İzolasyon trafosu ve işletme-koruma topraklamaları

Niye kötekledin şimdi :) bende farklı birşey söylemedim ki. Primer ile sekoder arasında elektriki bağlantı yoksa primer ve sekonder birbirinden izoledir. Oto trafosu haricinde primeri ve sekonderi galvanik izoleli olmayan trafo çeşidi var mı?

Sekonder gerilimine bağlı olarak iki durumda gerçekleşebilir.
Her trafo üst seviye izolasyon sağlar.
Esasında oto trafosu hariç bütün trafolara izolasyon trafosu denilebilir
İzolasyon trafosu dersen herkes toprak hatsız trafo sanıyorlar ve GAVGA çıkıyo :D
 
https://www.electricaltechnology.org/2022/12/isolation-transformer.html

İzolasyon trafosu, güç kaynağı ile ekipman arasında doğrudan bağlantıyı önlediği için bir güvenlik cihazı olarak kullanılır.
Çalışma prensibini anlamak için aşağıdaki şekli inceleyin.

İlk resimde, adam canlı terminale dokunduğunda, vücuttan bir kaçak akım geçecek.
Ve adam şoka girecek.

İkinci resimde, bir izolasyon trafosu güç kaynağına bağlanmıştır.
Bu durumda, bir adam izolasyon trafosunun sekonder terminaline dokunursa, adam şoka girmeyecektir. Çünkü kaçak akım, akacak bir yol olmadığı için insan vücudu tarafından topraklanamaz.

Üçüncü resimde, dönüş yolu kapasitif veya doğrudan olarak gösterilmiştir.
Kapasitif bağlantı varsa, adam canlı iletkenden hafif bir şok hissedebilir.
Kapasitif bağlantı, cihaz gövdesi bir iletkene bağlandığında kullanılır.
Ve gövde ile toprak arasında fiziksel bir bağlantı yoktur.

Working-of-Isolation-Transformer.png
 
Her trafo üst seviye izolasyon sağlar.

İzolasyon trafosu dersen herkes toprak hatsız trafo sanıyorlar ve GAVGA çıkıyo :D
Anlaşılan köteklediğin iletide beni boşuna köteklemişsin.:)
https://www.electricaltechnology.org/2022/12/isolation-transformer.html

İzolasyon trafosu, güç kaynağı ile ekipman arasında doğrudan bağlantıyı önlediği için bir güvenlik cihazı olarak kullanılır.
Çalışma prensibini anlamak için aşağıdaki şekli inceleyin.

İlk resimde, adam canlı terminale dokunduğunda, vücuttan bir kaçak akım geçecek.
Ve adam şoka girecek.

İkinci resimde, bir izolasyon trafosu güç kaynağına bağlanmıştır.
Bu durumda, bir adam izolasyon trafosunun sekonder terminaline dokunursa, adam şoka girmeyecektir. Çünkü kaçak akım, akacak bir yol olmadığı için insan vücudu tarafından topraklanamaz.

Üçüncü resimde, dönüş yolu kapasitif veya doğrudan olarak gösterilmiştir.
Kapasitif bağlantı varsa, adam canlı iletkenden hafif bir şok hissedebilir.
Kapasitif bağlantı, cihaz gövdesi bir iletkene bağlandığında kullanılır.
Ve gövde ile toprak arasında fiziksel bir bağlantı yoktur.

Ekli dosyayı görüntüle 109779
İzolasyon trafosu denince herkesin aklına gelen yukarıdaki gibi oluyor, ortada sekonderi toprakla irtibatlanmamış bir trafo var ve adı izolasyon trafosu.
 
İzolasyon trafosu, güç kaynağı ile ekipman arasında doğrudan bağlantıyı önlediği için bir güvenlik cihazı olarak kullanılır.
Çalışma prensibini anlamak için aşağıdaki şekli inceleyin.
Sana da kötek adamım :D
emoji-hammer.gif
Al sana izolasyon trafoları.
https://www.jensen-transformers.com/home-theater/audiophile/
Herhangi bir ürüne detaylıca bakarsan içerisinde 2 adet trafo göreceksin.
Ana sayfada belirtildiği üzere bu ürünler de izolasyon amaçlı kullanılmaktadır.
Bir tanesinin teknik verileri.
https://www.jensen-transformers.com/wp-content/uploads/2014/08/jt-11p-1.pdf
Evet bu da bir izolasyon trafosudur ve amacı tamamen farklıdır..
Şemalarından anlayabiliyorsan bir takım topraklama yapıldığını görebilirsin.
Yani izolasyon amaçlı bu trafoların bile toprakla ilişkisi bulunmaktadır.
Anlaşılan köteklediğin iletide beni boşuna köteklemişsin.:)

İzolasyon trafosu denince herkesin aklına gelen yukarıdaki gibi oluyor, ortada sekonderi toprakla irtibatlanmamış bir trafo var ve adı izolasyon trafosu.
Yaf hala izolasyon trafosu denildiğinde elektrik çarpılmasına karşı kullanım anlatıyor arkadaşlar.
BU SEBEPLE...
İzolasyon trafosu denilince sadece elektriğe karşı koruma amaçlı trafoları anlamayalım. Bir çok teknikte ve birçok muhtelif amaç için kullanılan izolasyon trafo çeşitleri bulunmaktadır.
 
Yaf hala izolasyon trafosu denildiğinde elektrik çarpılmasına karşı kullanım anlatıyor arkadaşlar.
BU SEBEPLE...
İzolasyon trafosu denilince sadece elektriğe karşı koruma amaçlı trafoları anlamayalım. Bir çok teknikte ve birçok muhtelif amaç için kullanılan izolasyon trafo çeşitleri bulunmaktadır.
Sen elektronikle çok ilgili olduğun için izolasyon kelimesinin elektrik çarpmaması anlamında kullanılması çok tuhafına gidiyor ama elektrik sektöründe olanlar için izolasyon trafosu dersen elektrik çarpmasına karşı koruma sağlayan trafo akla gelir. Teknik olarak söylediklerin doğru ama bu saatten sonra ne sen bizi ne biz seni doğrultabiliriz. İzolasyon trafosu = Çarpmayan trafo :)
 
Sen elektronikle çok ilgili olduğun için izolasyon kelimesinin elektrik çarpmaması anlamında kullanılması çok tuhafına gidiyor ama elektrik sektöründe olanlar için izolasyon trafosu dersen elektrik çarpmasına karşı koruma sağlayan trafo akla gelir. Teknik olarak söylediklerin doğru ama bu saatten sonra ne sen bizi ne biz seni doğrultabiliriz. İzolasyon trafosu = Çarpmayan trafo :)
Gel buna şebeke izolasyon trafosu diyek de gavga çıkmasın :D
 
NEDEN GIZIYORUM :D
https://sound-au.com/articles/iso-xfmr.htm
Bazı bölümleri google amca ile çevirdim.
WARNt.png
IZO.png
SMPS.png
RCD.png
İngilizceniz iyi ise linki okumanızı tavsiye ederim.
Önemli bulduğum bir noktayı da ekleyim.
iso-xfmr-f1.gif

Şemada dikkat edilirse ızolasyon trafosu çıkışları faz nötr olarak ifade edilmemiştir.
Toprağa göre kapasitif veya rezistif direnç unsuru tam bilinmiyorsa izole trafo güvenlidir denilemez.
 
Sana da kötek adamım :D
Ekli dosyayı görüntüle 109780
Al sana izolasyon trafoları.
https://www.jensen-transformers.com/home-theater/audiophile/
Herhangi bir ürüne detaylıca bakarsan içerisinde 2 adet trafo göreceksin.
Ana sayfada belirtildiği üzere bu ürünler de izolasyon amaçlı kullanılmaktadır.
Bir tanesinin teknik verileri.
https://www.jensen-transformers.com/wp-content/uploads/2014/08/jt-11p-1.pdf
Evet bu da bir izolasyon trafosudur ve amacı tamamen farklıdır..
Şemalarından anlayabiliyorsan bir takım topraklama yapıldığını görebilirsin.
Yani izolasyon amaçlı bu trafoların bile toprakla ilişkisi bulunmaktadır.

Yaf hala izolasyon trafosu denildiğinde elektrik çarpılmasına karşı kullanım anlatıyor arkadaşlar.
BU SEBEPLE...
İzolasyon trafosu denilince sadece elektriğe karşı koruma amaçlı trafoları anlamayalım. Bir çok teknikte ve birçok muhtelif amaç için kullanılan izolasyon trafo çeşitleri bulunmaktadır.

RCD Isolation Transformer

iso-rcd.jpg


https://www.tortech.com.au/product/isolation/rcd-isolation-transformer/#:~:text=A SPECIAL Isolation transformer unit is needed for RCD TESTING Purposes.&text=Also it means there is,No Earth or incorrect results.

*************************************************************
https://sound-au.com/articles/iso-xfmr.htm

Google çeviri .

esp.jpg
Elliott Ses Ürünleri
İzolasyon Trafoları​

İzolasyon Trafosu Bir Güvenlik Önlemi mi Yoksa Ölüm Tuzağı mı?​

© 2016, Rod Elliott (ESP)
Sayfa Kasım 2016'da Oluşturuldu​


a1.gif
Ana Dizin
a1.gif
Makaleler Dizini

İçindekiler

giriiş
Başlamadan önce, en yaygın transformatörlerin izolasyon sağladığını belirtmeliyim. Bir güç amplifikatörü veya ön amplifikatör için kullanılan transformatör, tehlikeli voltaj (şebeke) ile çoğu devrenin ihtiyaç duyduğu düşük voltajlar arasında her zaman galvanik izolasyon sağlayacaktır. Galvanik izolasyon, basitçe şebeke ile sekonder sargılar arasında elektrik bağlantısı olmadığı ve güç aktarımının manyetik alan tarafından sağlandığı anlamına gelir. Diğer galvanik izolasyon biçimleri arasında optocouplerler, darbeli (küçük, yüksek frekanslı) transformatörler ve kapasitif kuplörler ( çok düşük kapasitans kullanan) bulunur. Bunlar izolasyon sağlarken, bu makalenin konusu değildir. Tüm galvanik izolasyon ürünleri, bir ohmmetre veya yalıtım test cihazı ile ölçüldüğünde şebeke ile sekonder (veya giriş ve çıkış) arasında açık devre gösterecektir.

mains-yel.gif
UYARI: Buradaki bilgiler şebekeden izole edilmemiş devreleri açıklar ve asla rutin olarak kullanılmamalıdır. Tüm devrelerin tam şebeke potansiyelinde çalıştığı düşünülmeli ve buna göre yalıtılmalıdır. Bir test noktası bir osiloskop probu veya diğer topraklanmış bağlantı yoluyla topraklandığında izole devrenin hiçbir parçası 'güvenli' olarak kabul edilmemelidir. Ne yaptığınızı tam olarak bilmiyorsanız, güç uygulanırken bağlı devreler üzerinde çalışmayın, aksi takdirde ölüm veya ciddi yaralanma meydana gelebilir. Bir izolasyon transformatörünün kullanılması devreleri güvenli hale getirmez , aksi takdirde ölümcül olabilecek (sizin veya test ekipmanınız için!) bağlantılar yapmanıza olanak tanır.
mains-yel.gif

Bu makale, ikincil tarafta nötr (topraklanmış) iletken olmaması için şebeke girişini izole etmek için kullanılan 1:1 şebeke trafosunun (120V veya 230V) kullanımına dayanmaktadır. Bunlar genellikle bir 'güvenlik' önlemi olarak kullanılır, ancak burada açıklandığı gibi, bu genellikle uygunsuzdur ve tehlikeli olabilir. Uzun zamandır birçok kişi tarafından test tezgahında bir izolasyon trafosu kullanmanın iyi bir güvenlik önlemi olduğuna ve bir şekilde servis teknisyenini zarardan koruyacağına inanılmaktadır. Gerçekte, çoğu ürün için bu yanlıştır. Her zaman bir izolasyon trafosu kullanırsanız, tehlikeli derecede arızalı ekipmanın fark edilmeden geçmesine izin verebilir.

Bir izolasyon transformatörünün kesinlikle gerekli olduğu durumlar vardır. Hala çok yaygındır ve doğrudan şebekeye bağlı devreler üzerinde çalışmak tehlikelidir. Elektronikler üzerinde çalışmanız gerekiyorsa bir izolasyon transformatörü gereklidir. Sözde "sıcak şasi" ekipmanlarının popüler olduğu "eski" günlerde (yapımı daha ucuzdu), bir izolasyon transformatörü olmadan ekipman üzerinde çalışamazdınız. Bu ürünler yaygındı, özellikle ABD'de, ancak Avustralya'da ve başka yerlerde de. Sıcak şasiye sahip olma olasılığı en yüksek olan televizyon setleriydi, ancak tekniği kullanan radyo alıcıları da vardı.

Fikir, ağır ve pahalı şebeke trafosundan kurtulmak ve her şeyi doğrultulmuş şebekeden çalıştırmaktı. Vana ısıtıcıları seri olarak çalıştırıldı ve ısıtıcı voltajları çok farklı olan, ancak hepsi aynı akımı çektiği için seri olarak çalıştırılabilen çok çeşitli vanalar vardı.

Günümüzde en yaygın gereksinim anahtarlamalı güç kaynaklarıdır, ancak çoğu onarılmak üzere tasarlanmamıştır. Onarılabilenler için kesinlikle bir izolasyon trafosuna ihtiyacınız vardır, ancak bağlantısı kesilmiş ve üzerinde çalıştığınız diğer tüm ekipmanlar için devre dışı bırakılmalıdır. Birçok kişi izole edilmiş şebekelerin 'daha güvenli' olduğunu düşünse de, bu bir yanılsamadır (ve tehlikelidir!).

Şebekeden çalıştırılan ekipmanı çalıştırmanın en güvenli yolu (ancak canlı şebekede çalışmanız gerekmeyen yerlerde) bir emniyet anahtarı aracılığıyla normal şebekeden çalıştırmaktır. Bunlar çekirdek denge rölesi, RCD (kalan akım cihazı), toprak kaçağı devre kesici (ELCB), toprak arızası (devre) kesicisi veya sadece eski 'emniyet anahtarı' gibi birçok isimle bilinir. Bunların nasıl çalıştığına dair tam bir açıklama bu makalenin kapsamı dışındadır, ancak web araması yoluyla çevrimiçi olarak kolayca bulunabilir. Aşağıda kısa ve basitleştirilmiş bir açıklama verilmiştir. 'Emniyet anahtarı' terimini olağan bir durum olarak kullanacağımı unutmayın.

Elbette izolasyon trafosunun kullanımının elzem olduğu durumlar vardır, bunlardan biri beklenmedik bir gerekliliktir - taşınabilir emniyet anahtarlarını test etmek. Taşınabilir bir RCD'yi test etmeye çalıştığınızda, şalt panosundaki ana RCD'nin test edilenin yerine veya aynı şekilde çalıştığını görebilirsiniz. Bu sorunu çözmenin yolu izolasyon trafosu kullanmaktır, ancak test edilen RCD tarafından görülen ancak kullanılan prizi koruyan RCD tarafından görülmeyen 'yeni' bir nötr ve toprak bağlantısı oluşturacak şekilde kablolanmıştır. Bu özel bir uygulamadır, ancak ihtiyacınız varsa yapması kolaydır.


1 - İzolasyon Trafoları
Not:
'Dünya' ve 'yer' terimleri eş anlamlıdır - Avustralya'da ve diğer birçok ülkede, 'yer' terimini 'yer' anlamında kullanırız, ancak ABD'de (ve diğer bazı yerlerde) 'yer' terimi (neredeyse) münhasıran kullanılır. Bu makalede kullanılan bağlamda iki terim de tam olarak aynı şeyi ifade ettiğinden, karışıklığa neden olacak bir durum yoktur.

Sıcak şasi alıcıları üzerinde çalışabilmek için 1:1 izolasyon trafosu kullanmak şarttır. Bu olmadan osiloskop kullanmak imkansızdır ve şasiye dokunmak bile ölümcül olabilir. Bu 'sıcak şasi' ürünleri artık ana akımdan neredeyse tamamen silindi, ancak birçok eski ekipman hala dünyanın dört bir yanındaki hobiciler tarafından restore ediliyor. Şimdi, SMPS'imiz (anahtarlama modlu güç kaynakları) var. Bunlar (çoğunlukla) ikincil taraftaki izolasyon sorununu çözüyor, ancak elbette SMPS birincil devresinin kendisi şebeke potansiyelindedir. Ayrıca, bazı LED aydınlatma güç kaynaklarının izole edilmediğini , bu nedenle her şeyin şebeke potansiyelinde olduğunu unutmayın! Bu, LED panele giden kablolara dokunmanın tehlikeli olabileceği anlamına gelir, ancak neyse ki, bu tür aydınlatma armatürleri genellikle teması önlemek için tamamen kapalıdır.

Eğer bir anahtarlamalı güç kaynağı veya LED aydınlatma armatürleri veya dimmer'lar gibi şebekeden güç alan (transformatörsüz) diğer ürünlere servis veriyorsanız, o zaman sıcak şasi ekipmanlarında var olan aynı nedenlerden dolayı bir izolasyon transformatörüne ihtiyacınız olacaktır. Ancak, çoğu servis edilemez, yüzeye monte parçalarla sıkıca tıkıştırılmışlardır ve genellikle şemayı edinme şansınız neredeyse yoktur. Çoğu zaman, bunların servisi tamamen değiştirme durumudur. Şişkin elektrolitik kapasitörler, yanmış transistörler veya IC'ler ve/veya karttan fırlamış raylar arayabilirsiniz. Üçüne de sahip olmak nadir değildir ve çok becerikli değilseniz, güç kaynağı/dimmer (vb.) bir amortisman olacaktır. Birkaç durumda, bozuk kapasitörleri veya patlamış bir MOSFET'i değiştirmek, onu tekrar çalışır hale getirmek için yeterli olabilir (eğer şanslıysanız).

Ek güvenlik için, eğer yapabiliyorsanız izolasyon transformatörüyle bir Variac kullanın . Birçok anahtarlama modu kaynağı 90-260V arasında çalışacak şekilde tasarlanmıştır, bu nedenle SMPS'nin çalışması için mümkün olan en düşük voltajı kullanmak, maruz kaldığınız voltajların bazılarının daha düşük olması ve daha düşük bir risk faktörüne sahip olması anlamına gelir. Elbette bu her zaman işe yaramaz - bazı SMPS'ler yalnızca sınırlı bir voltaj aralığında çalışır. Diğerleri transformatöre geçmeden önce 400V DC veya daha fazlasını üretir (aktif güç faktörü düzeltmesi) ve voltaj, çalışma aralığındaki giriş voltajından bağımsız olarak aynıdır.

Herhangi bir diğer hizmet türü için (beslemenin çalıştığı ancak devrenin diğer parçalarının çalışmadığı durumlarda), bir izolasyon trafosu kullanmayı asla düşünmemelisiniz. Birinin kullanılmasının bir şekilde 'daha güvenli' olduğuna yanlış bir şekilde inanılır, ancak bu iddia tamamen yanlıştır. Çoğu atölye ve ev güvenlik anahtarlarıyla donatılmıştır ve eğer çalışma tezgahınızda yoksa, kendinizi korumak için dışarı çıkıp bir tane satın alın. Tercihen hemen şimdi!

Bir emniyet anahtarıyla, canlı parçalarla temas ederseniz, anahtar çalışır ve siz ölmeden önce gücü kapatır. Akımın normalde aktif (hat) ve nötr arasında aktığı ve her bir uçtaki akımın her zaman aynı olması gerektiği gerçeğine güvenirler. Devrenin canlı bir parçasıyla temas ederseniz, sizden toprağa /toprağa bir miktar akım akar. Bu, akımın dengesini bozar (bu nedenle aktif ve nötr iletkenlerdeki akım farklıdır), anahtar dengesizliği algılar ve gücü kapatır.

Bir izolasyon trafosunun fikri, devrenin herhangi BİR parçasına dokunabilmeniz ve zarar görmemenizdir, ancak birden fazla noktaya temas ederseniz elektrik çarpması yaşayabilirsiniz. Emniyet anahtarı, size ne olursa olsun çalışmayacaktır - elektrik hala açıkken saatlerce kolayca ölü kalabilirsiniz. Bunun hoş olmayan bir düşünce olduğunu düşünüyorsanız, muhtemelen haklısınız.

Yalıtım olmadan, her zaman neyin tehlikeli olduğunu tam olarak bilirsiniz. Şebeke potansiyelinde olan hiçbir şeye dokunamayacağınız oldukça açıktır ve mantıklı bir teknisyen nötrü canlı bir iletken olarak ele alacaktır. Dünya çapında kablolama kurallarında bu şekilde ele alınır. Şebeke izole edildikten sonra, izole edilmediği ana kadar her şey 'güvenlidir'. Bu ilk başta duyulduğu kadar saçma değildir - test ekipmanıyla (osiloskop, sinyal jeneratörü, vb.) yaptığınız herhangi bir bağlantı, topraklanmış nokta hariç her şeyi güvensiz hale getirir . Hangi parçalara dokunabileceğiniz ve hangilerine dokunamayacağınız her zaman açık olmayacaktır.

iso-xfmr-f1.gif

Şekil 1 - İzolasyon Trafolu ve Trafosuz Şebeke

Çizimde, normal şebekenin size aktif (canlı) bir tel, (nominal olarak) toprak potansiyelinde olan bir nötr tel ve şasiye ve/veya açık metal yüzeylere bağlanan bir emniyet topraklaması sağladığı açıktır. Nötr, şalt panosunda (MEN sistemi) veya dağıtım trafosunda topraklanabilir. Tüm ülkeler nötr iletkeni bir yere topraklar ve nötr ile toprak/zemin arasında birkaç volttan fazlasını ölçmek nadirdir.

Elektrik çarpmasına maruz kalacağınız tek zaman canlı iletkene temas etmenizdir - diğer her şey 'güvenlidir'. Bu olursa, güvenlik anahtarı çalışır ve sizi daha fazla zarardan korur. Transformatörle artık iki 'canlı' iletkeniniz var. Bunlardan herhangi birine dokunmak zarar vermez, ancak ikisine de dokunursanız başınız belaya girer. Ekipmanda bir şebeke arızası varsa (bir veya diğer şebeke kablosu kısa devre yapmış veya kapasitans veya direnç yoluyla şasiye başka şekilde bağlanmışsa - kesik çizgilerle gösterilmiştir), yanlış şeye dokunana kadar bunu bilemezsiniz. Sorun şu ki, 'yanlış bir şey' olduğunu veya nerede saklandığını bile bilmiyorsunuz .

Osiloskop probunu izole edilmiş devrenin 'ortak' bir parçasına bağladığınız anda, diğer her şey tehlikeli hale gelir ve ona dokunursanız, AC osiloskop aracılığıyla sizden toprağa/toprağa akar. Kapsamın toprak bağlantısını çıkarmak son derece aptalca bir harekettir, çünkü bu osiloskopun kendisinin canlı hale gelebileceği anlamına gelir. Bunu yapıldığını gördüm ve servis teknisyeni ve (belki daha da önemlisi) oradan geçen herkes için risk çok yüksektir. İnsanlar metal muhafazalar gördüklerinde, bunlara dokunmanın onları öldürmeyeceği veya yaralamayacağı varsayılır. Yüzen bir kapsam kolayca ölümcül olabilir ve gördüğüm en tehlikeli uygulamalardan biridir.

Bir izolasyon trafosunun kesinlikle yaptığı bir şey, yanlış bir güvenlik/emniyet duygusu sağlamaktır. Rutin olarak bir tane kullanan bir servis teknisyeni, devrenin herhangi bir parçasıyla ilgilenmenin tamamen güvenli olduğunu varsayacaktır. Bu en iyi ihtimalle kısmen doğrudur, ancak bir kablolama hatası varsa, uzun ömürlülüğünüz için kolayca ciddi bir tehlike haline gelebilir. Çoğu zaman hiçbir şey olmaz, ancak aynı teknisyen izolasyon şanzımanı olmayan başka birinin çalışma tezgahını kullanıyorsa , o zaman ciddi bir risk altındadır.

Hiçbir koşulda aynı izolasyon trafosu üzerinden birden fazla cihaz çalıştırılmamalıdır. Birinde şebeke arızası varsa, kullanıcıyı büyük tehlikeye atabilir. Bu nedenle şebekede özel bir aktif ve nötr bulunur ve nötr iletken, dağıtım trafosunda veya her bir ana şalt panosunda topraklanır. İkincisi Avustralya'da kullanılır ve 'MEN' (çoklu toprak nötr) sistemi olarak adlandırılır. İzole edici trafolar bazen güvenlik için hastane ameliyathanelerinde kullanılır, ancak her iki konnektör ve toprak arasındaki empedansın yüksek kaldığını sürekli olarak doğrulayan izleme sistemleriyle donatılmıştır [ 1 ] . Test tezgahı ünitelerinde bu yoktur, bu nedenle büyük özen gösterilmesi gerekir.

Bazı insanlar izolasyon trafosu kullanırken elektrik çarpmasına maruz kalmayacaklarını varsaymalarına rağmen, bu hala oldukça olasıdır. Biraz bile dikkatsiz veya kayıtsız olursanız, mümkün olan muhtemel hale gelir ve (olursa değil) olduğunda beklenmedik bir durumdur. Daha önce de belirtildiği gibi, bir trafo yolda olduğunda emniyet anahtarı çalışmaz. Elbette ikincil bir emniyet anahtarı kullanabilirsiniz, ancak çalışması için şebeke gibi bir topraklama/topraklama referansına sahip olması gerekir. Bu, tamamen anlamsız hale getirir, çünkü aynı devreyi, ancak araya bir trafo koyarak oluşturmuş olursunuz. Elektrik şirketinin zaten bunlardan bolca var ve onlar da işe yaramıyor.


2 - Daha da Kötüleşiyor
Birçok kişinin gerçekten fark edemediği şey, bakım yapılan ekipmanda bir topraklama hatası varsa (örneğin şasiye kısa devre yapan aktif veya nötr), bir izolasyon trafosu kullanıldığında bunun görünmeyeceğidir. Şasi, hatanın doğasına göre belirlenen bir potansiyelde olacaktır, ancak izolasyon nedeniyle servis teknisyeni herhangi bir sorun görmeyecektir. Servis teknisyeninin bunun sonucunda ciddi bir elektrik çarpması yaşaması tamamen olasıdır, çünkü şasi ('güvenli' olduğu varsayılır) normalde güvenli olan diğer devrelere göre canlı olabilir.

Ekipman (özellikle) teknik olmayan müşteriler için servis edildiğinde, müşterinin kullandığı şekilde bağlıyken test edilmesi hayati önem taşır. Müşteri bir izolasyon trafosu kullanmayacaktır (en azından vakaların %99,99'unda), bu nedenle ekipman bir trafo kullanılarak test edilmemelidir. Topraklanması amaçlanan herhangi bir ekipman (şebeke kablosundaki toprak pimi aracılığıyla veya başka bir şekilde) servis edilirken topraklanmalıdır. Bir topraklama hatası olduğunu (veya olmadığını) bilmenin tek yolu budur. Evet, bir multimetre ile test edebilirsiniz, ancak bu tatmin edici bir alternatif değildir. Ayrıca, bir izolasyon trafosu her zaman devredeyse toprak sürekliliğinin kontrol edilmesi gerektiğini unutmak da çok kolaydır.

Aktif (veya nötr) ile şasi arasında kısa devrenin nasıl meydana gelebileceğine dair mükemmel bir örnek, birçok eski ABD gitar amfisine takılan sözde 'ölüm kapağı'dır. Bu kapaklar genellikle 230V şebeke ile şasi arasında bağlantı için tamamen uygun olmayan 630V DC tipidir ve çok iyi bir nedenden dolayı 'ölüm kapakları' olarak adlandırılırlar - kısa devre yapabilirler ve yaparlar ve bunu yaptıktan sonra patlayabilirler veya patlamayabilirler. Patlamak aslında iyidir, çünkü onları kalıcı olarak devre dışı bırakır, ancak şebeke kablolaması daha sonra güvenli olmayabilir.

Bir örnek görmek için 1960'lar dönemi Fender'ın şemasına bakın (veya aşağıdaki örneğe bakın). Genellikle (ama her zaman değil) talihsiz kullanıcının kapağı aktif veya nötr ile şasi arasında değiştirmesine izin veren bir anahtar bulunur ve orijinal fikir en az uğultuyu veren anahtar konumunu seçmekti - bu neredeyse her zaman nötrün kapasitör ve anahtar aracılığıyla şasiye bağlandığı zaman olacaktır. Birkaç nanofaraddan daha büyük herhangi bir kapasitör kullanmak artık her yerde tamamen yasadışıdır ve bu küçük değer bile Y Sınıfı (arıza emniyetli) tipte olmalıdır.

iso-xfmr-f2.png

Şekil 2 - Fender Ölüm Kapağı (100W Bassman)

Devrenin normalde kullandığım stile kasıtlı olarak dönüştürülmediğine dikkat edin, bu yüzden kökeni açıktır. Ayrıca aynı amfinin ihraç versiyonunda ölüm kapağı olmadığını da belirtmeliyim. Ancak , bugün bunun pek önemi yok, çünkü eski amfiler kökeni veya hedeflenen pazarı ne olursa olsun rutin olarak dünyanın her yerinde satılıyor. Kapağın UL (Underwriters Laboratory) tarafından listelenmesi, güvenlik açısından tip testinden geçirildiği anlamına gelir, ancak yalnızca 120V şebekeyle ABD'de bile patlayabilirler. Kısmi şemanın 3 uçlu (topraklanmış/topraklanmış) bir şebeke kablosu gösterdiğini, ancak daha önceki birçok amfinin yalnızca 2 uçlu fiş ve şebeke kablosu kullandığını unutmayın. Bu tür ekipmanlara (teknik olarak 'Sınıf-0' olarak bilinir) artık dünyanın hiçbir yerinde izin verilmiyor.

Elbette Fender tek başına değildi ve diğer bazı üreticiler UL listeli bir kapasitör kullanma zahmetine bile girmediler! Bazıları ölüm kapağını ihraç modellerine dahil etti - genellikle 630V DC 'turuncu damla' veya benzeri. Bunlar 230V şebekede bozulur ! 'Ölüm kapasitörü'ne bakmaktan çekinmeyin ve bazı yorumcuların ne yaptıkları veya ne hakkında konuştukları hakkında hiçbir fikirleri olmadığının ve fikirlerinin dikkate alınmaması gerektiğinin farkında olun. Hatta kişinin hiçbir fikri olmadığını açıkça gösterdiği bir video bile var (oysa kendisi öyle olduğunu düşünüyor ).

Ölüm kapağı, topraklı şebeke fişleri ve prizlerinin zorunlu olarak tanıtılmasından bu yana çoğu ABD ekipmanında kullanılmadı, ancak bazı üreticiler bir süre buna rağmen devam etti. Artık yeni donanıma takılmayacağı neredeyse kesin, ancak eski gitar amfileri atılmaz - asla! Sonuç olarak, eski amfilerde hala ölüm kapakları bulacaksınız ve hepsinin gitmesi biraz zaman alacaktır. Ölüm kapağı devrede kaldığı sürece şebekeden şasiye kısa devre olma riski her zaman mevcuttur. Ölüm kapağı çıkarılmalıdır - her zaman - istisna yok! Eski bir amfi için %100 orijinallik konusunda ısrar eden bir kullanıcı, kendisini öldürüyorsa bundan zevk alamayacaktır ve kapağı tamamen çıkarırken bu noktanın vurgulanması gerekir.

Tüm testlerinizi çalıştırmak için bir izolasyon trafosu kullanıyorsanız, şebekeden şasiye bir arızayı tamamen kaçırabilirsiniz! Bu, şebeke izolasyonunun sadece 'gerekli olmadığı' değil, hiç kullanılmaması gerektiği açıkça bir durumdur .​

'Ölüm sınırı', bir şasinin canlı hale gelmesine yol açabilecek birçok olasılıktan yalnızca biridir ve burada bahsedilmesinin nedeni, özellikle ABD'de 'yerli' bir eski amfi ihraç edildiğinde ve 230V'ta kullanıldığında daha yaygın sorunlardan biri olmasıdır. Belki bir yedek transformatör veya harici bir alçaltıcı transformatör ile. Bu tür arızalar elde etmenin sayısız yolu vardır ve asıl mesele, bir izolasyon transformatörü kullanırsanız ve 'normal' şebeke ve topraklanmış bir şasi ile test etmezseniz, birini öldürmek için beklediğini asla bilemeyebilirsiniz.


3 - Kendi İzolasyon Trafonuzu Yapın
Bahsedilmesi gereken bir şey izolasyon transformatörünün kendisidir. Çoğu tıbbi standartlara göre yapılmayacaktır ve sargılar arasındaki izolasyonlarının kalitesi yalnızca 'temel' özelliklere uygun olabilir. Başka bir deyişle, çift yalıtımlı olarak belirtilmediği sürece , 'güvenlik' transformatörü olarak sınıflandırılamazlar. Bir ameliyathanede veya yoğun bakım ünitesinde kullanılmak üzere tasarlanmış 'tıbbi sınıf' bir ünite satın alırsanız, en yüksek standartları karşıladığından emin olmak için tam olarak belirtilecek ve test edilecektir.

Çoğu bu koruma seviyesini karşılamayacaktır. Bu, bunların 'güvensiz' olduğu anlamına gelmez, ancak 'temel' bir yalıtım derecesi kullanarak hayatınızı riske atmak çok iyi bir fikir olmayabilir. Çok fazla aramazsanız, izolasyon transformatörleri için yalıtım derecesini bulmanız pek olası değildir, çünkü hepsi özel olarak güvenlik için tasarlanmamıştır. Bunlar, şebekeden herhangi bir DC bileşenini ortadan kaldırmak veya bir toprak döngüsünü kırmak için kullanılabilir.

Transformatörler yalıtım derecelerine göre sınıflandırılır, ancak bu bilgiyi bulmak her zaman kolay değildir. Aşağıdaki tablo ABD'de kullanılan sınıfları gösterir ve başka yerlerde de benzer sınıflar vardır (ancak farklı terminoloji kullanıyor olabilirler). Bulması yeterince kolay olsa da, neye bakmanız gerektiğini bilmelisiniz. Genel amaçlı transformatörlerin çoğu muhtemelen yalıtım sınıflarını belirtmede başarısız olacaktır, bu nedenle aralığın alt ucunda (daha düşük maksimum sıcaklık) olacaklarını varsayın. Bu, izolasyon transformatörünüz kazara (veya kasıtlı) aşırı yüklenmeye maruz kalırsa önemli olabilir.

Yalıtım DerecesiYalıtım
Sınıfı
Ort. Sargı
Sıcaklık Artışı
Sıcak Nokta
Sıcaklık Artışı
Maksimum Sarma Sıcaklığı
Sınıf 105A55°C65°C105°C
Sınıf 150 veya 130B80°C110°C150°C
Sınıf 180F115°C145°C180°C
Sınıf 200N130°C160°C200°C
Sınıf 220H150°C180°C220°C
Not: Kabul edilebilir maksimum sıcaklık artışı, herhangi bir 24 saatlik süre zarfında ortalama 30°C ortam sıcaklığı ve herhangi bir zamanda maksimum 40°C ortam sıcaklığı esas alınarak hesaplanmıştır.
Birlikte bağlanmış bir çift transformatör kullanarak çok etkili (ve ortalamadan daha güvenli) bir izolasyon transformatörü yaratabilirsiniz. İdeal olarak oldukça yüksek bir sekonder voltaja sahip iki özdeş transformatöre ihtiyacınız vardır. Sekonderde yaklaşık 50V veya daha fazlası genellikle yeterli olacaktır. Aşağıda gösterildiği gibi kablolanırlar, ikisi sekonder sargılarıyla birleştirilir, böylece ikinci transformatör 50V'tan 230V'a (veya 120V'a) bir yükseltme transformatörüdür . Böyle bir transformatör güvenliği sağlamak için tasarlandığından, iki kullanmak şebeke ile izole edilmiş çıkış arasında çift izolasyona sahip olduğunuz anlamına gelir. Maksimum akım 230V'ta yaklaşık 1 amper veya 120V'ta 2A'dır - çok yüksek değildir, ancak hafif yüklemeyle yapılan çoğu test için fazlasıyla yeterlidir. Diğer bir avantaj ise birçok hobici için uygun transformatörler mevcutsa ücretsiz ile ucuz arasında bir yerde olmasıdır.

iso-xfmr-f3.gif

Şekil 3 - Kendin Yap İzolasyon Trafosu

Bu düzenleme, 'gerçek' bir izolasyon trafosundan daha az verimlidir, ancak iki ayrı izolasyon seti (her trafoda bir tane) olduğundan şebeke ile üzerinde çalıştığınız şey arasında daha iyi bir izolasyona sahiptir. Çıkış voltajı her zaman giriş voltajından biraz daha az olacaktır, mıknatıslama akımı tek bir trafodan çok daha büyüktür, ancak muhtemelen özel bir izolasyon trafosuna mal olacağından çok daha ucuza alabileceğiniz parçaları kullanmanıza olanak tanır. Kesinlikle kullanmanız gerekmediği sürece kullanmayacağınız için verimsizlik ve düşük voltaj sorun olmayacaktır.

Birincil bir sigorta şarttır ve isterseniz ikincil sigortaya başka bir sigorta ekleyebilirsiniz. Neon panel lambası, gücün açık olduğunu göstermek için iyi bir göstergedir. Bir çift 200VA trafo gösterdim, ancak daha büyük olanlar da işe yarayacaktır. Mümkünse, toroidaller yerine EI tipi trafo kullanmanızı öneririm. Biraz daha az verimlidirler, ancak ikinci trafo tarafından çekilen oldukça yüksek mıknatıslanma akımına daha dayanıklıdırlar ve bu, gerekli 230V'u (veya bir çift 120V trafo ile 120V'u) elde etmek için ters yönde kullanılır. 230V girişle, çıkış biraz daha az olacaktır. Gösterildiği gibi inşa edilen ünite, 230V girişle ~220V çıkış verir.


Sonuçlar
Yukarıdakilerin hiçbiri bir izolasyon transistörünün kullanılamayacağı (veya kullanılmaması gerektiği) anlamına gelmez elbette. Bir tane kullanmak için gayet iyi nedenler vardır (ve her zaman olacaktır). Her zaman hazırda olan bir tane var ama sadece ekipmanın şebeke tarafındaki tehlikeli voltajların ölçümlerini almam gerektiğinde kullanıyorum. Ve evet, kullanırken elektrik çarpması yaşadım ve emniyet anahtarı çalışmadı! 'Güvenli' olması için çok fazla şey var. Bunu kullandım çünkü anahtarlama modu dalga formunu görmek için osiloskop kullanmam gerekiyordu, bu yüzden devrenin bir kısmı topraklanmıştı. Geri kalanı beni öldürmeye çalışmak için bekliyordu.

Bir izolasyon transformatörünün kullanımı yalnızca gerekli olduğu ekipmanlarla (veya test prosedürleriyle) sınırlı olmalıdır . Diğer zamanlarda, ekipmanlar her zaman normal şekilde kullanıldığında olduğu gibi şebekeye bağlanmalıdır. Bu, bazı parçaların tehlikeli (şebeke) voltajlarda olacağı anlamına gelse de, bunlara genellikle birçok ekipmanda erişilemez. Bunun istisnası elbette anahtarlamalı güç kaynaklarıdır, ancak bunların yalnızca değişim öğeleri olarak ele alınması yaygındır ve çoğu onarımlara izin verecek şekilde tasarlanmamıştır.

İzolasyon kullanmanız gerektiğinde son derece dikkatli olun ve burada anlatılan riskleri ve uyarıları aklınızda bulundurun.​

Tezgahınız bir emniyet şalteriyle donatılmış olmalı ve düzgün çalıştığından emin olmak için düzenli olarak kontrol edilmelidir. Çoğunun, şebekeyi kasıtlı olarak şalterin atmasına yetecek kadar dengesizleştiren bir 'kendi kendini test etme' düğmesi vardır. Testi geçemezse, hemen değiştirin. Bu, şebekeyle çalışan ekipmanlarda çalışmanın açık ara en güvenli yoludur, ancak bu, rehavete kapılabileceğiniz anlamına gelmez. Bazı durumlarda aktif ve nötr iletkenlerin üzerinden geçmeniz hala mümkündür ve kauçuk tabanlı ayakkabılar giyiyorsanız, toprağa geri bağlantı yoktur ve emniyet şalteri çalışmaz. Bu yaygın bir tehlike değildir, ancak vardır ve bir izolasyon trafosu kesinlikle hiçbir fark yaratmaz!

Osiloskopunuzu veya diğer topraklanmış test ekipmanınızı devredeki bir noktaya bağladığınız anda, devredeki diğer her şey sizi öldürmeye çalışmak için bekliyor. Bir izolasyon trafosu kullanırken devrenin canlı bir parçasına yanlışlıkla dokunursanız emniyet anahtarınız çalışmayacaktır ve bunun her zaman farkında olmalısınız. Çok dikkatli olmak mümkün değildir ve aynı şekilde bunu çok fazla vurgulamak da mümkün değildir.

Şebeke elektriğiyle çalışan ekipmanlarda çalışmak her zaman tehlikelidir ve ana yüksek gerilim kaynağına temas ederseniz valf (tüp) amfiler özellikle kötüdür. 500V DC çok rahatsız edicidir, ancak ne emniyet anahtarı ne de izolasyon trafosu onu daha güvenli hale getirir. Bunun nedeni, ekipmanın HT bölümünün şebekeye (galvanik olarak) bağlı olmamasıdır, bu nedenle gelen şebekeye yaptığınız herhangi bir şey önemsizdir.

Çoğu zaman ve yaygın 'bilgeliğin' aksine, aslında bir izolasyon trafosu olmadan çok daha güvenli olursunuz . Emniyet anahtarı en iyi arkadaşınızdır . Deneyim çok az şey ifade eder ve elektrik, tüm küçük sırlarını bilip bilmediğinizi gerçekten umursamaz. Aktif ve nötr arasına girerseniz, elektrik şoku alırsınız. Şanslıysanız, sizi öldürmez. Bir izolasyon trafosu bunu zerre kadar değiştirmez! 120V şebeke, 230V şebekeden çok daha güvenlidir, ancak insanlar her ikisiyle de temastan iç karartıcı derecede düzenli aralıklarla ölürler.

Lütfen onlardan biri olmadığınızdan emin olun !

ABD inşaat işyerlerinde (ve bunun başka yerlerde de yaygın olduğu anlaşılıyor), elektrik çarpması ikinci veya üçüncü en yaygın ölüm nedenidir ve yalnızca düşmeler (veya düşen nesneler) tarafından geçilir [ 3 ] . Elektrik çarpması sıralaması, birçok uygulama için pille çalışan aletlerin benimsenmesiyle büyük olasılıkla bir miktar düşürülüyor. Yaşadığınız ülkenin ilgili istatistiklerine bakarsanız, bunların çoğu yerde benzer olduğunu göreceksiniz. Ne yazık ki, diğer endüstriler için istatistikleri bulmak zor olabilir ve 'Kendin Yap ses' bilgilerinin bulunması muhtemelen neredeyse imkansız olacaktır.


Referanslar
  1. Elektrik ve Elektrik Tehlikeleri - Sidney Üniversitesi (Çift yalıtımı tanımlarken tam olarak doğru olmasa da, bulabilirseniz yararlı bir referans olabilir. Orijinal sayfa kaybolmuştur.)
  2. Elektronik Tasarımda Güvenlik - Würth Elektronik GmbH & Co. KG
  3. Amerika Birleşik Devletleri Çalışma Bakanlığı - İnşaatın 'Ölümcül Dörtlüsü'
 
Son düzenleme:
Makalede izolasyon trafosu kullanılırken izolasyon hatası olması durumunda tehlikeli olabileceği anlatılmış ancak bu durumları önlemek için nasıl ki şebekede RCD kullanılıyorsa izolasyon trafosuyla birlikte de izolasyon takip rölesini kullanmak gerekiyor. %100 güvenli bir sistem yok sonuçta.​
 

Forum istatistikleri

Konular
130,117
Mesajlar
933,281
Kullanıcılar
453,180
Son üye
pmux53

Yeni konular

Geri
Üst