generatörün yüklenmesi nasıl oluyor

[İsm@il]

Sn.aykanat arkadaşımızında açıkladığı gibi

birazdaha açmak gerekirse,
Asenkron motorlarda yükten dolayı oluşan kayma ile aynı şey. Motorda, dönen rotor yükü arttıkça şebekeden fazla akım çekilirken, alternatördede elektriksel yükün artmasıyla şebekeye fazla akım verilmesinden kaynaklanıyor. kayma fazla ise (motor ya da alternatör) kayma oranına bağlı olarak yük artmış demektir.

Trafolardada boşta veya yükte çalışırken primer indüktansının değişmeside benzer bir olaydır.

 

[ze_tr]

herhangi bir satralda yük düşümü yapılır veya devre dışı kalır ise bu eksik olan yükü, frekans tutan santral karşılar. olduda bu santral o an yükü karşılayamadı haliyle frekans düşme yoluna gidecek diger sanrallarda bunu algılayıp otamatikman frekansı sabit tutmak için yeteri kadar yükleneceklerdir. bunlarında gücü yetmez ise ,,,,sistem çökecektir.

Trafo merkezlerindeki frekans röleleri yük atmaya başlar. Önce düşük öneme haiz bölgeler devreden çıkartılır. yetmedi ise daha büyük önemli tüketicilierin yükü atılır. Sistem çökmeyecek şekilde ne kadar yük atılması grekiyorsa o kadar atılır. Ege bölgesinin kararmasını hatırlayın. Biz hissetmedik bile. 17 Ağustos depremin de sistem çökmüştür.

 

[aykanat]

Sn.aykanat arkadaşımızında açıkladığı gibi

birazdaha açmak gerekirse,
Asenkron motorlarda yükten dolayı oluşan kayma ile aynı şey. Motorda, dönen rotor yükü arttıkça şebekeden fazla akım çekilirken, alternatördede elektriksel yükün artmasıyla şebekeye fazla akım verilmesinden kaynaklanıyor. kayma fazla ise (motor ya da alternatör) kayma oranına bağlı olarak yük artmış demektir.

Trafolardada boşta veya yükte çalışırken primer indüktansının değişmeside benzer bir olaydır.

Buradaki tork açısı asenkron motorlardaki kayma ile aynı şey değildir. Mantık olarak aynıdır yani asenkron motorlardaki kayma, rotor stator arası frekans farkı anlamına gelir ve statorda dönen manyetik alanla rotorun aynı devirde dönmemesinden kaynaklanır.
Jeneratördeki tork açısı yani faz farkı ise AC nin genel formülü V=Vmax*sin(wt+teta) formülündeki tetanın rotor ve statorda farklı olmasından kaynaklanır. Statorda dönen manyetik alanla rotorun hızı eşittir.

 

[İsm@il]

sn.aykanat açıklamanız için teşekkürler. zaten benim yazımda basettiğimde, konunun rahat anlaşılabilmesi için yapılmış bir benzetmedir.

yoksa konu alternatör iken; motor ve trafoların yazımda ne işi olurdu (Genede yapı ve görünüşleri farklı olsada bir çok ortak özellik göstermektedirler)

 

[volverine]

Fakat tork acisi, rotora verdigimiz DC voltajin, rotor donerken stator uzerinde olusturdugu manyetik alan ile statorda uretilen elektrik arasindaki faz farkidir. Bunu biz belirlemiyoruz. Yuk arttikca rotor stator kutuplari arasi acisal farkta artiyor. Bu artis tork acisini dolayisiyla gucu artiriyor.

Arkadaşlar değerli bilgileriniz için teşekkür ederim. Fakat anlamadığım nokta şu. Yuk arttikca rotor stator kutuplari arasi acisal farkta artiyor demişsiniz. Generatör derken aslında ben enerji santralini kastetmiştim. Türbinin ne kadar güç üreteceği bir kontrol sistemi üzerinden girilmekte. Bu bilgi elektronik governor'e misal woodward sistemine gitmekte ve woodward yakıt vanasını açarak üretilen gücü arttırmakta.
Sorum burada başlıyor aslında, biz gücü arttırırken nasıl oluyorda devir sabit kalıp, ürettiğimiz akımı artıyor?

 

[İsm@il]

Sn.volverine

Öncelikle generatörlerde rotor devri, çıkıştan alınan enerjinin frekansını belirler. Bunun yanında çıkış geriliminide etkiler.(Doğru orantılı olarak, uyartım sabit ise)

çıkış gerilimini değiştiren diğer bir etkende uyartım akımıdır.

asıl konumuza gelirsek

generatör çıkışı yüklendikçe bu yüke bağlı olarak (Kayıplarda dahil) mekanik dönmeyi sağlayan mildede yük artışı olur. sistemde gerilimi sabitlemek için düzeltmeler uyartım akımı üzerinde yapılır.

Bu yük artışı generatörü çeviren mekanik gücün yetersiz kaldığı durumlarda generatör devrinin düşmesi ile sonuçlanır. yukarda da belirttiğim gibi bu istenmeyen bir durumdur, çünkü devir düşmesi çıkış frekansının düşmesi demektir. Frekans değişimide kesinlikle istenmeyen bir durum olduğundan, mili çeviren gücün artırılması gerekir. Bu işlem de generatörü çeviren mekanik güç neyse, (Su miktarını artırarak, Dizel jen. ise yakıtı artırarak,....) bunun gücünün, generatör devirinin (Senkron devir) sabit olmasını sağlayacak şekilde değiştirilmesi ile sağlanır.

Sonuç olarak basettiğiniz sistemde devri herzaman sabit tutmaya çalışmakla istenilen gücüde karşılamış, uyartımı değiştirmeklede çıkış gerilimimizi sabit tutmuş oluruz.

Saygılarımla

 

[friendly]

hocam anladığım kadarıyla; yük artırmak istediğimizde gaz çıkış vanası açıyor böylelikle gerilim ve frekansını sabitlemek için makine mekaniki olarak zorluyor bunuda uyartım akımını artırarak sağlıyor.Bumudur hocam sorunun cevabı, özet olarak...

 

[İsm@il]

yükü artırmak istediğimizde, bunu uyartım akımını artırarak sağlıyoruz. (Gerilimin çok azda olsa artması yükümüzün artmasına sebeb olur)

Yük artınca, makine mekaniki olarak zorlanıyor. Bunun sonucunda devirde düşmeye başlayacaktır. Devir düşmesi frekansı düşüreceği için kesinlikle istenmeyen bir olaydır. frekansını sabitlemek içinde dolayısı ile devri sabitlemek içinde gaz çıkış vanası açıyor. yani mekanik gücü artırıyor.

Şeklinde toparlamak daha uygundur. çünkü olaylar zinziri bu şekilde gerçekleşir.

Ama sonuçları (Çıkış gücü, Frekans, Gerilim) etkileyen paremetreler, (devir, güç, uyartım) farklı sıralama ya da mantıkla da kontrol edilerek te yapılabilinir.

 

[volverine]

Yük artınca, makine mekaniki olarak zorlanıyor. Bunun sonucunda devirde düşmeye başlayacaktır. Devir düşmesi frekansı düşüreceği için kesinlikle istenmeyen bir olaydır. frekansını sabitlemek içinde dolayısı ile devri sabitlemek içinde gaz çıkış vanası açıyor. yani mekanik gücü artırıyor.

Sn.abuzettin20
Bildiğim kadarıyla iki çalışma modu var. Biri ada modu diğeri üniversal mod. Ada modunda üretilen elektrik direk olarak bir yükü besliyor, ulusal şebeke ile senkrona girilmiyor.
Bir adet ada modunda gaz türbini düşünelim. Gücü 5MW ve iki adet 2,5MW motoru beslesin. Tek motor çalışırken 2. motorunda devreye girmesiyle birlikte 2. motor yol aldıkça ve yüklendikçe türbinden çekilen güç artacak ve türbin deviri yavaşlamaya başlayacak. Bunu kontrol eden otomasyon sistemi deviri ve dolayısıyla frekansı sabit tutmak için yakıtı arttıracaktır. Bu durum tamamen sizin bahsettiğiniz durum.

Bir diğer mod olan universal modu ele alırsak, yine türbinimiz var 5MW ve yük olarak karşımızda ulusal şebeke var. Biz ne kadar üretirsek o kadar tüketmeye hazır. Bir önceki örnekte olduğu gibi daha fazla güç çekilirse devir düşerde diyemeyiz, karşıda belirsiz ve çok büyük bir yük var. İşte bu durumda şebekeye senkron iken gerilim ve frekans sabit, şebeke ile uyumlu iken, nasıl bir kontrol sistemi ile türbin üzerindeki hangi parametreleri kontrol ederek istediğimiz kadar aktif güç üretip sisteme basıyoruz.
Asıl merak ettiğim konu bu. Umarım anlatabilmişimdir.
Cevaplarınız için teşekkür ederim.

 

[İsm@il]

bunun açıklaması zaten dolaylı yoldan yapılmış olmuyormu üstad şebeke 220v iken uyartımını artırıp sen çıkış gerilimini yükseltmek istedikçe bu senin bu oranda yük alman demektir. bunun sonucuda diğer saydığımız olaylar zincirini oluşturur. Yük atmak içinde uyratımı azaltır çıkış geriliminizi düşürür ve yük atarsınız. (Gerilim değişimi burda çok az bir değişimdir.)

elktrikte bence bazı olayları çözmek ve anlamak için en güzel yol DC devre eşdeğeridir.

örneğin: bir dc kaynak ile akü parelel bağlansın, siz burdan dışarı enerji alıyorsunuz, aralarında yük dağılımını yapmak için neer yapmanız gerekir. bunu uygulayınca ya da similayon yapınca sonuçları daha sağlıklı değerlendirebilirsiniz.

burada batarya gerilimleri ve şebekeye verilen akımlara dikkat edin SAYGILARIMLA