C/k Konusunda Önemli Nitelikte Açıklama

[Roboelektronik]

C/k konusunda bildiğiniz üzere hem bizler hem değerli ustalarımız zaman zaman yardımlaşma konusunda ayar hakkında ifadeler dile getirdik. Mevzuların nedeni, niçini iyi irdelendiğinde güzel noktalar açığa çıkmaktadır.


Her zaman C/k ayarı için;


C: İlk kademe kondansatör gücü, C'nin birimi kVAR

k: Akım trafo dönüştürme oranı olarak alınmaktaydı. k (Ör: 150/5) birimi dolayısıyla amperdir.

C/k dediğimiz bir sabitedir. kVAR değerine denk gelmektedir.


Örneğin;

C : 10 kVAR

k: 150/5 = 30

C/k = 0,33 kVAR mı olacak.


Bu yüzden şu ana kadar eski tip kullanılan rölelerde hesaplama hatası bulunmaktadır. ( Bu mantık ile çalışmayan eski röle varsa bilemem ama zannetmiyorum.)


Bildiğiniz üzere yeni nesil rölelerde C/k ayarı otomatik olarak yapılmakta. Röleye akım trafo oranını girdikten sonra, C/k otomatik ayarlanmaktadır. Peki röle sizce bunu nasıl hesaplamaktadır;


İlk kademedeki kondansatörün akımı / akım trafosu, yani ( amper / amper ) dolayısı ile C/k sabitesi doğru hesaplanmış olmaktadır. Yeni nesil rölelerde bir sorun yoktur fakat bazı röle üreticileri, üzülerek söylemek istiyorum. C/k ayarını otomatik yaptırtmakta ama neden böyle yapıldığını bilmemektedir. Otomatik yaptırmasına rağmen kullanım kılavuzunda C/k için açıklama yaptığı zaman ilk baştaki örneği vermektedir.


Böyle bir mevzunun kaynağı; nedeni, niçini yeterince araştırmayıp hazır bilgilerin sürekli kopyalanması, malesef.


Konu hakkında yorumlarınızı bekliyorum. Şu firma, bu firma diye açıklama yapmak yanlış olur. Önemli olan bunun doğruluğunu iyi anlamamız ve bilmemizdir.

 

[mesutelb]

Tam olarak neyi münazara edeceğimizi anlamamakla beraber (c/k nın ne olduğunu mu?);
C/k yı ben şöyle anlarım :

c/k değeri Reaktif güç röleleri sistemi kompanze ederken ;
-Kondansatör kademelerini devreye alırken ve çıkarırken bir tolerans değeri belirlemelidir.
-Güç üçgenini (aktif-reaktif-görünür) ki reaktif iki yönlüdür .İndüktif ve kapasitif olarak.
-RGR kondansatör devreye alıp bırakırken Aktif gücü yatayda düşünürsek toplam güç +y ve -y ekseni yada +Q ve -Q arasında gidip gelir ve Hedef Cosfi değerinde tutulmaya çalışılır.
İşte C/k değerine karşılık gelen bu bölgelerde ayar gidip gelir. C/k nın doğru ayarlanmaması bu bölgenin genişliğinin fazlaca artmasına (ki bu durumda İndüktif reaktif ve Kapasitif reaktif arasında uzun bir yolculuk yapar) Ya da azalmasına (ki bu durumda çok sık kademe alıp bırakma işleminin gerçekleşmesine) sebep olur..

RGR ayarlanan cos fi değerine kvar değeri en küçük kademe kondansatöre göre (gücüne göre) sırası ile alıp bırakarak ulaşır. (Bu tabii yeni nesil RGR lerin bazısında geçerli olmayabilir)

Aslında biz c/k ayarı yaparken iş kolay olsun diye firmalar kataloglarda şunu diyor:

c=1. kademe kond. gücü
k=akım trafosu dönüştürme oranı

Aslında doğru hesap bu değil
Doğru hesaplamada sistemin Faz-faz gerilim değeri - akım trafosu aranı -İlk kademe kondansatör gücü üçüde işin içindedir.

c/k = [Q/(k x Uh x1.73)]

Q: İlk kademe güç k : dönüştürme oranı Uh = Fazlar arası gerilim

Bildiğimiz gibi eski tip rölelerin bazılarında (en azından benim bildiklerim) besleme fazından hariç başka bir faz bağlanırdı..

 

[musallim]

Ufak bir düzeltme : 150/5=30

C/k >>> bunun için birim düşünme.

Eskiler analogdu ve bu ayarla(potansiyometre) içeride opampın (integral alan bir kısmı) geri beslemesi değiştirilir.

Yenilerde akım tr oranı yeterlidir.Geri kalan tüm ayarları yüklü programı yürüterek kendi hesaplayabilir.İçlerinde işlemcide ADC (analog-digital converter)var.Hatta biraz zorlasa oranıda bulabilir.

İşin temeli faz(iki farklı işaret arasındaki açı=zaman farkı olarak bakar olaya) farkı ölçümüdür.Biri şebeke işareti diğeri akım tr işareti.Örneklediği anda (genelde şebekenin sıfır geçişi referanstır) saymaya veya ölçmeye başlar ve ikinci işareti aldığı anda kaydeder.
Bunun için faz farkı ölçen , digital cosq metre gibi konulardaki anlatımlar daha iyi yardımcı olur.

 

[Roboelektronik]

Sayın musallim

Bildiğim kadarıyla reaktif güç kontrol rölelerin bunun tespiti için ilk kademedeki kondansatörün çektiği akımı baz almaktadır. Akım trafo bilgisini de siz manuel olarak girdiğinizde işlem çözülmekte. Fakat bu nokta kullanım kılavuzların ve diğer kaynaklarda C/k kavramı olarak geçmekte. kVAR değil amper kavramı olmalı. Bu konuda önemle değinmek istediğim büyük bir kavram yanlışlığıdır. Eksik yada hatalı düşündüğüm noktalar olabilir, yorumlarınızı bekliyorum.

 

[gunerdr]

açıkça söylemek gerekirse birileri bi zamanlarda bir algoritma tutturmuş ve bu algoritmanın temelinde C/k diye bir bölüm oluşmuş bunuda akım yönünü ayarlamakta kullanılmış ve her keste böyle olaya bakmış
olaya başka açıdan bakarsak
kond. yani kapasitif güç devreye girince akım sinyali gerilim sinyaline yaklaşır normal bağlantıda
eğer bunun tersi oluyorsa ölçüm yaptığınız akım sinyalini yazılımsal 120 derece kaydırırsın olay düzelir .
geçen bir arkadaşın firmasına gittik bir kontrol rolesi bozulmuş nedenide 1. kademe çıkışı muhtemel rolenin içinde problem var. çıkış bozulmuş ve cihazda otomatik c/k yapamadığı için çalışmıyor.
ilker abinin bir lafı var olayın içinde iseniz olayın biraz üzerine çıkın eğer yine problemler varsa dahada üzerine çıkın olaya kuş bakışı bakın oradan bir çok problemi görebilirsinz
olayların içinde sıkışınca çözüm noktasıda daralıyor. geniş bakıldığında daha net olaylar gözükebiliyor
saygılar

 

[Roboelektronik]

Yapılan yorumlara katılmaktayım. Burada önemle dikkat çekmek istediğim mevzu manuel girilen C/k değerlerinde yapılan hata ve şu anda devam eden C/k diye adlandırdığımız kavram hatasıdır.


Bu konuda C diye adlandırdığımız simge bir güç ifadesidir. C, kapasitif reaktif gücü ifade eder ve birimi kVAR'dır. C/k ayarı diye bahsettiğimiz meselede röle bu ayar için C'yi nasıl tanıyor sizce.


İlk kademedeki kondansatörün çektiği akım ölçülmektedir. Röle bu akım değerini ölçer ve akım trafo oranına böler. Böylece bu ayar sahası ayarlanmış olur. Burada C ( kVAR ) değil akım ( amper ) değeri ölçülür. Yeni nesil rölelerde problem yok, ama yanlış bir önemli kavram hatası, telafuz hatası yapılmaktadır. Eski tip, bu ayarın manuel girildiği sistemler dolayısı ile hatalı girilmiş olmaktadır. C/k kavramı yerine A/k yada A1/k yada 1. Kademedeki Kondansatörün Çektiği Akım/k demeliyiz.

 

[musallim]

Tartışmanın (bu kelime bana az ters geliyor,müteala-bu da eski ) uzamasında yarar var ve seviyorsunuz diye düşündüm.

Eskide olsa yenide olsa C (kondansatörün değeri) ölçmek zor değil.
Akım ve gerilim biri diğerinden öncede sonrada olsa tam olarak ölçülebilen değerler.Devreye giren kondansatör akım çeker + aradaki farkı (zaman) kaydırır.Bu iki değere göre hem kondansatör değeri(gücü) hemde o anki cosq değeri hesaplanabilir.

 

[zefiran]

eski sistemlere bakarsak c/k mantıklı geliyor . çünkü tüm kondansatörler aynı sığada .dolayısıyla röle devreye aldığı zaman aynı kondansatörü görüyor. ancak tek faz üzerinden yapılan bir kompanzasyon türkiye şartların pek sağlıklı değil .çünkü bir faz kapasitif olduğu halde röle diğer faz yani bilgi aldığı faz endüktif ise sisteme kapasitif veriyor. bir fazı düzelteyim derken diğer fazların kapasitifini arttırıyor.bu sistemler artık yavaş yavaş kalkıyor .en azından ben tek faz üzerinden yapılan bir kompanzasyon sistemi gördüğümde hemen değiştiriyorum roleyi .

 

[Fatih DİNÇ]

C/k konusunda bildiğiniz üzere hem bizler hem değerli ustalarımız zaman zaman yardımlaşma konusunda ayar hakkında ifadeler dile getirdik. Mevzuların nedeni, niçini iyi irdelendiğinde güzel noktalar açığa çıkmaktadır.


Her zaman C/k ayarı için;


C: İlk kademe kondansatör gücü, C'nin birimi kVAR

k: Akım trafo dönüştürme oranı olarak alınmaktaydı. k (Ör: 150/5) birimi dolayısıyla amperdir.

C/k dediğimiz bir sabitedir. kVAR değerine denk gelmektedir.


Örneğin;

C : 10 kVAR

k: 150/5 = 30

C/k = 0,33 kVAR mı olacak.


Bu yüzden şu ana kadar eski tip kullanılan rölelerde hesaplama hatası bulunmaktadır. ( Bu mantık ile çalışmayan eski röle varsa bilemem ama zannetmiyorum.)


Bildiğiniz üzere yeni nesil rölelerde C/k ayarı otomatik olarak yapılmakta. Röleye akım trafo oranını girdikten sonra, C/k otomatik ayarlanmaktadır. Peki röle sizce bunu nasıl hesaplamaktadır;


İlk kademedeki kondansatörün akımı / akım trafosu, yani ( amper / amper ) dolayısı ile C/k sabitesi doğru hesaplanmış olmaktadır. Yeni nesil rölelerde bir sorun yoktur fakat bazı röle üreticileri, üzülerek söylemek istiyorum. C/k ayarını otomatik yaptırtmakta ama neden böyle yapıldığını bilmemektedir. Otomatik yaptırmasına rağmen kullanım kılavuzunda C/k için açıklama yaptığı zaman ilk baştaki örneği vermektedir.


Böyle bir mevzunun kaynağı; nedeni, niçini yeterince araştırmayıp hazır bilgilerin sürekli kopyalanması, malesef.


Konu hakkında yorumlarınızı bekliyorum. Şu firma, bu firma diye açıklama yapmak yanlış olur. Önemli olan bunun doğruluğunu iyi anlamamız ve bilmemizdir.

Eksik bilgi;

C/k bir bant aralığı olarak tanımlanır; ne kVAr, ne de Amper/Amper gibi bişey değildir.

C/ k = (2/3)x(kondansatör akımının akım trafosu sekonderinden okunan değeri)

Çok basit olarak Bir reaktif güç kontrol rölesi akım ve gerilimi baz alır. Okuduğu akıma göre anahtarlama yapar. Burada ihtiyaç olan şey gereksiz anahtarlamalardan kaçınmak için bir histeresiz eğrisi yada bir bant aralığı tanımlanmasıdır.
Röle akım bilgisini Akım trafosunun (CT) sekonderinden aldığı için, kondansatör akımını rölenin algılayacağı duruma getirmek gerekir.Bu işlem kondansatör akımının akım trafosu dönüştirme oranına bölünmesi suretiyle yapılır.

Ör:
25 kVAr kondansatör akımı Ic = 36 A dir.
2500/5 akım trafosu için ;
CT ratio (akım trafosu dönüştürme oranı) ; 500 dür.
Rölenin algıladığı akım ise;
Ics = 36/500 = 0,072 A dir.

C/k ise ; (2/3) x Ics = 0,67 x 0,072 = 0,048 dir.

bu şu demektir; 25 kVAr için seçilen c/k aralığının dışına çıkıldığında anahtarlama yap. 16,75 kVar indüktif 'i geçince kademe al ve 16,75 kapasitifi geçince kadmeyi devreden çıkar.

İlla ki 2/3 ü kadar mı seçmeli? Hayır. C/k çok küçük seçilirse aşırı anahtarlama yapılır, çok büyük seçilirse hassasiyet kaybolur.

 

[Roboelektronik]

Yapılan yorumlara katılmaktayım. Burada önemle dikkat çekmek istediğim mevzu manuel girilen C/k değerlerinde yapılan hata ve şu anda devam eden C/k diye adlandırdığımız kavram hatasıdır.


Bu konuda C diye adlandırdığımız simge bir güç ifadesidir. C, kapasitif reaktif gücü ifade eder ve birimi kVAR'dır. C/k ayarı diye bahsettiğimiz meselede röle bu ayar için C'yi nasıl tanıyor sizce.
[/B][/I]

Sayın Fatih DİNÇ


* Burada anlatmak istediğim daha önce de belirttim ama önceki mesajları okumadan cevap yazılıyor malesef. Tekrar tekrar aynı şeyleri söylemeyelim. Forum kirliliğine neden olacaktır. Yukarıdaki mesajları dikkatlice okuyunuz.


* 2/3 oranı nereden gelmektedir, röle tasarımı yapan arkadaşlarımız yazılımlarında 2/3 oranını acaba C/k hesaplamasında kullanmaktalar mı.