Ana şalterlerde toprak kaçak açtırması

[CEVDET ÇALIK]

Schneider firması şalterlere Micrologic 6.0 veya Micrologic 7.0 isimli özel üniteler takmakta.Bu döümanları Scneider firmasından isterseniz gerekli açıklamaları bulabilirsiniz.

Diğer firmalarda kendilerine özel kodları bulunmakta.EATON için IZM-DTV-EP gibi.

 

[sail14]

1. yöntem insanları korumak için.2.yöntem ise tesisi korumak içindir.2.korumada geçen akıma toprak arıza akımı denir. aşırı akım koruması gibi selektivite hesabı ile ayarlanır..ya da basit bir örnek..sistemin tam yük akımı 300A ise düşük kademeyi 30A e ani toprak korumasını da150A e ayarlarsınız.ve sadece tesisi ya da panoyu korursunuz.

 

[CEVDET ÇALIK]

Sayın Sail14,

Burada tam yük akımı 2000A toprak hata akımını minimum olan 300A ayarlıyabiliyoruz.

Bir sistemde toprak hattında 300A dolaşması sizce doğrumu?Ana şalterin açması için toprak hattından 300A akım geçmesi gerekiyor.

Benim mantığım bu akım değerinin çok yüksek olduğu yönünde. Bir taraftan da bu sistemi yapan dünyaca ünlü büyük firmalar(Siemens,Schneider, ABB v.s.)

Hangi sebebten dolayı bu sisteme ihtiyaç duymuş olabilirler? Diye kendi kendime sormaktayım.

Sizlerin fikirlerinizi de öğrenmek isterim.

 

[sail14]

normalde 2000A olan bir tesisde sürekli 300A arıza akımı geçmez. ancak arıza; izolasyon hatası ya da faz toprak kısadevresi olduğunda başta küçük ama sonra binlerce amperlik arıza akımı geçer.bu arıza akımına baktığınızda 300A oldukça düşük bir değerdir.daha düşük örneğin 100A e ayarlansa idi buşalteri her kapattığınızda ya da her büyük bir yük çalıştığında sizin bu şalter de açacaktı. bu şalterin büyük ihtimal çok sayıda çıkışı vardır. bu çıkışlardanbir tanesi 100A olsun... bunu da 20A e ayarlarsınız. nötr noktasındaki arıza 20A i geçince sistem açar.

özetle 300 A koruma için yüksek değildir. konu röle koruma ve selektivite konusudur..

 

[İşçi Mühendis]

normalde 2000A olan bir tesisde sürekli 300A arıza akımı geçmez. ancak arıza; izolasyon hatası ya da faz toprak kısadevresi olduğunda başta küçük ama sonra binlerce amperlik arıza akımı geçer.bu arıza akımına baktığınızda 300A oldukça düşük bir değerdir.daha düşük örneğin 100A e ayarlansa idi buşalteri her kapattığınızda ya da her büyük bir yük çalıştığında sizin bu şalter de açacaktı. bu şalterin büyük ihtimal çok sayıda çıkışı vardır. bu çıkışlardanbir tanesi 100A olsun... bunu da 20A e ayarlarsınız. nötr noktasındaki arıza 20A i geçince sistem açar.
özetle 300 A koruma için yüksek değildir. konu röle koruma ve selektivite konusudur..

Kusura bakmayın ama 300 A nötr akım koruması diye bir şey olmaz olamaz da ; insan koruması 30 mA ; tesis koruması 300 mA dir ; bu akımlarda hata durumunda insan ya da cihaz üzerinden toprağa akıp işletme topraklaması üzerinden devresini tamamlar ; yani bu da bir nevi trip anında nötr üzerinden değil toprak üzerinden devresini tamamlayan akımdır ki denge trafosu bu dengesizliği tespit eder ; ayrıca nötr hattındaki akımın ölçülerek koruma yapılabilmesi sadece üç fazlı dengeli sistemlerde uygulanabilir ki bu sistemlerde nötrden akım akmaz ; bir sürü bir fazlı yükün fink attığı sistemde nötrden illaki akım akacaktır ; yapılan koruma aslında akım trafosunun işletme topraklaması üzerine bağlanması ve bu noktadan yapılan ölçümle koruma yapılmasıdır; nötr üzerinden akım ölçülerek koruma yapılmaz ......
Ayrıca 300 A fazlar üzerinden ani açma ( enstantane ) ayarı olarak seçilse bile ( ben bu kadar düşük ani açma ayarı olan TMŞ görmedim ; ETU ya sahip TMŞ ler 500 A den başlıyor ) bu değer birçok motorun demeraj akımı sınırları içindedir.....

 

[elek]

O bahsettiğiniz Elektronik bir ünite , akım gerilim güç izlemesi yapıyor..
arıza durumlarında açtırma yaptırıyor
kaçak akım açtırma yöntemi ile ilgisi yok.

 

[sail14]

Konuda geçen micrologic rölesinin manuelini açtım. aşağıdaki kelimelerle arama yaparsanız epey pdf dökümanı çıkacak.. . İnternetten "schneider micrologic 6.0" olarak da aratabilirsiniz.

http://www.schneider-electric.com.tr/documents/schneider-turkiye/SE-AG-PL-SUBAT2013-REV.pdf
bu dökümanda 94. Sayfada micrologic 6.0 için röle ayarı ve eğrisi var. Toprak koruması da aynı sayfada



http://www.blakley.co.uk/sites/default/files/Micrologic Setup Guide.pdf

bu dökümanda da sayfa 21 de sistem akımı 2000A e toprak hatası ise 640A e ayarlanmış. Burada akım değerleri harflerle kodlanmış.
Sayfa 24 de micrologic 7.0 rölesinde ilave olarak earth leakage koruması var. Sizin bahsettiğiniz kaçak koruması sadece bu rölede ilave var. Bunun da ayarı şekildeki gibi 500mA ile 30A arasında.


http://www2.schneider-electric.com/...n/product-launch/micrologic-e/user-manual.pdf

bu dökümanda ise micrologic 7.0 rölesinde ilave olarak earth leakage koruması var. Sizin bahsettiğiniz koruma sadece bu rölede ilave olarak var.
Micrologic 6.0 selektif yani aşırı akım koruması ve toprak koruması yaparken, micrologic 7.0 rölesi selektif koruma ve kaçak akım koruması yapmaktadır. Yani sayın Uzman ın belirttiği madde 1 deki korumayı yapmaktadır. Ama bunu daha yüksek bir akım seviyesi olan 500mA ile 30A arasında yapıyor.

Sayın Sail14,

Burada tam yük akımı 2000A toprak hata akımını minimum olan 300A ayarlıyabiliyoruz.

Bir sistemde toprak hattında 300A dolaşması sizce doğrumu?Ana şalterin açması için toprak hattından 300A akım geçmesi gerekiyor.

Benim mantığım bu akım değerinin çok yüksek olduğu yönünde. Bir taraftan da bu sistemi yapan dünyaca ünlü büyük firmalar(Siemens,Schneider, ABB v.s.)

Hangi sebebten dolayı bu sisteme ihtiyaç duymuş olabilirler? Diye kendi kendime sormaktayım.

Sizlerin fikirlerinizi de öğrenmek isterim.

Sayın Uzman,

Sizin madde 1 ve madde 2 de bahsettiğiniz tamamen 2 ayrı konu. İlki insanı korumayı amaçlayan 30mA ile çalışan koruma.

İkinci koruma ise selektivite için yapılan korumadır. Ve amaç tesisi korumak tesisde sadece arızalı kısmı devre dışı bırakmaktır. Bu korumada çok basit olarak söyleyeyim aşırı akım ve toprak koruması kullanılır. Toprak koruması da esasında bir tür aşırı akım korumasıdır. Toprak korumasında arıza akım bilgisi değişik yöntemlerle elde edilir. Bir tanesi 3 faz akımın vektörel olarak röle tarafından toplanmasıdır. Bir diğerinde her 3 fazında içinden geçtiği bir toroid akım trafosudur. Diğer metod ise her 3 fazda bulunan akım trafosunun ortak ucu koruma rölesinin ilgili terminaline bağlanır. Her 3 yöntemde aynı amaca yöneliktir. Çok büyük trafolarda yıldız noktasına konan akım trafosu da aynı amaca yöneliktir. Nötr noktasına konan akım trafosu ile de koruma yapılır.

Sisteminizde 2000A giriş ve 10 adet de 200A çıkış olduğunu varsayın. Hem giriş hem de çıkış koruma ile donatılsın. 10 nolu çıkışta bir faz toprak arızası oluşsun. Bu arıza kısa bir süre sonra binlerce ampere ulaşacaktır ve ani korumalı şalteriniz bu arızayı görüp açacaktır. Ancak sizin bahsettiğiniz 300A değerinde koruması olan toprak rölesi olsaydı bu durumda arıza 300A i gecer geçmez algılanacaktı. Böylece hem arıza daha kısa sürede algılanacak ve zararı az olacak hem de daha hızlı bir koruma yapılacaktır. Girişi 300 ms çıkış şalterlerini de 100ms zamana ayarlamışsanız, arızalı olan 10 nolu çıkış 100ms de çalışacak ve daha uzun açma süresi olan giriş şalteri açmadan arızalı bölüm devre dışı kalacaktır. Böylece 10 çıkışınızdan sadece bir tanesini kaybetmiş olacaksınız. Geri kalanlar ile tesisinizi beslemeye devam edeceksiniz.

 

[edremit]

Kendi düşüncem: Asıl amaç toprak kaçağından çok asimetri kontrolü olabilir.

 

[sail14]

Kendi düşüncem: Asıl amaç toprak kaçağından çok asimetri kontrolü olabilir.

Asimetri kontrolünden faz dengesizliğini ifade ediyorsanız, bu sadece 3 faz akımdan ölçülerek yapılır.
akımların genlikleri ve açıları ile bu dengesizlik tesbit edilir.

 

[CEVDET ÇALIK]

Sayın Sail14,

Cevabınız için teşekkür ederim. Vermiş olduğunuz cevapta.

''Sisteminizde 2000A giriş ve 10 adet de 200A çıkış olduğunu varsayın. Hem giriş hem de çıkış koruma ile donatılsın. 10 nolu çıkışta bir faz toprak arızası oluşsun. Bu arıza kısa bir süre sonra binlerce ampere ulaşacaktır ve ani korumalı şalteriniz bu arızayı görüp açacaktır.''

İfadesini kullanmışsınız.Faz toprak arızası sözünüzden kısa devre oluşmasını anlamaktayım. Lütfen teyid ediniz. Bizlere bu sistemi önerirlerken hatta oluşacak olan kaçak akımları önlemek amacı ile kullanabileceğimiz söylenmekte. Kaçak akımlar ile kısa devre arasında fark bulunmakta.

Vermiş olduğunuz cevaptan konuya hakim olduğunuz anladım. Konuyu biraz daha ayrıntılı olarak eğer mümkünse çizim veya resimle anlatmanızı rica ederim.