topraklamasının iptal edilmesine sebep olur.
• KGK dahili enerji kaynağına sahiptir. Şebeke elektriği kesik olsa da KGK çıkışında, elektrik olabilir.
• KGK’yı komple kapatmak için ilk önce Açma/Kapama butonları yardımı ile eviriciyi, daha sonra şalterleri kapatınız. KGK’nın beslendiği hattın sigortasını kapatınız.
• KGK içine sıvı ve/veya yabancı nesneler girmesini engelleyiniz.
BUNLARA DİKKAT!
Düzgün çalışma için bunlar şart
UPS, hat geriliminin 200V ile maksimum 250 Volt arasındaki değerlerinde normal çalışabilmeli,
- Çıkış gerilimi 230 Volt olmalı ve maksimum ± % 5-10 sapmayı geçmemeli,
- Aşırı yüklenme ve kısa devre korumasına sahip olmalı,
- Alt ve üst gerilim dalgalanmalarını karşılayabilmeli,
- Güvenilir bir işleyişe sahip olmalı,
- Besleyeceği yükten %25 oranında daha yüksek bir değerde olmalı,
- Güç kesilmesi durumunda en azından 10 dakika dayanabilmeli,
- PC bağlantısına sahip olmalı ve kontrol yazılımlarıyla desteklenmeli.
Bilgisayar parçaları bir ülkenin pazarı için üretildiğinde ve başka bir ülkeye ihraç edildiğinde, elektrik şebekesindeki farklılıklar, üstesinden gelmesi zor ve pahalı bir engele dönüşebiliyor. Elektrik gücünün kalitesi geniş bir biçimde değişmesi yüzünden UPS sistemine olan ihtiyaç da değişiyor.
Alıntıdır!
http://www.acdc.com.tr/tr/guc_hesaplama.htm
Bağlantı Şemaları
http://www.acdc.com.tr/tr/baglanti_semalari.htm
Şartnameler
http://www.acdc.com.tr/tr/sartnameler.htm
KESİNTİSİZ GÜC KAYNAGI TOPRAKLAMA
TNS sistemi bilgi işlem sistemleri ve benzer yükler için şiddetle tavsiye edilmektedir.
TNC sistemi PEN iletkenindeki ve buna paralel olarak binaların metal bölümleri ile ekranlar gibi akım ileten kısımlarda oluşan yüksek akımlardan dolayı belli durumlarda (hastanelerde) tavsiye edilmemekte ve hatta yasaklanabilmektedir.
IT sistemi enerji sürekliliğinin ciddi derecede önem taşıdığı yerlerdeki hastaneler,maden ocakları) donanımlar için talep edilmektedir.
TT sistemi kaçak akım cihazları (RCD) ile bütün devrelerin korunmasını talep etmektedir.
Şebeke tarafında ve yük tarafında:
UPS'nin yük tarafındaki topraklama sisteminin tipinin, şebeke tarafındaki topraklama sisteminden farklı olduğu durumlarda:
Bütün hatlar için galvanik izolasyon (normal ve bypass) talep edilmektedir.
UPS'nin şebeke tarafında ve yük tarafında topraklama sisteminin tipi aynıysa iki farklı durum göz önünde bulundurulmalıdır.
Sebeke tarafı TNC sistemi:
Bu durumda yük tarafında olan sistem TNC ya da TNS olabilir; hiçbir özel ölçüm talep edilmemektedir.
Yük tarafı ve şebeke tarafında olan sistemler TNS, TT ya da IT ise iki olasılık göz önünde bulundurulmalıdır.
Galvanik izolasyonun bütün hatlarda sağlandığı durumlarda:
Bu durum galvanik izolasyonun mevcut olduğu önceki durumlarla aynıdır. Önceki durumlardaki gibi, topraklama sistemi UPS nin yük tarafına aynı şekilde uygulanmalıdır. Bu da şunu gösterir ki:
TNS ya da TT sistemleri için toprağa bir noktadan direk bağlantı
IT sistemi için ek bir izolasyon monitör cihazının kurulması
Galvanik izolasyonun bütün hatlarda sağlanmadığı durumlarda:
Bu durumda nötr iletkeni UPS nin şebeke tarafından kesilirse, örneğin koruyucu bir cihaz (4 kutuplu şalter kullanıldığında) açıldığında; bataryalar üzerinden çalışma süresince bir IT sistemi oluşur. İzolasyon monitörü bu süre boyunca faaliyete geçmez. Fakat insanların hayatı ilk izolasyon hatasında garanti altına alınmaktadır (insan hayatının ilk ve ikinci izolasyon hatasında garanti altına alınıp,alınmadığından kesin olarak emin olmak için gerekli hesaplamalar yapılmalı, hesaplamalar sonucunda gerekirse; böyle bir sistemde kaçak akım röleleri kullanılmalıdır).
Ancak ikinci bir izolasyon hatası, toprak temaslı bir kısa devreye yolaçar ve cihazların çalışmasını olumsuz etkiler (gerilim yükselmelerine neden olur).
İzolasyon monitörü ikinci bir izolasyon hatasında ` devre kesici' yi devre dışı bırakır.
Düşük güçlü UPS'leri normal AC şebekeye basit bir priz iIe bağlandıklarında özel bir durum oluşur.
Düşük güçlü UPS ler maksimum anma akımı 16 A olan bir prize bağlanır ve anma güçleri 3 kVA dan küçüktür. Düşük güçlü UPS ler sabit montajlı olarak kullanılmamalıdır.
Yük devreleri UPS bataryaları tarafından sağlandığı zaman güç kapasiteleri ve yüzen gerilimler dikkate alınmalıdır. Bu durumda kullanılan tüm ekipmanlarda koruma olarak eşpotansiyel dengeleme öngörülmelidir. UPS lerin yük tarafındaki tüm prizler ve fişler toprak bağlantısı içermelidir.
Bilgisayar, bilgi istem sistemleri veya etektronik sistemler için bağımsız topraklama etektrotlarının kullanılması tavsiye edilmez,hatta bazı ülkelerin standartları böyle uygulamaları yasaklamaktadır:Can güvenliği tehlikesi ue EMC için risk taşıyan yıldırım ueya güç sistemi arızaları gibi durumIarda izole topraklama sistemi ite tesisin diğer bölümleri arasında geçici gerilimler oluşur:
Şehir geriliminin dalgalı veya aşırı yüklü olması PC bileşenlerine ciddi zararlar verebilir. Elektrik kesilmesi durumunda çok değerli bilgilerinizin kaybı söz konusu olabilir. Bu tür tehlikelerden sakınmanın en iyi yolu UPS sistemleri kullanmaktan geçiyor.
Orta ve yüksek gerilim şebekelerinde işletme topraklaması ülkelerin yönetmeliklerine göre değişmektedir. Ülkemizde Orta gerilim şebekeleri direnç üzerinden topraklanmaktadır. Yüksek gerilim şebekelerinin ise direkt olarak topraklanması yoluna gidilmektedir.
Kesintisiz Güç Kaynaklarına Yönelik Standartlar:
UPS Problemleri
KABLO ÇAPLARI
UPS giriş kabloları çekilecek gücü karşılayabilecek kapasitede olmalıdır. Eğer kablolar yeterli kalınlıkta değilse yükler devreye girdiği zaman kablolarda gerilim düşümü olacaktır. Örneğin şebeke gerilimi 220 VAC olduğu halde kablolardaki düşmelerden dolayı gerilim 180 VAC’ye düşecek ve Ups akülerini kullanmaya başlayacaktır. Kullanıcı açısından şebeke kesilmediği halde Ups’in akülerini kullanması kabul edilir olmayacaktır.
Kablo çaplarının yetersiz olmasının diğer önemli sakıncası ise kabloların ısınmaları ve uzun sürede yanması olacaktır. Çok fazla kalın kablo çekmek ise maliyet açısından kabul edilemez olacaktır. Bu yüzden Ups’in gücüne en uygun çapta kablonun çekilmesi gerekir.
Kablo çapı tespit edilirken Ups gücünün iki katını sürekli olarak besleyebilecek kablo tercih edilmeli ve kablo boyunun ne kadar olduğuna da dikkat edilerek tablodan en uygun değer seçilmelidir.
SİGORTALAR
UPS’in giriş ünitelerinde oluşabilecek arızalar veya kısa devrelerde gerek Ups’in gerekse tesisatın büyük zararlar görmesini engellemek için şebeke hattına gerekli büyüklükte sigortalar koymak gerekir. Bu sigortaların doğru seçilmemesi arızaların oluşmasına sebep olabileceği gibi gerekli korumayı yapmamasına da sebep olabilecektir.
Giriş sigortaları Ups gücünün iki katını verebilecek değerde olmalı ve gecikmeli tip olanları tercih edilmelidir. Çünkü Ups’in girişinde yer alan trafolar ilk enerji verildiğinde kısa devre gibi davranarak yüksek akım çekerler. Sigortaların gecikmeli olması bu kısa süreli yüksek akım durumunu tolere edebilmek içindir. Sigortaları büyük seçme nedenimiz ise Ups’in normalde %125 yükte çalışabileceği ve aynı zamanda aküleri boş ise onları şarj edebileceği içindir.
GERİLİM DEĞERLERİ
UPS giriş gerilim değerleri temelde iki sebepten dolayı önemlidir. Birincisi şarj ünitelerinin belli gerilim aralıklarında sağlıklı çalışabilmesidir. Şarj üniteleri giriş gerilimlerinin + / - %20 değişmesine izin verecek şekilde dizayn edilirler. Bu değerler Ups teknik özellikleri bölümünde belirtilmiştir. Giriş gerilimleri bu değerlerin dışına çıkarsa şarj üniteleri şebeke hatalı uyarısıyla birlikte şarjı kesecektir.
Bu nedenlerden dolayı Ups devredeyken ve yükler açıkken giriş gerilim değerlerinin 220 VAC +/- %20 toleransı içinde kaldığından emin olunmalıdır.
Yetersiz dağıtım şebekesi, bu olayın etkisini daha büyütür. Veri hatalarına, aydınlık seviyesinin değişmesine ve ekran görüntüsü küçülmesine neden olur
>GİRİŞ-ÇIKIŞ SİGORTA VE ŞALTERLER
Kullanıcıların bilgilendirilmesi gereken diğer bir konu ise giriş-çıkış bağlantıları ile sigortalar ve şalterlerdir.
Özellikle fiş-priz şeklinde olan düşük güçlü Ups’lerin giriş-çıkış bağlantılarını ve faz-nötr özelliklerini kullanıcıya tanıtmak, temizlik sırasında çıkmış fişlerden veya buna benzer problemlerden dolayı servise gidilmesini engelleyebilir.
Sigortalar veya manuel by-pass şalterlerini nasıl kullanacağını bilen bir operatör herhangi bir arıza durumunda ilk müdahaleyi yapabilir.
YÜKLERİN DEVREYE ALINMASI
UPS kullanımında yapılan önemli bir hata da yüklerin devreye alınmasıdır. Özellikle bilgisayar gibi ilk açılışta yüksek akım çeken yüklerin devreye alınması sırasında yapılan hatalar arızaya sebep olabilmektedir. Birkaç bilgisayarın bağlı olduğu Ups’lerde kullanıcılar bilgisayarları tek tek açmak yerine çıkış sigortasını kapatıp açarak sistemi devreye alabilirler. Böyle bir durumda bütün bilgisayarların açılış akımları toplanacağı için Ups aşırı akımdan kapandığı gibi arıza da yapabilmektedir. Böyle bir duruma meydan vermemek için kullanıcıların yüklerini yani bilgisayarlarını sırayla açmaları konusunda uyarılmaları gerekir.
KGS SORUNLARININ ÇEŞİTLERİ
Spike
Bilgisayar çalışmalarını sekteye uğratabilecek hatta ekipmana zarar verebilecek yüksek genlikli anlık olaylardır. Spike çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. En önemli neden yakın, uzak bir yere veya enerji iletim hatlarına düşen yıldırımlardır. Bunlar gerilimde büyük sıçramalara neden olabilirler.
Spike oluşturan diğer olaylar, büyük elektronik yüklerin veya şebekenin açılıp kapanması ve statik deşarjdır. Spike sonucunda oluşabilecek en yıkıcı olay donanımın zarar görmesidir. Yüksek gerilim darbeleri mikroçip yollarında (traces) delikler açabilir. Bazen bu hasar hemen kendini gösterir; bazen de olaydan günler, haftalar boyunca kendini göstermeyebilir. Zarar görmüş data, yazıcı, terminal veya data işleme hataları daha az tehlikeli sonuçlardır.
Surge
Bir peryottan uzun süren aşırı gerilimlerdir. Surge, büyük miktarda güç çeken hattaki bir cihazın aniden durması veya kapatılması sonucu oluşabilir. Şebekeler büyük yükleri hat dışında anahtarladıkları zaman surge oluşabilir. Bir surge’ün büyüklüğünden çok süresi önemlidir. Uzun veya sık surge’ler bilgisayar donanımına hasar verebilir.
Sag
Sag (çöküntü) surge’ün zıttıdır. Bunlar uzun süreli düşük gerilim durumlarıdır. Topraklama hataları, zayıf güç sistemleri, büyük elektriksel yüklerin ani start-up’ları gerilim çöküntülerinin tipik sebepleridir. Yıldırım düşmesi de ayrıca çöküntülerin önemli bir nedenidir. Çöküntüler, bilgisayarlara karşı ciddi bir tehdit oluşturabilir. Çöküntüler disk sürücüleri yavaşlatabilir, okuma hatalarına ve hatta çökmelerine sebep olabilir.
Gürültü
Normal sinüs dalganın üzerine binen çeşitli yüksek frekans darbeleri için kullanılan kollektif bir terimdir. Genliği birkaç mV’den birkaç V’ye kadar değişebilir. Özellikle tehlikeli bir problem, radyo frekans (RF) gürültüsüdür. RF gürültüsü, elektrik kabloları üzerinde dolaşan yüksek frekanslı sinyallerden oluşur. RF gürültüsü, yıldırım çarpması, radyo iletimleri ve bilgisayar güç kaynakları tarafından yaratılabilir. Gürültü, hatalı data iletimine ve bilgisayar işlem, yazıcı ya da terminal hatalarına sebep olabilir.
Brownout
Dakikalar, hatta saatler süren uzun süreli düşük gerilim durumlarıdır. Tepe akım isteği kapasitenin üzerinde olduğu zaman şebekeler tarafından yaratılırlar. Brownout, lojik devre ve disk sürücüleri düzgün çalışmaları için gerekli gerilimden mahrum bırakarak hatalı çalışmalarına veya donanım hasarlarına sebep olurlar.
Blackout
Dakikalar, saatler hatta günler süren 0 (sıfır) gerilim durumlarıdır. Enerji dağıtım şebekesine, taşıyabileceğinden daha fazla yük bindirildikçe daha sık meydana gelirler. Blackout, topraklama hataları, kazalar ve doğal afetler yüzünden oluşabilir. En mühim etkisi sistem çökmelerine sebep olmasıdır. Güç aniden kesildiğinde disk sürücüler veya diğer sistem bileşenleri zarar görebilir.
Harmonikler
Normal sinüs dalgada oluşan bozukluklardır. Harmonikler, gerisin geri AC hattına lineer olmayan yükler tarafından iletilirler. Fax ve fotokopi makinaları, bilgisayarlar, değişken hızlı motorlar lineer olmayan yüklere örnek olarak verilebilir. Bu harmonikler, AC hattına bağlı diğer cihazların çalışmalarını engelleyebilir. Harmonikler, iletişim hatalarına ve donanım hasarlarına sebep olabilirler. Üç fazlı sistemlerde trafoların ve nötr iletkenlerin aşırı ısınıp yangın tehlikesi oluşturmalarına sebep olabilir.
Şebeke gücü kesilirse ne olur?
Bir UPS'in bir bilgisayarı ani bir güç kaybına karşı koruyup koruyamayacağı genelde UPS'in fişini çekip sonucu görmekle test edilir. Eğer bilgisayar hala çalışıyorsa, UPS bu iş için uygun görünür. APC'de gördük ki bu test, olabilecek güç hatalarının sadece zayıf bir simulasyonudur ve bazı UPS markaları gerçek güç hatalarına bu basit "fişi çek" testinden daha fazla tepki süresi veriyorlar. Bu demektir ki "fişi çek" testinden 100 kez başarıyla geçmiş bir UPS, gerçek bir sorun karşısında bilgisayarınızı koruyamayabilir.
Fiş çekme testi ile gerçek bir güç sorunu arasındaki benzerlik her iki durumda da bilgisayara gerilim verilmemesidir. Ana fark, gerçek bir güç kaybında (real power outage) binanızdaki diğer elektriksel yükler UPS'inizin güç kablosuna bağlı kalırlar. Bu yüklerin güç çekişi UPS'e oranla çok fazladır ve bundan dolayı UPS girişinde bir kısa devre sunarlar. Bununla fişi çekme testi arasında derin bir farklılık vardır.
Bakım, Servis ve Arızalar
KGK hayati oranda tehlikeli gerilim içerir. Bakım ve onarım yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır.
• Bakım veya servisten önce akü kablolarını sökün ve DC bara devre kapasitelerinde tehlikeli akım ve voltaj olmadığından emin olunuz. (DC bara devre kapasitelerindeki tehlikeli voltajın boşalması için en az 5 dakika bekleyin. Daha sonra ölçüm yaparak tehlikeli voltaj olmadığından emin olun)
• KGK’larda servis ve bakım için giriş ve By-Pass anahtarı kapatıldıktan sonra bile; Bakım, Giriş ve By-Pass anahtarlarında hala şebeke voltajı ve tehlikeli enerji vardır, dikkat ediniz.
• Akülerin bakımı, akü prensiplerini ve aküde dikkat edilecek işlemleri bilen personel tarafından veya personel nezaretinde yapılmalıdır. Diğer personel akülerden uzak durmalıdır.
Aküler, yüksek kısa devre akımına sahip olmaları nedeni ile elektrik şoku oluşturabilir. Lütfen aşağıdaki şekilde gerekli tedbirleri, ölçüm ya da değiştirme yapmadan önce alınız:
- Saat, yüzük, bilezik gibi metal eşyalarınızı çıkarınız.
- İzoleli el aletleri ile çalışınız.
Aküleri değiştirirken aynı kapasitede ve tipte aküler ile değiştiriniz. Farklı marka, model yada kapasitede aküleri aynı gurup içerisinde kullanmayınız.
• Bozuk yada bitmiş olan aküleri yakmayın, patlamaya yol açabilir. Geriye dönüşüm için akü üzerindeki talimata uyunuz.
• Hasar görmüş aküleri açmayın, kaçak elektrolit deride ve gözlerde yaralanma ve sakatlanmalara yol açabilir. Zehirli olabilir.
• Lütfen sigortaları aynı tip ve değerde (amperajda) sigortalar ile değiştiriniz. Böylece yangın tehlikesi oluşmaz.
Sık Kullanılan İkaz Sembolleri ve Anlamları
Aşağıda listelenmiş işaretlerin tamamı ya da bir kısmı bu kullanım kitabında ya da başka bir uygulamada karşınıza çıkabilir. Lütfen gerekli dikkati göstererek işaretlerin anlamlarını öğreniniz
Ups'lerin düzgün çalışması için
UPS, hat geriliminin 200V ile maksimum 250 Volt arasındaki değerlerinde normal çalışabilmeli,
- Çıkış gerilimi 230 Volt olmalı ve maksimum ± % 5-10 sapmayı geçmemeli,
- Aşırı yüklenme ve kısa devre korumasına sahip olmalı,
- Alt ve üst gerilim dalgalanmalarını karşılayabilmeli,
- Güvenilir bir işleyişe sahip olmalı,
- Besleyeceği yükten %25 oranında daha yüksek bir değerde olmalı,
- Güç kesilmesi durumunda en azından 10 dakika dayanabilmeli,
- PC bağlantısına sahip olmalı ve kontrol yazılımlarıyla desteklenmeli.
KGK Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler :
1. Cihazın gerekli tüm bağlantıları yetkili servis elemanları tarafından veya servis elemanlarının bilgisi dahilinde yapılmalıdır.
2. Bütün talimatları sırası ile uygulayıp, aşağıda belirtilen uyarılara dikkat ediniz. Anlatılan işlemlerle ilgili bir problemle karşılaştığınızda yetkili servisi arayınız.
3. Cihazınızı topraklamadan kullanmayınız.
4. Cihazın bulunduğu ortamda patlayıcı ve yanıcı madde bulundurmayınız.
5. Cihazın kullanılacağı yerdeki sıcaklık (0°C ile +40°C max.) ve bağıl nem (%90 max.) uygun olmalıdır.
6. Havalandırma deliklerinin içine herhangi bir cisim girmemeli ve bu delikler tıkanmamalıdır.
7. Manyetik alandan etkilenebilecek cisimleri (kaset, disket, disk vb.) KGK sisteminden en az 30cm uzakta muhafaza ediniz.
8. Çocukları cihaza yaklaştırmayınız.
Çalışma Ortamı
Önemli ve ayrıntılı bir uygulama için KGK seçerken, KGK’nın çalışacağı ortam hesaba katılmalıdır. Eğer KGK, kontrol edilmeyen bir ortamda bulunacaksa KGK’nın bu ortamda çalışacağından emin olunmalıdır.
Ortam, özellikle büyük KGK’ların yayacağı ısıyı emebilecek şekilde olmalıdır. Daha küçük sistemler genellikle klimalı ortamlarda bulunurlar ve yayılan ısı klima tarafından emilir.
Eğer sistem harici aküler kullanılacaksa, akülerin benzer kutular içinde veya açık raflarda olmasına dikkat edilmelidir. Açık raflar deprem sarsıntılarına dayanıklı olmalıdır.
ORTAM SICAKLIĞI
UPS’i oluşturan aktif ve pasif elektronik malzemelerin hepsinin bir çalışma sıcaklığı vardır. Yüksek sıcaklıklar elemanların verimini etkilediği gibi belli sınırların dışına çıkarsa bozulmalarına da sebep olur. Bu yüzden Ups teknik özelliklerinde depolama ve çalışma durumu için belli sıcaklık aralıkları verilmiştir. Cihaz devreye alınırken bulunduğu yerin hertürlü iklim koşulunda verilen sıcaklık aralığında kalacağından emin olunmalı ve gerekiyorsa önlem alınmalıdır. Genellikle Ups’ler için depolamada -20 C ile +70 C arasında, çalışma için 0 C ile +40 C arasında bir sıcaklığa izin verilir. Ortamın bu değerlerin dışına çıkması durumunda Ups soğutma elemanları da yetersiz kalacak ve arıza oluşabilecektir.
HAVA SİRKÜLASYONU ve FAN SOĞUTMA
UPS’ler yapıları gereği aynı zamanda bir ısı kaynağıdırlar. Giriş ile çıkış arasında oluşan güç kaybı ısı olarak açığa çıkar. Düşük güçlü cihazlarda açığa çıkan ısı doğal hava sirkülasyonu ile dengelenebilmektedir. Ancak bu dengelemenin olabilmesi için Ups’in bulunduğu yer ve Ups konumu hava sirkülasyonunun oluşmasına uygun olmalıdır. Bunun için Ups’in havalandırma panjurlarının açık olması ve duvar v.s. gibi engellerden en az 10 cm. mesafede olması gerekir.
Yüksek güçlü Ups’lerde doğal hava sirkülasyonu yeterli olmadığı için fanlar yardımıyla sirkülasyon sağlanır. Bu tür cihazlarda kutu içindeki sıcak hava fanlarla dışarı atılır ve havalandırma panjurlarından soğuk havanın girmesi sağlanır. Dolayısıyla Ups’in duvar v.s. gibi engellerden belli uzaklıkta olması sağlanmalıdır. Ayrıca Ups kapalı bir oda içindeyse odadaki havanın da bir süre sonra ısınacağı düşünülerek odanın havalandırılması gerekir.
BAĞIL NEM ve PASLANMA ETKİLERİ
UPS’i oluşturan malzemelerin önemli bir kısmı demir esaslı olduğu için nemden etkilenebilecek özelliktedir. Kutular, taşıyıcı elemanlar ve bağlantı elemanları her ne kadar boyalarla ve kaplama malzemeleriyle korunmuş olsalar da sürekli olarak nemli bir ortamda bulunduklarında paslanabilirler veya bağlantı noktalarında oksitlenmeler oluşabilir. Bu yüzden Ups’lerin çok fazla nemli bir ortamda bulunması uzun süreli kullanımda arızalara neden olabilir.
UPS’ler ortam parametresi olarak %90 nemli ortamlarda çalışabilir niteliktedir. Ancak nemin yoğunlaşmaması gerekir. Özellikle zemin katlarda ve değişik iklim koşullarında yoğunlaşma olursa bu durum elektronik kartların bozulmasına neden olur.
MANYETİK ETKİLEŞİM
UPS’in içinde bulunan trafolar ve endüktörler bulundukları yerin etrafında manyetik alan yaratırlar. Bu manyetik alanın gücü ve etki mesafesi trafo veya endüktörden çekilen güçle paralel olarak artar. Dolayısıyla Ups’in gücü arttıkca manyetik etkisi de artacaktır.
UPS’den beslenen elektronik cihazların bazıları örneğin bilgisayar monitörleri ve tıbbi ultrason cihazları manyetik gürültülere karşı hassas oldukları için yakınlarında bulunan Ups’den etkilenebilir, hatalı çalışabilir, bilgisayar monitörlerinde bozulmalar oluşabilir. Özellikle büro tipi yerlerde Ups için yer belirlerken böylesi etkileşimler gözönünde bulundurulmalıdır.
Jeneratörden Çalışma
Jeneratörlerin genel bir özelliği, bilgisayarlar gibi lineer (doğrusal) olmayan yükleri çalıştırırken ciddi çıkış voltajı distorsiyonuna yol açmalarıdır. Bu çıkış voltajı bozukluğu, KGK tarafından kabul edilemez kaynak olarak algılanabilir ve KGK’yı aküden çalışmaya zorlayabilir. Yük aküye aktarılınca, doğal olarak jeneratör distorsiyonu, KGK’yı hattan çalışmaya zorlayacak biçimde azalacak veya kaybolacaktır. Yük jeneratöre tekrar uygulandığında voltaj distorsiyonu, KGK’nın bir kez daha aküye aktarılmasına yol açacak biçimde geri dönecektir. Bu çevrim yaklaşık 4 saniyede bir tekrarlanabilir. Bu durumda çözüm lineer olmayan bilgisayar yükü uygulandığında voltaj distorsiyonu yaratmayacak tipte bir jeneratör seçmektir. Distorsiyonu engellemek için jeneratör, bilgisayarın ihtiyacı olan tepe (peak) akımı sağlayacak şekilde seçilmelidir. Deneyler, bu durumunda jeneratörün gücünün, bilgisayarın gücünün en az 6-10 katı olması gerektiğini göstermiştir.
Ciddi Voltaj Distorsiyonlu Kaynaklar
KGK, AC kaynağın kalitesine bağlı olarak, normalden daha uzun süre yedek modda çalışabilir. Bu problem, çoğu durum için transfer voltajı ayarlanarak dengelenebilir. Bu sorun çoğunlukla KGK’nın, aşırı yüklü bir jeneratörün veya ‘ferroresonant line conditioning’ trafonun çıkışına bağlanması yüzünden oluşur. Hiçbir KGK sistemi bu trafodan çalıştırılmamalıdır çünkü ferro trafonun çıkış empedansı KGK’nın tekrarlı olarak açılıp kapanmasına sebep olacaktır.
Kronik Düşük Şebeke Voltajı
Nominal voltajın yaklaşık %20’i kadar düşük kaynak gerilimlerinde çoğu KGK uzunca bir süre için yedek kaynaktan çalışır ve dahili aküler şarj edilemez. Bu sorun, aşırı yüklü devreler veya elektrik şirketi hatasından kaynaklanabilir. Çoğu ülkede, elektrik şirketinden belli toleranslar içinde gerilim göndermeleri istenir. Bu yüzden, haberdar edilirlerse bu sorunu düzeltebilirler. Eğer bu çözüm de uygulanamıyorsa, KGK’nın giriş voltajını arttırmak için %5-10 step-up-oto-trafo kullanılabilir, veya KGK’nın transfer voltajı ayarlanabilir.
KABLO ÇAPLARI
Çıkış hatlarında kullanılacak kablo çapları kısa mesafeler için hattın sonuna bağlanacak yükün %150’sine dayanabilecek güçte seçilmelidir. Uzun mesafeli tesisatlarda hattın uzunluğuna göre kablo çapında belli arttırmalara gidilmelidir. Kabloların ek yerlerinde veya bağlantı terminallerinde oksitlenme etkilerine karşı gerekli önlemler alınmalıdır.
SİGORTALAR
UPS’lerin kendi üzerinde bulunan sigortalar dışında çıkış hatlarına konulacak sigortaların gecikmeli tip olmasına ve toplam sigorta değerinin Ups gücünün %150’sini aşmamasına dikkat edilmelidir. Farklı yerlerde bulunan cihaz gruplarına çekilecek hatlara ayrı sigortalar konulması kullanım güvenliği açısından yararlı olacaktır.
DAĞITIM PRİZLERİ
UPS’lerin çıkış tesisatları uzun sürede işletme güvenliklerinin en belirleyici etkeni olduğu için dağıtım prizlerini tek tek kontrol etmemiz gerekmektedir. Dağıtım prizleri UPS’e bağlanacak yüklerin sayısından fazla olmamalı, kullanılmayan prizler kesinlikle iptal edilmelidir. Boş bırakılan priz daha sonra UPS’e ilave yük bağlanmasına veya takılmaması gereken yüklerin ( Elektrik süpürgesi, soba,matkap, fotokopi makinası vb.) takılmasına neden olacaktır. Bu durumun önüne geçmek için dağıtım prizleri UPS PRİZİ denilen ve topraklama pimi olan prizlerden kullanılmalıdır. Böylece farklı cihazların takılması mümkün olmayacaktır.
Yüklerden herhangi birinin arıza yapması durumunda UPSçıkış sigortalarından birisi atacağı için arızalı cihazın bağlı olduğu tesisata bağlı diğer cihazların da enerjisi kesilecektir. Bu duruma izin vermemek için dağıtım prizleri sigortalı tip seçilebilir. Bu tip prizlerde bulunan cam sigortalar UPS çıkış sigortalarından daha önce atacağı için yalnızca arızalı cihazın enerjisi kesilecek, diğer cihazlar bu durumdan etkilenmeyecektir.
UZUN MESAFEDE GERİLİM DÜŞÜMLERİ
UPS’in bulunduğu yer ile dağıtım prizlerinin arasındaki mesafe uzun olursa yükler devreye girdiği zaman hatlarda gerilim düşümü oluşacaktır. UPS’in çıkış terminalinde gerilim 220 VAC olduğu halde yük girişinde bu değer örneğin 210 VAC’e düşebilecektir. Bu durumda tesisat değiştirilemeyeceğine göre UPS çıkış geriliminin yükseltilmesi gerekebilir. Eğer UPS’e yakın mesafede de yük bulunuyorsa en uzak ve en yakın prizlerdeki gerilimler okunarak ortalaması alınır ve UPS gerilimi o değere ayarlanır. Örneğin en yakın prizde 218 VAC, en uzak prizde 206 VAC gerilim okunuyorsa Ups çıkış gerilimi 228 VAC’e ayarlanabilir. Böylece en yakın yükte 226 VAC, en uzak yükte ise 214 VAC gerilim okunur. Eğer bu durum istenmiyor ise prizlere giden kablolar daha kalın kablolarla değiştirilmelidir.
EMNİYET KURALLARI VE İKAZLAR
Taşıma
Lütfen KGK’nızı darbelere karşı sadece orijinal ambalajı veya eşdeğer bir ambalajda taşıyınız. Taşırken KGK’nızın dik olmasına dikkat ediniz.
Kurma
• Soğuk bir ortamdan sıcak bir ortama geçişte KGK’da nemden dolayı yoğunlaşma oluşabilir. KGK kurulmadan önce nem yoğunlaşmasının kuruması için bekletilmelidir. Bulunduğu ortama uyum sağlaması için en az 2 saat bekletilmelidir.
• KGK’yı suyun bulunduğu bir ortama veya su sıçraması ya da dökülme tehlikesi bulunan herhangi bir ortama kurulmamalıdır.
• KGK doğrudan güneş ışığı alan veya uzun süre güneş altında kalan bir ortama kurulmamalıdır,aksi taktirde aşırı ısınma nedeniyle aküler bozabilir.
• KGK’da güç elemanlarının soğutma işlemini gerçekleştiren fanların ve havalandırma kanallarının önü herhangi bir engelle kapatılmamalıdır.
Montaj
• KGK’yı topraklaması gerçek olarak (toprak-nötr hattı kısa devresi yani sıfırlama olmayan) yapılmış şebekeye bağlayın. Cihazların bağlantısı için kısım 5.3 ”Elektriksel Bağlantı” bölümüne bakınız.
• KGK’ya gelen şebeke elektriği kolayca kesilebilmelidir.
• Lütfen KGK‘yı şebekeye bağlamak için VDE-onaylı/CE onaylı bir kablo kullanın KGK’yı şebekeye bağlamak için kısım 5 “KGK’nın Kurulması” bölümüne bakınız.
• Lütfen yükleri KGK‘ya bağlamak için VDE-onaylı/CE onaylı bir kablo kullanın.
• Kabloları birbiri üzerine sarmayınız.
Çalışma
• Normal çalışma esnasında KGK’nın toprak hattını iptal etmeyin, bu hem KGK’nın hem de yüklerin koruma topraklamasının iptal edilmesine sebep olur.
• KGK dahili enerji kaynağına sahiptir. Şebeke elektriği kesik olsa da KGK çıkışında, elektrik olabilir.
• KGK’yı komple kapatmak için ilk önce Açma/Kapama butonları yardımı ile eviriciyi, daha sonra şalterleri kapatınız. KGK’nın beslendiği hattın sigortasını kapatınız.
• KGK içine sıvı ve/veya yabancı nesneler girmesini engelleyiniz.
BUNLARA DİKKAT!
Düzgün çalışma için bunlar şart
UPS, hat geriliminin 200V ile maksimum 250 Volt arasındaki değerlerinde normal çalışabilmeli,
- Çıkış gerilimi 230 Volt olmalı ve maksimum ± % 5-10 sapmayı geçmemeli,
- Aşırı yüklenme ve kısa devre korumasına sahip olmalı,
- Alt ve üst gerilim dalgalanmalarını karşılayabilmeli,
- Güvenilir bir işleyişe sahip olmalı,
- Besleyeceği yükten %25 oranında daha yüksek bir değerde olmalı,
- Güç kesilmesi durumunda en azından 10 dakika dayanabilmeli,
- PC bağlantısına sahip olmalı ve kontrol yazılımlarıyla desteklenmeli.
Bilgisayar parçaları bir ülkenin pazarı için üretildiğinde ve başka bir ülkeye ihraç edildiğinde, elektrik şebekesindeki farklılıklar, üstesinden gelmesi zor ve pahalı bir engele dönüşebiliyor. Elektrik gücünün kalitesi geniş bir biçimde değişmesi yüzünden UPS sistemine olan ihtiyaç da değişiyor.
Alıntıdır!
