aslında çok karışık bir konu . aslında karışık değil çokta basit konu ama şimdi nasıl anlatacağımı bilemiyorum bazı şeyleri basit anlatma gibi yeteneğim olmadığına bazen o kadar üzülüyorumki ..
şöle anlatatyım motor nasıl döner nasıl çalışır ? trafo neden dönmez elektrik verilince onu anlamaya çalışalım
diyorki
1 -haraketli bir manyetik alan içerisinde sabit duran iletken üzerinde gerilim endükler
2- sabit bir manyetik alan içerisinde hareket eden iletken üzerinde gerilim endükler
üç fazlı asenkron motora enerjiyi verdiğimiz zaman L1 -L2 -L3 ARasında 120 derece faz farkı olduğu için döner bir manyetik alan yaratmış oluruz . içerisinde aliminyum çubuklu rotor olduğu için burada bir gerilim endüklenir .. rotorun içi sincap kafes olduğu için bu bir akım geçişine sebebiyet veriri.. işte tamda burda lens diyorki
3 HER ETKEN KENDİNİ OLUŞTURAN ETKENE KARŞI ZIT BİR KUVET OLUŞTURUR VE ALAN DIŞINA İTİLMEYE ÇALIŞILIR BUNA KISACA ZIT EMK DİYORUZ . (Yani rotorda oluşan idüklenmenin şekili ststora göre terstir. yani akım ters yöndedir )
bu etkiden dolayı alan dışına itilmeye uğraşılır . ama rotor her iki taraftan bağlı olduğu için bu itme kendini dönme olarak gösterir.. İlk anda bu zıt emk açısal hız 0 olduğu için 0 a eşittir ama . sonra çok yavaştan başlayıp rotor döndükçe hızlanmaya başlar işte kalkınma momenti burda başlar yani halk dilinde demeraj akımı dediğimiz akımlar oluşur her iki kuvet bir birine karşı zıt etki oluşturduğu için .
LENZ kanununa göre zıt EMK, büyümekte olan devre akımını küçültücü, küçülmekte olan devre akımını ise büyültücü yönde etki yapar.
yani motor kakınıp normal devrine gelene kadar bu devam eder .
güzel peki ne yana döner ? basit L1 -GELİR SONRA L2 SONRA L3 peki devir yönünü değiştirssek ne yapacaz 2 fazın yerini değiştireceğiz . bunu nasıl anlatayım köylü dilimle ha mercedesin armasını düşünün bu bizim aralarında 120 derece olan 3 fazımızı temsil etsin her hangi iki ucunun sırasını değiştirmeye çalışırsanız mutlaka ters dönecektir .. şimdi L1 L2 L3 İZAFİ ŞEYLER BİZİM ADLadlandırdığımız . ama bildiğimiz ney fazlar 120 derece birbirinin arkasından gelir nese kafa karıştırmayalım o başka konu ..
e tamam ne alakası var konuyla değilmi ? şu alakası var ..
şimdi 1 fazlı motordada aynı motor aynı stator evet güzel en başta yardımcı sargımızın olmadığını düşünelim ... motora elektirk verdik . hafif bir zırlama başladı
PEKİ BU MOTOR NE YANA DÖNECEK ? SİZCE?
bu motor en başta açısal 0 olduğu için
1- ilk hareketi saat yönüne doğru alabilirse sağa dönecek
2- ilk hareketi sat yönünün tersine alabilirse saat yönünün tersine dönecek
3- ilk hareketi alamazsa bu iki kuvvet savaşacak savaşacak biri birini yokedecek ya sigorta atacak ya motor yanacak savaş bitecek .. yani rotor uçları açıkta kalmış akım trafoso gibi olacak
O Halde yardımcı sargıyı devre dışında bıraktığımızda motora elektrik verip elimizle saağa çevirirsek motor sağa dönmeye başlıyacak sola çevirsek sola doğru dönmeye başlıyacak doğrumu ? doğru
PEKİ BİZ BUNU HEP ÖLEMİ YAPACAĞIZ . İLK MOMENTİ ELLEMİ VERECEĞİZ ?
tabikide hayır buna biz bir faz farkı yaratabilirsek ilk momenti verebilirsek biz bu motoru yapmış olacağız bunu nasıl yapacağız
1- omik direnç koyarsak akım ile gerilim aynı fazda o bizizm fazımızı değiştirmez işimizi görmez
2 endüktif yükte 90 derece geride olabilir. olabilir e zaten motor endüktif hımm buda olmaz
3 geriye son seçeneğimiz kapasitif yük koyarsak 90 derece ileri alabiliriz .
işte yardımcı sargıya kondansatör koyduğumuz zaman ilk ne tarafa doğru dönmesini istiyorsak ve ilk momenti vermek için motor kalkana kadar faz farkı oluşturmuş oluruz motoru kaldırırız motor kalkıncada bunu devreden çıkarırız ...
peki çıkarmasak ne olur ? motor 2 faza kalmış motor gibi çalışır basit ..
peki bu sargıyı nezaman çıkaracağız nasıl anlıyacaz motorun kalkıp kalkmadığını . her zaman doğru çalışan bir sistem yokmu röle möle ile uğraşmasak?
bunun için merkez kaç anahtarı koyacacağız .. o nasıl çalışıyor peki. şöle düşünün elinize bir ipe bağlı bir taş alın . elimiz kontak burda unutmayın . öyle düşünün en başta heç bir kuvet yok kontak kapalı akım geçiyor .. siz ipi çevirmeye başladığınızda elinizde bir kuvet oluşur ne kadar hızlı çeviriseniz elinizdeki kuvette artar bir yere geldiğinizde artık eliniziçeker . o taşın elinize uyguladığı kuvvete biz merkezkaç kuveti diyoruz ..
motorda bu bir ağırlık var serseri bir ağırlık ( serseri sanayi dilinde bağımsız hareket edebilen demek. serseri teker gibi her yöne giden yani . biz bunun altına bir yay koyalım motor çalışmaya başladığı anda bu ağırlıkta dönmeye başlar ne zaman kadar o yayın tansiyonu yenip kontağı açana kadar buda yardımcı sargıyı devreden çıkarır...
konu en ilkel olarak böyle arkadaşlar . gene herzamanki gibi anlatamamış olabilirm kelime bilgim yetmemiş olabilir bunun için siz şu konuları araştırsanız konuyu kendi kendinize öğreneceksiniz
1- emk nedir?
2 - zıt emk nedir ?
3- bobin direnç ve kondansatörlerin fazörleri nazıldır empedansı nedir .
kolay gelsin hepinize
