Kramayer & Pinyon

[recep89]

Yaptığınız kramayerli cnc routerin son halini fotolarini veya videosunu koyabilir misiniz

 

[mehmetkose]

DÜZ DİŞLİLER (SPUR GEARS)

En sık rastlanan dişli tipi silindirik, düz dişlilerdir. Bunlarda dişler şaft eksenine paralel ve düzdür. Bu dişlilerin avantajları İmalat maliyetlerinin düşük olması, eksenel kuvvet aktarmamaları ve bakımlarının kolay olmasıdır.

Dezavantajları ise gürültülü çalışmaları ve dişli gruplarında yüksek indirgeme oranı sağlanamamasıdır. Yüksek indirgeme oranı sağlanması için bu dişli gruplarının bir kaç kademeli olarak tahrik aktarımında bulunmaları gerekir.

HELİS DİŞLİLER
Bunlarda düz dişliler gibi silindirik geometriye sahip dişlilerdir. Düz dişliden farkları dişlerin helisel olmasıdır. Bu dişlilerin en önemli avantajı aynı büyüklükteki düz dişliye nazaran daha yüksek değerlerde yük taşıyabilmeleri, daha sessiz ve daha yüksek hızlarda çalışabilmeleridir.
Helisel dişli çiftlerinde bir diş diğerinden ayrılmadan önce komşu diş diğer dişli ile temasa geçtiği için daha hassas ve daha sessiz çalışırlar. Bir helisel diş çiftinde dişlilerin biri sağ helis ise diğeri sol helis dişlidir.Bu dişlilerin en büyük dezavantajı iseşaft ve yataklaraeksenel yönde kuvvet iletmeleridir...

Ben bu konudan pek anlamam ama(her ne kadar Makina ve ekipmanları konusunda bir üniversite bitirmeme ve de bakımın ve mekanik tecrübenin en üst düzeyde olması gereken ve bu alanda yapılacak en küçük bir hatanın yada ihmalin dahi faturasının binlerce lira olarak geri dönen bir fabrikada mekanik bakım onarım ustası olarak çalışmama rağmen) helis dişlilerin hem sessiz hemde yüksek tork gücü gerektiren yerlerde çok hassas ve de çok sessiz bir şekilde sorunsuzca çalıştığını bilen biriyim, yalandan kim ölmüş derken neye göre böyle bir yargıya varılmış anlam veremedim... cnc router için çok hassas ve çok hızlı hareket istenir ve bunu ancak helis kramayer ve helis pinyon ile sağlarsınız... ister motor miline doğrudan takın ister aktarma organları ile kullanın ama sonuçta helis dişli her zaman avantaj sağlayacaktır... eğer motor miline doğrudan takılacak ise yaylı bir mekanizma ile sistemin korumaya alınması gereklidir... diğer aktarma organlarında harici bir gerdirme kullanmaya gerek yoktur.. sadece motor bağlantı civatalarının yerini açılı soket olarak açılması yeterlidir... neyse ben sadece helis dişli olmaz kesinlikle düz dişli kullan dendiği için fikrimi söylemek istedim.

Not: Yukarıdaki açıklama alıntıdır...

 

[KAZIMUGUR]

Step motorlar nominal değerlerinde "sıcak" çalışan motorlar.
Isıl genleşmelerden dolayı milleri yatağa sabit değildir.
Aslında yüksek güçlü vibratatör motorları gibiler hariç tüm motorlarda durum aynıdır.
Bunun için yataklar sıkı çakma yapılmaz.
Bunun için yatakların en az birine yaylı pul konulur.
Bunun için motor milleri kolayca ~~1mm kadar ileri geri oynar.
Bunun için özel tip vida sonlandırma rulmanları kullanılır .

Resimdeki gibi doğrudan montajlanmışsa , helis dişli , hareketin bir kısmını eksen hareket yönünde değilde ona dik yönde harcar.
Ha adım kaçırmış ha başka yöne çalışmış.
Hani ne derler cnc ler çok hassastır..
..Çok yüksek güçlerde bu kuvvet yabana atılamayacak değerlere ulaşır ve piyasanın çavuş dişli dediği , açıları karşıt çift , helisel dişli kullanılır.
Ben cnc lerde böyle yapılar görmedim.

Ama tabii hukuki bir yasak da görmedim.
Ben yaptım oldu diyenler yapabilir .

İster helisel ister düz dişli , ölçülerine uygun yapılırsa kesinlikle boşluk olmaz.
Biri hassas diğeri boşluklu denemez.
Helisel dişlilerde diş temas boyları dişli et kalınlığından fazla olduğu için daha yüksek değerlerle yüklenebilir.
Hesap yapmasını bilenler 20-30 mm çapta 20 mm kalınlıkta dişliye 10-20Nm motorun bindireceği yükü hesaplayabilir.
Böylece kırılır mı yamulur mu çalışır mı öğreniriz.

Düz dişliler de tek diş çalışmaz ! :

Mardin deki okusforud ile Oxford daki Oxford farklı bir şey demek ki.

 

[KAZIMUGUR]

Rack and pinyon larla ilgili bir kaç video :

İlk videodaki üretici mühbilgilericomu okumuş kesin .
Ama tedbirini de almış gibi motor kadar yataklar var sanki.

Bu okumamış kesin :

Teoriye göre hassas olmaması gerekiyor ama adam çok titiz :

Nexen in başka videolarıda var , bulup izleyin .

 

[mehmetkose]

O okumamış kesin dediğiniz firma; boşluksuz planet dişli kutuları ve eksenel hareket mekanizmaları üzerine dünyada ün yapmış nadir firmalardan, kullandığı o meşhur Rack and Pinyon dediğiniz, TÜRKÇE olarak kremayer ve pinyon dişli yapısını incelerseniz nasıl bir sistem kullanarak yaptığını görürsünüz... Yapı olarak yuvarlak diş yapısına sahiptirler ve kesinlikle ama kesinlikle BOŞLUKSUZ değildirler....!!! Birbirine sürtünen iki metal parçası size ısı ve aşınma olarak geri döner... Mekanikçiler olarak karşılaşmak isteyeceğimiz son durumlardan biridir bu..!!! ( Ayrıca ilköğretim fen bilgisi derslerinde işlenmiştir sürtünme konusu ...!! ) Boşluk konusuna gelince BOŞLUKSUZ olması imkansız da ki kastım; sürtünmesi muhtemel iki metal parça için yağlama yaptığımızda iki malzeme arasında bir film tabakası oluşmasına sağlarız... biz göz ile baktığımızda her nekadar sürtünür görsek de o aslında birbirine değmeden yağ filmi üzerinde yuvarlanır... (Teknik olarak Mardin' imiz deki oxusforud da da o ingiliz keferesinin oxfordun da kanıtlanmıştır itiraz götürmez...) gelelim helis dişli ile düz dişli olayına, helis dişli diş yapısı itibari ile abartılı söylüyorum teknik kanıtlarını da gerekirse yazarım ve resimlerim... 1. diş kremayer üzerinde yuvarlanıp üzerinden ayrılmadan takibeden diğer 3 yada 4 diş (çapa göre değişir) kremayer üzerine oturur yada temasa başlar.. bu demek oluyor ki güç olayında bir süreklilik var... ve yük tek taraftan devamlılık gösterdiğinde olası boşluklar (yük olduğu sürece) en aza indirgenmiştir... ( sıfır boşluk demiyorum imkansız çünkü...!!! en aza indirgenmiştir....! ) üz dişli de ise; dişler yapısı gereği pinyonun dişi kremayer üzerinden ayrılırken takip eden ikinci diş sadece kremayere temas etmeye başlar yükü karşılamaz sadece yük almaya başlar.... fark burada..! anlmayana yeniden resimli, videolu, teknik kanıtlı olarak (Mardin' deki oxusforud omak kaydı ile ) yeniden yazarım, vaktim kısıtlı işe gitmek zorundayım....

 

[KAZIMUGUR]

Yağ filmi olmasa da dişli sistemler biri birine sürtünmez biri diğeri üzerinde yuvarlanır.
Aşınma sebebi sürtünme değil ezilme olabilir.
Kullanılan motorlar en fazla 20Nm hele ki bizim buralardaki garibanların motorları 4.5Nm .
Bu değerlerdeki sistemlerde , ne kadar yük oluşur ne kadar yük ne kadar zamanda ne kadar boşluk oluşturur helis olursa kaç sene düz olursa kaç saat dayanır.. gibi hesapları bekleriz tabii .
İster hesap ister resim ister video.
Hatta ısıl işlem görmüş malzeme ile görmemiş olanların hesapları da olursa ala olur.

Acelemiz yok bekleriz , ne zaman müsait olursa ..


---------

"Helis dişli kullanılamaz" algısını ," özel olarak yataklamadı ise ( ileri geri hareketi önlemedi ise ) kullanılamaz" olarak değiştirmeni öneriyorum.
Kuvvet karşısında ileri geri yük oluşumu ve bu yükün motor milini ileri geri hareket ettirebileceği gerçeği ve bu ileri geri hareketin adım kaçırma ile eş anlamlı olduğunu hayal etme zor oluyorsa , marj taşağı tarafından sürülmeyen , sadece baskı yayı ile oluşan direnç ile ileri çıkıp teması sağlayan kavramaları inceleyebilirsiniz.
Genel olarak BENDİX kavrama diye bilinirler.

İleri geri giden dişlinin içi helis dişli olduğu için ileri geri hareket yapabiliyor..

----------

Boşluksuz sistem olmaz , deyimi genel anlatımdır.
Teorik olarak boşluksuzluk moleküler bağın kurulmuş olması yani tek bir katı olmak demektir , evet bu durumda hareket olmaz.
Yağ filmi sınırı tek molekül yağın kalınlığı kadardır.
Yani bu noktadan sonra yağ filmi parçalanır (moleküler yapı bozulur) .
Yağlama yapılamaz ama hareket mümkündür.
Bu kalınlık "moleküler boyutlardadır" , bilinen en hassas cnc nin sınırlarından çok daha küçük boyutlar yani.

Teori ile arasında sadece bir adım olan "boşluksuz" sistemler için "harmonik drive" ları inceleyebilirsiniz.(zero backlash olarakda bilinirler)

Kalite cnc lerin dişli kutularında kullanılırlar ..

 

[furkanyilmaz11]

Konu başlığını görmüşken benimde bazı sorularım vardı onları sorayım ama öncelikle o makineye 12Nm lik step motor gereksiz bir tork değil mi? Nema 23 motorlarla bile çok rahat çalışır gibi geldi bana o makine...

Benim soruma gelirsek, söylenilenlere göre helis daha sessiz olmuyormuş!. Ben bi makinede normal dişli kullanmıştım berbat bi ses vardı ben de helise çevirmek zorunda kaldım. Bahsettiğim makina bu projedeki gibi ufak bi makina değildi. Ağır bi makineydi ve servo falan kullanmıştık 0.75kw. Acaba ben mi biyeri atlıyorum? Helis kullanınca sesi kesti. Düz dişliyle de sessiz çalıştırabilir miyim? Neden yapıyor o sesi? Nasıl bir ses diye sorarsanız traktör sesi gibi tanımlayabilirim, öyle kalmış aklımda..


KontrolKalemi Mobile ile gönderildi.

 

[KAZIMUGUR]

Dişliler olması gereken formlarda değilse ses yapar.
Yeni olması bir şey ifade etmez.
Düzgün doğrusal hareket ile dairesel hareketin aynı hız/açısal hız da hareket etmesi için gereken pinyon formu çok önemlidir.
Fiyatlara dikkat ederseniz , ısıl işlem görmüş ve taşlanmış gibi katlanan rakamlar görürsünüz.
Kıyaslamak için mesela aynı türde yapılmış farklı marka redüktörlerin biri sessiz olabilirken diğeri daha çok seslidir.
Hareketin yön değiştirdiği ve genelde helisel dişlilerin kullanıldığı avuç taşlamanın biri bir kaç duvar sonrası duyulmaz olurken bir diğeri 7 mahalle öteden duyulabilir..

 

[mehmetkose]

dişlilerde diş formlarının taşlanmış olduğunu hiç görmedim, gören varsa yada taşlattım diyen varsa yaptırdığı yerin adresini paylaşırsa sevinirim. Sırf mesaj yazmak için değil, bilgi paylaşmak için yazmak bence daha doğru... dişler birbiri üzerinde yuvarlanırken eğer arada yağ filmi yok ise sürtünmek mecburiyetindedir.. belki yaş itibari ile gözleminiz yuvarlanma olabilir ama bu kim ne derse desin sürtünmedir... gerekir ise termal kamera ile çekilmiş görüntüleri mevcuttur... araştırılıp bakılabilir... metal metal sürtünmesi ısı ve aşınma olarak geri döner... arada kesinlikle ama kesinlikle bir film tabakası olmalıdır. bu şuna benzer... vücuttaki eklem yerlerinde ilik yada adı herne ise kaygan malzeme olmaz ise kemik aşınması olur ki bu sizin yaştakilerin genel kronik sorunudur(@KAZIMUGUR) ozaman ne yaparsınız gider eklemleriniz ile ilgili cerrahi işlem yaptırırsınız.... bu konu ile ilgili yeteri bilgi sahibi değilseniz başkalarını farklı yollara yönlendirmeyin....

 

[KAZIMUGUR]

Klasik tavırlarınız..
Yataklaması uygun yapılmamış (ileri / geri hareketi engellenmemiş) helisel dişli sistem cnc için olmaz diyorum , ısrarla sürtünme aşınma ısı diyorsun , başka yerlere çekiyorsun.
Yorum okuyucuların.