Etkin (Efektif) Değer
Alternatif gerilimin en büyük değeri veya genliği, sinüs sinyalinin yukarıda tanımlanmış periyot süresi içerisinde aldığı en büyük değeri belirtir. Bu değer, 220 V’luk
Şebeke gerilimi için yaklaşık 311 volt’dur. Fakat bu genlik değeri, anma değeri olarak kullanılmaz. Bunun yerine
alternatif akımın sinüs fonksiyonunun
etkin değeri (rms) kullanılır. Alternatif gerilim uygulanan bir devre elemanında harcanan gücü bulmak isterken hangi akım veya gerilim değerini alacağımızı öncelikli olarak belirlemeliyiz. Çünkü maksimum (tepe) değeri
(Um veya Im) kullanacak olsaydık, tepe değer bir periyotta aynı değeri hem pozitif hem de negatif alternansta iki kez alacaktı ve bu durumda sistemin gücünü hesapladığımızda büyük bir hata payı oluşacaktı. Ortalama değer ise alternatif akımda sıfır olduğu onu da kullanamıyoruz. Bu durumda gücü belirlemenin en iyi yolu etkin değeri kullanmak olacaktır.
Etkin değer ısı etkisi ile alakalıdır. Yani bir direnç üzerinden akan akımın DC’de yaptığı işe eşit iş yapan AC değeridir.
Şekil 3'te DC ve AC gerilim ve akım uygulanan iki temel devre vardır. DC devrede akım sabit olduğundan (Im= 5 A), ısı şekline dönüşen güçte P=(Im)2.R ve sabittir. Ancak AC devrede ise akım zamana bağlı olarak değiştiğinden güçte zamana bağlı olarak değişecektir. Şekilde DC ile aynı tepe değere sahip olan AC direnç üzerinde oluşturduğu ısı etkisi doğru akımın oluşturduğu ısı etkisinden daha azdır. Devrelerde her iki kaynağın da aynı R direnci üzerinde aynı zaman diliminde aynı etkiyi göstermesi için, doğru gerilim kaynağının değeri AC gerilim kaynağının tepe değerinden daha küçük olması gerekir. DC gerilimin bu değerine, AC gerilimin
etkin değeri denir.
Şimdi 220kg demir mi? 220kg pamuk mu? 220kg civa mı? yoksa 220kg kereste mi ağırdır?
Hepsinin etkin değeri 220kg'dır.
Frekans faktörü endüktif ve kapasitif yüklerde önem kazanır.
F=Frekans !
Endüktif reaktans XL=2xPixFxL (ohm)
Kapasitif reaktans Xc=1/2xPixFxC (ohm)
Empedans Z birimi ohm Endüktif yükte ohmik direnç ile endüktif direncin(endüktans'ın) vektörel bileşkesidir.
Frekans arttıkça endüktif reaktans dolayısıyla empedans artar, akım azalır, güç azalır.
Empedans Z birimi ohm Kapasitif yükte ohmik direnç ile Kapasitif direncin(kapasitans'ın) vektörel bileşkesidir.
Frekans arttıkça kapasitif reaktans azalır, akım artar, güç artar. Formüller ortada arkadaşlar...