Amplifikatör ve hoparlör ilişkisi.

[Mr_YAMYAM]

Gudurmaz mıyım hiç.Değerler süper
Yamyam Hocam hoparlörlerde bulunan corossover frekansa Hz leri neyi ifade eder?İyi bir hoparlörde olması gereken değerler nelerdir?Bu konuda aydınlatırsanız memnun olurum.Mesela paylaştığınız Grundig box 1600 model hoparlörde crossover 1000Hz /3150Hz yazıyor.

Crossower belli frekans bölgesinden sonra kullanılan hoparlörün karakteristiğine göre frekansları zayıflatılması esasıdır.
ÖRNEK:
Elimizde bas hoparlör var. Bu hoparlör 40Hz ten 1000Hz e kadar olan frekansları lineer veriyor.
Öyleyse bu bas hoparlörün üst kesim frekansını 1kHz yapabiliriz.
Ama bass hoparlörümüz 1kHz tam veremiyor, sadece 500Hz e kadar lineer verebiliyorsa o zaman bass frekansını 500 yapmamız gerekmektedir.
İyi bir hoparlörde olması gereken değer yoktur. Önemli olan bir hoparlörün belirtilen frekans aralığında lineer çalışabilmesi yani o frekans bölgesindeki frekans karakteristiğini eşit olması gereklidir.

Şimdi size bir soru.
Bilene benden bir böcüklü çay.
Özgüre yapmış olduğum STK lı amplimin gürültü seviyesi -63 civarı. Ama Sasenin LM li amplisinin gürültü seviyesi -72 lerde.
Teorik olarak hangi ampli iyidir?
Gürültü seviyesi bir ampli için çok önemli unsur olduğu için sasenin LM li amplisine daha iyi diyebilirmiyiz?

 

[ozgurece-TA3HGU]

Gürültü seviyesi en düşük yani sıfıra a en yakın olan teorik olarak en iyidir mantığında düşünebiliriz.

 

[Mr_YAMYAM]

Gürültü seviyesi en düşük yani sıfıra a en yakın olan teorik olarak en iyidir mantığında düşünebiliriz.

Bilemedin PATA KÜTE
Tabii ki gürültü seviyesi önemlidir ama iki cihaz arasında kıyaslama yapılabilmelidir.
Bu kıstas ne olabilir?
Senin STK lı tasarımın ideal gürültü seviyesi -65db dir. En son geliştirdiğim STK lı amplimin gürültü seviyesi ise -68db dir.
3 db lik iyileştirme için binlerce lira harcama yaptım.
Ama @sasen1 in LM li amplisinin gürültüsü takribi -72 ler civarında.
Yani benim amplimin gürültüsünden 4db daha iyi.
Bu durumda sasen'in LM li amplisi bizim STK lı tasarımdan daha pahalı olabilir mi?

 

[sasen1]

Bilemedin PATA KÜTE
Tabii ki gürültü seviyesi önemlidir ama iki cihaz arasında kıyaslama yapılabilmelidir.
Bu kıstas ne olabilir?
Senin STK lı tasarımın ideal gürültü seviyesi -65db dir. En son geliştirdiğim STK lı amplimin gürültü seviyesi ise -68db dir.
3 db lik iyileştirme için binlerce lira harcama yaptım.
Ama @sasen1 in LM li amplisinin gürültüsü takribi -72 ler civarında.
Yani benim amplimin gürültüsünden 4db daha iyi.
Bu durumda sasen'in LM li amplisi bizim STK lı tasarımdan daha pahalı olabilir mi?

Amplilerin datashettlerini incelediğimizde STK amplinin Output power THD si 20Hz -20Khz de 30w güçte 0,08% dB iken ,LM1875 25W güçte THD si 1% .STK amplinin distorsiyonu LM1875 e göre daha düşük.Acaba bu yanlış bir okuma şekli mi?Yoksa LM1875 in -72dB lerdeki gürültü seviyesi STK 465 in -68dB gürültü seviyesinden daha düşük çıkabiliyor?
Ayrıca amplilerdeki bant genişliği de önem taşımaktadır diye düşünüyorum.Yorumu size bırakıyorum hocam

 

[Mr_YAMYAM]

Ayrıca amplilerdeki bant genişliği de önem taşımaktadır diye düşünüyorum.Yorumu size bırakıyorum hocam

İşte doğru cevap.
Band genişliği bir amplideki diğer ikinci unsurdur.
Frekans spectrumu genişledikçe daha az gürültü elde edebilmek zorlaşır. Ancak frekans spectrumu genişledikçe daha detaylı ses elde edilir.
Ne demiştik?
STK nın band genişliği 100kHz ama güç bandı 35kHz -3db
Bu demektir ki STK 35kHz lik frekansları da yükseltmektedir. Evet 35kHz te -3db yani güç yarı yarıya düşük, ama bu zaten literatürde belirtilmiştir.
Halbu ki LM1875 i ölçerken daha 18kHz lerde düşmeler başlıyordu. Kaç db düştüğü kesin olarak arkadaşlarca ölçülemedi ama relatif olarak az bir düşüş görülüyordu.
Üstelik STK 10Hz leri bile yükseltirken LM1875 te bu frekansla ilgili bir ölçüm sonucumuz bulunmuyor.
Tabii ki çıkış katı başta olmak üzere, ön devrelerin önemi burada ortaya çıkmaktadır. Hepsi bir bütün olmalıdır.
Yani çıkış katının band genişliği yüksek iken, ton kontrol veya diğer devrelerin band genişliği dar ise, en kral CLASS-A çıkış katını da yapsanız o ampli işe yaramayacaktır.

Distorsiyon olayı ise en sonraki mevzuu. Elbette ki distorsiyon da önemlidir. Ancak bir ampli için tek bir frekansta distorsiyon ölçümü o amplinin kalitesini ifade etmez.
Tüm güç bandında veya en azından audio bandda (20Hz-20kHz) belli oktavlarda tüm distorsiyonlar ölçülmelidir.

 

[sasen1]

Tabii ki çıkış katı başta olmak üzere, ön devrelerin önemi burada ortaya çıkmaktadır. Hepsi bir bütün olmalıdır.

Yamyam hocam LM1875 ampli için yaptığımız ppm devresine giden kablo üzerindeki distorsiyonun çıkışta ne kadar rahatsız edecek düzeye yükseldiğini ve bunu da sizin LN STATE INPUT devresi ile nasıl çözdüğümüzü yaparak, yaşayarak görmüştük. Yani ampli çıkış katı ne kadar iyi de olsa diğer unsurlar doğru değilse ideal gürültü seviyesine ulaşmayı zorlaştırıyor. Dediğiniz gibi tasarım bir bütün olmalı.Malzeme kalitesi özellikle sizin üzerinde çok durduğunuz kondansatör tipleri ve tolerans değerleri.Bunlar da eklenince tasarımların fiyatları artıyordur muhakkak.

 

[Mr_YAMYAM]

Malzeme kalitesi özellikle sizin üzerinde çok durduğunuz kondansatör tipleri ve tolerans değerleri.Bunlar da eklenince tasarımların fiyatları artıyordur muhakkak.

Teknik olarak incelediğimizde dar bir bandda belli karakteristikte çalışan bir kondansatörün etkileri fazla olmayacağı için kulak ile algılanmayabilir.
Ancak bandımız genişledikçe, malzemelerin tipleri de değişim gösterecektir.
Hatırlarsan senin L/N input state devresini yaparken uyduruk mercimek kondansatörleri takınca devremiz foşurdamıştı
Bunun sebebi son derece açıktır. Benim PRO TONE CONTROL devresi 100kHz band genişliğinde çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. (OP-AMP kalitesi belirler)
Bu kadar yüksek band genişliğinde çalışabilen bir devreye takmış olduğun kondansatör aslında kondansatör değil de bir bobin gibi davranan bir eleman olursa, öyle bir devrenin foşurdayıp kaynaması da son derece normaldir
Bu foşurdama kulak tarafından algılanamayacak derecede az da olabilirdi. Böylece dikkatten kaçacak ve belli bir miktar gürültü unsuru devremize eklenecekti. Eklenen bu gürültü diğer gürültülerle toplandığında senin TECHNICS SU-V620 gibi olacak, sen çok iyi çalışıyor desen de aslında seste belli bir kirlilik olacaktı.
En uçtaki girişten itibaren ampli çıkışına kadar olan tüm elemanlar hesaba katılıp bütün olarak incelendiğinde, maliyetin ne kadar artacağını artık sen hesapla.
Özel bir NOT eklemem gerekirse...
Günümüzde bir iki dolara bir çıkış entegresi temin edilebilirken resmini eklemiş olduğum çipindirik bir kondansatör neden 5$ gibi fiyata satılmaktadır?
1uF lık bir elektrolitik kondansatör 50 kuruşa alınabilirken neden 1uF ERO kondansatörlerin 1$ civarı günümüzde 15TL satıldığını...
Bir ampli devresinde sinyal yolunda elektrolitik kondansatör kullanabilirken, 1uF ERO taktığımızda farkı anlayabiliyormuyuz?

 

[Mr_YAMYAM]

2 numaralı kural...
SENSITIVITY (DUYARLILIK)
Çoğu kişilerin iddia ettikleri üzere bir hoparlörü çalıştıran amplinin güç faktörü, hoparlör performansına etkileri yanlış anlatımlardır.
İddia edildiği üzere 100W lık bir hoparlörün tam performansla çalıştırılabilmesi minumum ampli gücü ile bağdaştırılamaz.
Ancak hoparlörün duyarlılığı doğrultusunda elde edilmek istenilen SES GÜCÜ (burada db/SPL olarak birimlendirilmektedir) amplifikatörün gücü ve hoparlörün duyarlılığı ile doğru orantılı olduğu için dinleme alanı ve mesafesi doğrultusunda önem arz edebilir.
Bu unsurun ses kalitesi ile hiçbir ilgisi yoktur.
Herhangi bir ampli genellikle düşük volüme seviyesinde kullanılmaktadır.
Düşük volüme seviyesinde kullanılan bir amplinin de çıkış gücü çok az demektir. Dolayısı ile 100W lık bir ampliyi -60db de (volüme yaklaşık 1 seviyesinde) kullanıyorsak ve hoparlör duyarlılığımız doğrultusunca genel dinleme seviyesi olan 70-75db/SPL ses şiddeti ile dinliyorsak, max çıkış seviyemiz olan 100W ın 1 milyon kat düşük güçte dinliyoruz demektir.
Bu da kabaca 100W lık bir amplimizin volüme seviyesi 1 de iken hoparlöre uygulanan gücümüz 10mW civarı demektir.
Aynı hoparlöre 1W lık bir ampli bağlarsak, ampli volüme seviyesini kabaca 2 ye ya da 3 e getirirsek aynı şiddette müzik dinleyeceğiz demektir.
Bu unsurların teknik ölçümleri SPL meter denilen aygıtlarla rahatlıkla yapılabilir.
https://www.amazon.com/Spl-Meter/s?k=Spl+Meter
ÖLÇÜM METODU:
SPL metre hoparlörün 1 metre karşısına konulur. Herhangi bir ampli girişinden 100Hz uygun seviye verilerek SPL metreden uygun bir değer okununcaya kadar amplinin volüme seviyesi ayarlanır.
Örnek olarak 70db/SPL ses şiddeti görülecek şekilde ayarladık.
Bu durumda hoparlör üzerindeki gerilim iyi bir AC voltmetre ile ölçülür ve bir kenara not edilir.
Daha sonra daha düşük güçlü bir ampli aynı hoparlöre bağlanır ve aynı frekans ampli girişinden uygulanır.
SPL metrede okunan seviye 70db/SPL oluncaya kadar amplimizin ses seviyesi değiştirilir.
SPL metrede 70db/SPL olarak ölçtüğümüz andaki hoparlör üzerindeki gerilimi AC voltmetre ile ölçtüğümüzde önceki amplinin çıkış gerilimi ile birebir eşit gerilim ölçülecektir.

 

[sasen1]

Yamyam hocam M-Audio BX8D3 referans monitörünün özelliklerine bakıyordum. Dikkatimi çeken bir şey oldu .Low Freq. Amplifier Power 80W ve High Freq.Amplifier Power 70W olarak 2 güç değeri vermiş.Neden böyle ayrı ayrı belirtmiş?Bu referans monitörlerinde ampli sistemi farklı mı?

https://www.m-audio.com/bx8d3

 

[Mr_YAMYAM]

Yamyam hocam M-Audio BX8D3 referans monitörünün özelliklerine bakıyordum. Dikkatimi çeken bir şey oldu .Low Freq. Amplifier Power 80W ve High Freq.Amplifier Power 70W olarak 2 güç değeri vermiş.Neden böyle ayrı ayrı belirtmiş?Bu referans monitörlerinde ampli sistemi farklı mı?

https://www.m-audio.com/bx8d3

İki ayrı hoparlör için iki ayrı ampli bağlanmış demekki.
Bazı sistemlerde her hoparlör için ayrı ampli yapılarak hopar bağımsız çalıştırılır. Böylece harmonik distorsiyon ve S/N daha iyi olur.