SerkaN
Üye
- Katılım
- 2 Mar 2006
- Mesajlar
- 195
- Puanları
- 6
- Yaş
- 41
ÖNSÖZ
Komponent egitimlerimiz esnasinda isteklerinizi göz önünde bulundurarak, faydali
olacagina inandigimiz komponent el kitabinin ilk versiyonunu söz verdigimiz gibi
bitirdik. Bu kitapçigi hazirlamaktaki gayemiz fabrika içindeki çalisanlarimizin islerine
daha hakim olmalarini saglayarak verimli ve tatminkar bir çalisma elde etmekti.
Görselligin belleklerde daha kolay yer etmesi düsüncesinden yola çikarak komponentleri
resimli olarak tanitmanin ve haklarinda bilgi vermenin daha uygun olacagini düsündük.
Bu konudaki çalismalarimiz sizlerden gelen istekler dogrultusunda daha da
detaylandirilarak devam edecektir. Kitapta gördügünüz tüm aksakliklari veya bunlar
hakkindaki daha detayli isteklerinizi lütfen bize çekinmeden bildirin.
Bu kitabi hazirlarken emegi geçen Ç.Asena Ayanoglu, Cengiz Tarhan, Cengiz Takit,
Banu Zeybel ve Tayfun Gürgen arkadaslarimiza tesekkür ederim.
Komponent el kitabinin hepinize faydali olmasi dilegiyle.
Hakan Saraçoglu
Aralik 1997
Dirençler Elektrik ve elektronik devrelerde akım geçisini sınırlamak ya da bir gerilim düşümü sağlamak için kullanılan malzemedir.
Ayarlı direnç Gerilim veya akımın değiştirilmesi istenen devrelerde kullanılır.
Karbon film direnç Genel amaçlı en çok kullanılan dirençtir. Aşırı güç yüklemesi olmayan, fazla kararlilik gerektirmeyen normal sıcaklıkta her devrede çalışabilir.
Metal film Karbon dirençlerin çalışamayacağı yüksek kararlılık ve duyarlılık gerektiren uygulamalarda kullanılır.
Metal glaze direnç Ani yüksek darbelerin (pulse) görülebileceği devrelerde kullanılır. Örn: Iki toprak arasında izolasyonu sağlamak için kullanılabilir.
Metal oksit direnç Güç kaybının fazla olduğu uygulamalarda kullanılır.
Paket direnç Aynı özellikte ve belli bir şekilde birbirine bağlanmış (örn paralel) dirençler yerine kullanılabilir.
Sigorta direnç akım sınırlaması gereken yerlerde devreyi korumak amacıyla kullanılır.
Taş direnç En zor kosulların direncidir. Düışük toleranslı, yüksek güç kaybı olan uygulamalarda kullanılır. Örn:
Besleme katı.
Termistör PTC sıcaklıga bağlı olarak çok kısa sürede büyük direnç değerine ulaşarak, elektriksel olarak devreyi açabilecek konumlarda kullanılır.( Örn: TV’den degauss’u devreden çıkarmak için kullanılır.)
Yanmaz metal oksit film Elektronik devrelerin yanma tehlikesi olan bölümlerde kullanılır.
Yüzeye monteli direnç (SMD) Küçük boyutlarda kart üretmek için kullanılır. Örn: GSM.
Çift yüzlü kartlarin lehim yüzüne yerlestirmek için kullanılır. (Lehimi PCB yüzeyinden aldığı için)
Kondansatörler
Ayarlı kapasitör Gerektiginde devrede ayar yapmak için (örn: frekansi degiştirmek için) kullanılır.
Elektrolitik kapasitör Büyük kapasite değerlerinin gerektigi filtreleme, bağlama (coupling), ve köprüleme (bypass) uygulamalarında kullanılır.
Metalize polyester Düsük maliyetli ve orta düzeyde elektriksel özelliklere sahip genel uygulamalarda kullanılır. EMI/RFI bastirma, DC bloklama, bağlama(coupling), köprüleme(bypass) için kullanılır. (EMI: Electromagnetic Interference RFI: Radio interference frequency) ClassX: kısa devrenin tehlikeli elektrik şokları yaratmasını engellemek için kullanılır. Örn TV şasesinde sigortadan önce takılıyormuş.(X2 tipi) Güvenlik (SAFETY) malzemesidir.
Metalize polypropylene Yüksek akım ve darbe olan devrelerde kullanılır. Özellikle saptırma ve SMPS devrelerinde.
Polystyrene bağlama ve akordlama kondansatörü. RF, IF ve tasıyıcı frekansı filtrelerinde (haberleşmede) kullanılır.
Polypropylene Akordlama, filtreleme, zamanlama devrelerinde; osilatörde, darbeli(pulse) devrelerde kullanılır.
Seramik-1 Sıcaklığın diğer devre elemanların değerlerinde neden olduğu degişiklikleri dengelemek için kullanılır. 10MHz’lere kadar çalışabilir.
Seramik-2 Köprüleme kondansatörü (Bypass cap): Bir devrede bazı devre elemanları etrafında alternatif akıma düsük empedansli bir yol sağlamak amacı ile bağlanan bir kondansatör. bağlama kondansatörü (Coupling cap): Gerilimleri birbirinden farkli iki devre katını birleştirmek için kullanılır. (DC yi geçirmez AC yi geçirir.) Topraklama kondansatörü (Decoupling cap): bazı noktaları topraga bağlamak için kullanılır. Filtreleme kondansatörü: bazı frekanslari filtrelemek için kullanılır.
Seramik-yüksek gerilim Devrede yüksek gerilim sıçramalarının olabileceği yerlere konulur.(Koruma için)
Yüzeye monteli kapasitör (SMD) Küçük boyutlarda kart üretmek için kullanılır. Örn: GSM.
Çift yüzlü kartlarin lehim yüzüne yerlestirmek için kullanılır. (Lehimi PCB yüzeyinden aldığı için)
Diyotlar
Diyot Tek yönde akımin akmasinin istendiği tüm kullanım alanlarında kullanılır. Alternatif akımn degişken doğru akıma çevrilmesi, bir yönde tıkama yapılması gereken her yerde kullanılır.
Köprü doğrultma Alternatif akımin değişken doğru akıma çevrilmesi için regülasyon girişinde kullanılır.
Led( ligth emiitting diyot) Güç gösterge ışığı olarak cihazların ön panellerinde,dijital gösterge devreleri gibi bir göstergenin gerektiği her yerde kullanılır.
Varikap,tuning diyotu Bobinlerle paralel olarak bağlanarak osilasyon üretmek amacıyla osilatör ve frekans kontrol devrelerinde kullanılır. TV da tunerde,referans frekanslarin üretildiği osilatörlerde kullanılır.
Zener diyot Referans gerilimi,sabit gerilim,gerilim kirpma ve gerilim kilitleme işlemlerinin gerektiği yerlerde kullanılır.
Resonatörler
Kristal rezonatör Çok sabit bir frekansta isaret istenen yerlerde kullanılır. Çok yaygın örnek: Mikro kontrolör saat girişi. (Frekansi sicaklikla lineer olarak degişenleri sicaklik algilayicilarında kullanılabilir.)
Seramik rezonatör Çok sabit bir frekansta isaret istenen yerlerde kullanılır. Çok yaygın örnek: Mikro kontrolör saat girişi.
Hoparlör. Ses çıkışı istenen yerlerde kullanılır.
Sigorta Korunacak devre elemanindan önce kullanılır. akım ve gerilim değerleri üzerinde yazılı . bazılarını üzerinde renk kodlamasi da var. Bundan başka yazarken kesme süreleri de
belirtilebiliyor: FF: çok hizli F: Hizli M: Orta hizda T: Gecikmeli TT: çok gecikmeli
Tuner Hazır devre modülüdür. Daima metal bir kutu içine monte edilir. Madeni kutu kalin ve çoklu tel ile şaselenir. Böylece yüksek frekansta çalışan devreler dış etkilerden korunmuş olur (ekranlama).
Hava nüveli bobin RF sebekelerinde,telekominikasyon cihazlarında ve ses sistemlerinde kullanılır.Tuner içinde tunerin koruma altında olduğu düşünülerek hava nüveli bobinler kullanılmistir.
Line filter(hat filtresi) Elektronik cihazlarin(TV) besleme gerilimlerindeki istenmeyen gürültüleri filtre etmek amacı ile hat girişlerinde kullanılır.
Saw filter Telekominikasyon alanında kullanılan tüm alıcılarda ara frekansin filtre edilmesi amacıyla kullanılır. TV sistemlerinde tuner çıkışında ara frekans filtresi amacı ile kullanılır.
Toroid şok bobinleri Hat dengeleyici komponent ve güç kaynaklarında filtre olarak kullanılır.100 KHz’e kadar olan anahtarlamalı güç kaynaklarında ve yüksek çözünürlüklü CRT displaylerde filtre ve enerji depolama endüktörü olarak
Linearty TV’nin horizantal katında linearitesini düzeltmek amacıyla kullanılır.
Line driver FBT ve saptirma bobinlerini süren trafoyu tetiklemek ve RGB sürücü entegresi ile trafoyu yalıtmak amacıyla kullanılan trafodur. giriş sinyalini çıkışta 15-16 kata çıkartır.
Fbt (flyback transformer) TV tüpünün çalışması için gerekli olan ana gerilimi (20-27kV), fokus voltajı(3.5-9kV), screen voltajı (300-1600V) ve tüp kartı için 200V’luk gerilimlerin alındığı trafodur. bazı FBT’lerin içinde balider direnci vardır. Bu direnç tüpün, TV kapatıldıktan sonra desarj olmasını sağlar.
Dökümanı Ekten indirebilirsiniz.
Komponent egitimlerimiz esnasinda isteklerinizi göz önünde bulundurarak, faydali
olacagina inandigimiz komponent el kitabinin ilk versiyonunu söz verdigimiz gibi
bitirdik. Bu kitapçigi hazirlamaktaki gayemiz fabrika içindeki çalisanlarimizin islerine
daha hakim olmalarini saglayarak verimli ve tatminkar bir çalisma elde etmekti.
Görselligin belleklerde daha kolay yer etmesi düsüncesinden yola çikarak komponentleri
resimli olarak tanitmanin ve haklarinda bilgi vermenin daha uygun olacagini düsündük.
Bu konudaki çalismalarimiz sizlerden gelen istekler dogrultusunda daha da
detaylandirilarak devam edecektir. Kitapta gördügünüz tüm aksakliklari veya bunlar
hakkindaki daha detayli isteklerinizi lütfen bize çekinmeden bildirin.
Bu kitabi hazirlarken emegi geçen Ç.Asena Ayanoglu, Cengiz Tarhan, Cengiz Takit,
Banu Zeybel ve Tayfun Gürgen arkadaslarimiza tesekkür ederim.
Komponent el kitabinin hepinize faydali olmasi dilegiyle.
Hakan Saraçoglu
Aralik 1997
Dirençler Elektrik ve elektronik devrelerde akım geçisini sınırlamak ya da bir gerilim düşümü sağlamak için kullanılan malzemedir.
Ayarlı direnç Gerilim veya akımın değiştirilmesi istenen devrelerde kullanılır.
Karbon film direnç Genel amaçlı en çok kullanılan dirençtir. Aşırı güç yüklemesi olmayan, fazla kararlilik gerektirmeyen normal sıcaklıkta her devrede çalışabilir.
Metal film Karbon dirençlerin çalışamayacağı yüksek kararlılık ve duyarlılık gerektiren uygulamalarda kullanılır.
Metal glaze direnç Ani yüksek darbelerin (pulse) görülebileceği devrelerde kullanılır. Örn: Iki toprak arasında izolasyonu sağlamak için kullanılabilir.
Metal oksit direnç Güç kaybının fazla olduğu uygulamalarda kullanılır.
Paket direnç Aynı özellikte ve belli bir şekilde birbirine bağlanmış (örn paralel) dirençler yerine kullanılabilir.
Sigorta direnç akım sınırlaması gereken yerlerde devreyi korumak amacıyla kullanılır.
Taş direnç En zor kosulların direncidir. Düışük toleranslı, yüksek güç kaybı olan uygulamalarda kullanılır. Örn:
Besleme katı.
Termistör PTC sıcaklıga bağlı olarak çok kısa sürede büyük direnç değerine ulaşarak, elektriksel olarak devreyi açabilecek konumlarda kullanılır.( Örn: TV’den degauss’u devreden çıkarmak için kullanılır.)
Yanmaz metal oksit film Elektronik devrelerin yanma tehlikesi olan bölümlerde kullanılır.
Yüzeye monteli direnç (SMD) Küçük boyutlarda kart üretmek için kullanılır. Örn: GSM.
Çift yüzlü kartlarin lehim yüzüne yerlestirmek için kullanılır. (Lehimi PCB yüzeyinden aldığı için)
Kondansatörler
Ayarlı kapasitör Gerektiginde devrede ayar yapmak için (örn: frekansi degiştirmek için) kullanılır.
Elektrolitik kapasitör Büyük kapasite değerlerinin gerektigi filtreleme, bağlama (coupling), ve köprüleme (bypass) uygulamalarında kullanılır.
Metalize polyester Düsük maliyetli ve orta düzeyde elektriksel özelliklere sahip genel uygulamalarda kullanılır. EMI/RFI bastirma, DC bloklama, bağlama(coupling), köprüleme(bypass) için kullanılır. (EMI: Electromagnetic Interference RFI: Radio interference frequency) ClassX: kısa devrenin tehlikeli elektrik şokları yaratmasını engellemek için kullanılır. Örn TV şasesinde sigortadan önce takılıyormuş.(X2 tipi) Güvenlik (SAFETY) malzemesidir.
Metalize polypropylene Yüksek akım ve darbe olan devrelerde kullanılır. Özellikle saptırma ve SMPS devrelerinde.
Polystyrene bağlama ve akordlama kondansatörü. RF, IF ve tasıyıcı frekansı filtrelerinde (haberleşmede) kullanılır.
Polypropylene Akordlama, filtreleme, zamanlama devrelerinde; osilatörde, darbeli(pulse) devrelerde kullanılır.
Seramik-1 Sıcaklığın diğer devre elemanların değerlerinde neden olduğu degişiklikleri dengelemek için kullanılır. 10MHz’lere kadar çalışabilir.
Seramik-2 Köprüleme kondansatörü (Bypass cap): Bir devrede bazı devre elemanları etrafında alternatif akıma düsük empedansli bir yol sağlamak amacı ile bağlanan bir kondansatör. bağlama kondansatörü (Coupling cap): Gerilimleri birbirinden farkli iki devre katını birleştirmek için kullanılır. (DC yi geçirmez AC yi geçirir.) Topraklama kondansatörü (Decoupling cap): bazı noktaları topraga bağlamak için kullanılır. Filtreleme kondansatörü: bazı frekanslari filtrelemek için kullanılır.
Seramik-yüksek gerilim Devrede yüksek gerilim sıçramalarının olabileceği yerlere konulur.(Koruma için)
Yüzeye monteli kapasitör (SMD) Küçük boyutlarda kart üretmek için kullanılır. Örn: GSM.
Çift yüzlü kartlarin lehim yüzüne yerlestirmek için kullanılır. (Lehimi PCB yüzeyinden aldığı için)
Diyotlar
Diyot Tek yönde akımin akmasinin istendiği tüm kullanım alanlarında kullanılır. Alternatif akımn degişken doğru akıma çevrilmesi, bir yönde tıkama yapılması gereken her yerde kullanılır.
Köprü doğrultma Alternatif akımin değişken doğru akıma çevrilmesi için regülasyon girişinde kullanılır.
Led( ligth emiitting diyot) Güç gösterge ışığı olarak cihazların ön panellerinde,dijital gösterge devreleri gibi bir göstergenin gerektiği her yerde kullanılır.
Varikap,tuning diyotu Bobinlerle paralel olarak bağlanarak osilasyon üretmek amacıyla osilatör ve frekans kontrol devrelerinde kullanılır. TV da tunerde,referans frekanslarin üretildiği osilatörlerde kullanılır.
Zener diyot Referans gerilimi,sabit gerilim,gerilim kirpma ve gerilim kilitleme işlemlerinin gerektiği yerlerde kullanılır.
Resonatörler
Kristal rezonatör Çok sabit bir frekansta isaret istenen yerlerde kullanılır. Çok yaygın örnek: Mikro kontrolör saat girişi. (Frekansi sicaklikla lineer olarak degişenleri sicaklik algilayicilarında kullanılabilir.)
Seramik rezonatör Çok sabit bir frekansta isaret istenen yerlerde kullanılır. Çok yaygın örnek: Mikro kontrolör saat girişi.
Hoparlör. Ses çıkışı istenen yerlerde kullanılır.
Sigorta Korunacak devre elemanindan önce kullanılır. akım ve gerilim değerleri üzerinde yazılı . bazılarını üzerinde renk kodlamasi da var. Bundan başka yazarken kesme süreleri de
belirtilebiliyor: FF: çok hizli F: Hizli M: Orta hizda T: Gecikmeli TT: çok gecikmeli
Tuner Hazır devre modülüdür. Daima metal bir kutu içine monte edilir. Madeni kutu kalin ve çoklu tel ile şaselenir. Böylece yüksek frekansta çalışan devreler dış etkilerden korunmuş olur (ekranlama).
Hava nüveli bobin RF sebekelerinde,telekominikasyon cihazlarında ve ses sistemlerinde kullanılır.Tuner içinde tunerin koruma altında olduğu düşünülerek hava nüveli bobinler kullanılmistir.
Line filter(hat filtresi) Elektronik cihazlarin(TV) besleme gerilimlerindeki istenmeyen gürültüleri filtre etmek amacı ile hat girişlerinde kullanılır.
Saw filter Telekominikasyon alanında kullanılan tüm alıcılarda ara frekansin filtre edilmesi amacıyla kullanılır. TV sistemlerinde tuner çıkışında ara frekans filtresi amacı ile kullanılır.
Toroid şok bobinleri Hat dengeleyici komponent ve güç kaynaklarında filtre olarak kullanılır.100 KHz’e kadar olan anahtarlamalı güç kaynaklarında ve yüksek çözünürlüklü CRT displaylerde filtre ve enerji depolama endüktörü olarak
Linearty TV’nin horizantal katında linearitesini düzeltmek amacıyla kullanılır.
Line driver FBT ve saptirma bobinlerini süren trafoyu tetiklemek ve RGB sürücü entegresi ile trafoyu yalıtmak amacıyla kullanılan trafodur. giriş sinyalini çıkışta 15-16 kata çıkartır.
Fbt (flyback transformer) TV tüpünün çalışması için gerekli olan ana gerilimi (20-27kV), fokus voltajı(3.5-9kV), screen voltajı (300-1600V) ve tüp kartı için 200V’luk gerilimlerin alındığı trafodur. bazı FBT’lerin içinde balider direnci vardır. Bu direnç tüpün, TV kapatıldıktan sonra desarj olmasını sağlar.
Dökümanı Ekten indirebilirsiniz.
