Arkadaşlar öncelikle şunu belirteyim 10 yıllık elektrikçiyim ve 4 yıldır
Elektrik Elektronik öğretmeniyim böyle bir durumla ilk kez karşılaşıyorum.
Mdr. Yrd. Bilgisayarının zaman zaman usb den çarptığını söyledi daha sonra birkaç kez ben de denk geldim
zaman zaman fareden çarpıyor usb ye harici bellek takarken de (bazen) çarpılıyorsunuz ve bilgisayar kendinden kapanıp yeniden başlıyor. Bunun üzerine 1-toprak hattını kontrol ettim sağlam
2- toprak hattı kasayla irtibatlı mı diye baktım. Evet irtibatlı
3- bir de sıfırlama yapayım biraz da böyle kullan dedim sıfırlama da fayda etmedi çarpılmaya devam etti.
4- odadaki kalorifer borusunu kazıdım 220V lambanın bir ucuna faz verdim diğer ucunu boruya değdirdim baktım cayır cayır yanıyor. Ölü cereyan vardır diye kasa ile kalorifer borusunu irtibatlandırarak güzel bir topraklama yaptım. Bugün yine çarpıyor dedi. Aynı odada 3 kez kasa değiştirdi yani problem kesinlikle kasada, monitörde veya yazıcıda değil hepsi kontrol edildi.
Odasının fazını değiştirip bir de öyle deneyeceğim çünkü eski odasında aynı kasa çarpmıyordu. Topraklama olduğu halde kasa insanı neden çarpar? Acaba gerilim kasada izole oluyor da toprağa ya da nötre akmıyor olabilir mi? Tecrübeli arkadaşlardan yardım bekliyorum.
Merhaba.
Yapılan işlemleri,değerlendirmeleri,varsayımları,yapılması gerekenleri ve atlanılıp es geçilen bir ince ayrıntı da acaba var mı diye çok düşündüm.
1. Statik elektrikten çarpılma yalnızca bir odada oluyor,okulun diğer odalarında ayni yerden satın alınan diğer pc kasalarında ise olmuyor.Buradan da topraklama iletkeninin görevini tam olarak da yaptığı sonucuna varıyoruz.
2. İkinci işlemdeki maddeniz olan "2- toprak hattı kasayla irtibatlı mı diye baktım. Evet irtibatlı" sonucundan tam olarak nasıl emin oldunuz? Buna tam emin olmanın kesin ve tek bir yolu vardır.Kontrol kalemini kullanmak! Kontrol kalemi hem faz kaçaklarını,hem de statik elektrik kaçaklarını (Psu'dan kaynaklanan) tam olarak da bize gösterir.
Yapacağınız işlem şudur,bir elinizle kontrol kaleminizin arkasındaki iletken,metal noktaya dokunurken,ucunu kasa çalışırken psu yakınına,kasanın psu'ya en yakın gövdesine değdirmek.Topraklama eğer tam olarak sağlanmışsa kontrol kaleminin yanıp sönen veya çok sönük yanan veya zayıf olarak lambasının yandığı hiç bir durumun olmaması gereklidir.Eğer çok hafif de yanarsa psu'da oluşan statik elektrik,pc kasasında tam olarak da topraklanamadığı için bu durum görülmüştür ifadesini çok net olarak söyleyebiliriz.Bu durum da şu şekillerde olabilir;
Pc'ye gelen toprak hattının uzatmadaki kablosu,sizin hiç görmediğiniz bir yerden(Örneğin üçlü prizin içinden,psu girişindeki pc irtibatındaki soket içinde yer alan,3 adet metal pindeki uçlardan biri olan,toprak ucundaki elektriki temassızlık sonucu,toprağın kasaya hiç girememesinden) dolayı toprak hattı sözde,görüntüde vardır,ama gerçekte kasanıza kadar hiç ulaşamamaktadır.Kısaca psu içindeki tam bir elektrik izolasyonu (Tecrit) sisteminden de bahsetmiş olayım;
Faz ve nötr ucu P ve N şeklinde,fişin prize takılma şeklinden bağımsız,psu'nun 220 volt ac.kısmından girer.Psu devre kartının bir şebeke (220 volt ac.nin canlı olduğu kısım),bir de şebeke voltajından yalıtılmış 2. bir kısmı vardır.Bu 2. kısım,opto-kuplör (Enfraruj diyot ve fototransistör çifti) sayesinde şebekeden tam olarak da yalıtılır.Pc için +5,+12,+3.3,-12 volt,+5SB gibi çıkış uçları şebekeden tam olarak da izole edilip,pc'ye güvenle verilir.Siyah kablo (Tüm voltajların ortak şase ucu, - uç) ayrıca psu'nun metal gövdesine direk olarak bağlanıp topraklanmıştır.Ancak şebekeden tam olarak izole edildikten sonra bu çıkış voltaj değerlerinin - ucu olarak gövdeye şaselenip bağlanmıştır.Buraya kadar herşey normal gitti diyebilirmiyiz,evet deriz.
Şimdi olağandışı bir duruma beraberce bir bakalım.Psu içinde anahtarlama devreleri yüksek frekanslarda (SMPS) çalışırken,kolayca oluşabilen statik elektrik,eğer toprak hattı bir şekliyle,bizim göremediğimiz bir yerden temas etmeyip bize bir sürpriz hazırladıysa,işte o zaman olanlar oluyor.Kontrol kalemi ile statik elektrik görünüp yanıyor,farenizin,klavyenizin metal aksamları sizi anlık olarak çarpıyor,pc yeniden başlayabiliyor,daha da ileri vakada,pc'nizin anakartı,işlemcisi,,
Ekran kartı,vb.statik elektrikten zarar görüp,pc hiç çalışmaz duruma bile gelebiliyor.Kötü senaryolar da bu şekilde ne yazık ki oluşabiliyor.Benim bu olaylar ziyadesiyle başıma çok fazla geldiği için,bu nedenle çok da emin konuşup yazabildim bunları.
Bakın,benim kanaatimce birinci öncelikle bakmanız gereken yer,pc psu'sundaki 220 volt ac.girişin yapıldığı sokete,220 volt ac. pc fişinin,pc ile irtibatta olan yerinden,toprak pininden,tam olarak bir temas edip psu içine giriyor mu,psu içinde toprak tam olarak var mı,(Zaten olması durumunda da,kontrol kalemi hiç yanmaz emin olun.) önce buna bir bakın.İkinci olarak uzatmada adı geçip de olaya karışan tüm fişlerin,üçlü prizlerin iç bağlantısında toprak hattı,tam olarak da iletilebiliyor mu,ona tam olarak bir bakın derim.Binanızın toprak hattında sorun olsa tüm okuldaki pc'lerde de ayni durum kolayca söz konusu olurdu,sizin de ayrıca bunu mesajınızda belirttiğiniz üzere.
Kalorifer tesisatı boruları,bağlantı yerlerinde yapılan sızdırmazlık elemanları nedeniyle toprak hattını iletmede,ayrıca çok başarılı olup da güvenilir topraklama noktaları değildir.K.A.R. bu hattınızda hiç bulunmuyorsa,mutlaka temin edipte taktırmalısınız.Kolay gelsin.